Rozgrzewka. Podstawy fizjologiczne i zastosowanie praktyczne

Jan Chmura

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-200-4652-6

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2014

Liczba stron:

273

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Chmura, Jan. Rozgrzewka. Podstawy fizjologiczne i zastosowanie praktyczne. Red. . : PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2014, 273 s. ISBN 978-83-200-4652-6

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Chmura, J.

T1 Rozgrzewka. Podstawy fizjologiczne i zastosowanie praktyczne

PB PZWL Wydawnictwo Lekarskie

YR 2014

SN 978-83-200-4652-6

Bibliografia BibTex:

@Book{ 98388, author = "Chmura, Jan", editor = "", title = "Rozgrzewka. Podstawy fizjologiczne i zastosowanie praktyczne", publisher = "PZWL Wydawnictwo Lekarskie", year = "2014", address = "", isbn = "978-83-200-4652-6" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Chmura, Jan

ED -

TI - Rozgrzewka. Podstawy fizjologiczne i zastosowanie praktyczne

PB - PZWL Wydawnictwo Lekarskie

CY -

PY - 2014

SN - 978-83-200-4652-6

ER -

Netografia (standard APA):

Chmura, Jan. Rozgrzewka. Podstawy fizjologiczne i zastosowanie praktyczne [baza danych online] : PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2014 [dostęp: 16 05 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/rozgrzewka-podstawy-fizjologiczne-i-zastosowanie-praktyczne-jan-chmura-98388.

rozgrzewka, trening, rodzaje rozgrzewki, wysiłek treningowy, próg psychomotorycznego zmęczenia

W publikacji czytelnik znajdzie najnowsze rozwiązania stosowane we współczesnej rozgrzewce i przekona się, jaki jest jej wpływ na wysiłek meczowy i treningowy. Uzyska także odpowiedzi na wiele kluczowych pytań, między innymi: jak osiągnąć próg psy...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-200-4652-6

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2014

Liczba stron:

273

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Przedmowa (Władysław Jerzy Engel)16
Przedmowa (Edward Kowalczuk)20
Wstęp22
1.1. Istota rozgrzewki przed wysiłkiem meczowym26
1.2. Konsekwencje nieefektywnej rozgrzewki26
Rozdział 1. Znaczenie rozgrzewki we współczesnym sporcie26
1.3. Negatywne nastawienie zawodnika do rozgrzewki27
1.4. Wpływ rozgrzewki na organizm27
1.5. Cele rozgrzewki przed treningiem i meczem28
Piśmiennictwo29
2.1. Znaczenie pobudzenia w rozgrzewce30
Rozdział 2. Fizjologiczne podstawy aktywacji ośrodkowego układu nerwowego w rozgrzewce30
2.2. Pobudzenie komórki nerwowej i mięśniowej31
2.3. Budowa i funkcje układu nerwowego32
2.4. Komórka nerwowa34
2.4.1. Rodzaje włókien nerwowych36
2.5. Potencjał spoczynkowy38
2.6. Potencjał czynnościowy40
2.7. Przewodzenie impulsów nerwowych we włóknach rdzennych i bezrdzennych42
2.8. Synapsy44
2.8.1. Rodzaje synaps44
2.8.2 Motoneurony46
2.8.3. Jednostka motoryczna48
2.9. Ośrodkowy układ nerwowy50
2.9.1. Pień mózgu52
2.9.1.1. Rdzeń przedłużony52
2.9.2. Układ siatkowaty pnia mózgu53
2.9.1.2. Most pnia mózgu53
2.9.1.3. Śródmózgowie53
2.9.2.1 Przewodzenie impulsów w tworze siatkowatym54
2.9.2.2. Nieswoistość tworu siatkowatego54
2.9.2.3. Układ siatkowaty wstępujący – pobudzający (aktywujący)54
2.9.2.3.1. Pobudzenie ośrodkowego układu nerwowego w czasie rozgrzewki, treningu i wysiłku meczowego55
2.9.2.4. Układ siatkowaty wstępujący wzgórza – hamujący56
2.9.2.5. Układ siatkowaty zstępujący57
2.9.3. Wzgórze58
2.9.4. Podwzgórze58
2.9.5. Kora mózgowa58
2.10. Odruchy59
2.10.1. Łuk odruchowy60
2.10.2. Odruchy rdzeniowe61
2.11. Autonomiczny układ nerwowy62
2.11.1. Podział autonomicznego układu nerwowego62
2.11.2. Dwuneuronalna droga przewodzenia impulsu nerwowego62
2.11.3. Układ współczulny63
2.11.4. Układ przywspółczulny64
2.11.5. Przekaźnictwo cholinergiczne64
2.11.6. Przekaźnictwo adrenergiczne65
2.11.5.1. Mechanizm uwalniania i działania acetylocholiny65
2.11.6.1. Mechanizm uwalniania i działania noradrenaliny65
Piśmiennictwo66
3.1. Związki między pobudzeniem psychofizycznym a skutecznością działania68
Rozdział 3. Wpływ pobudzenia ośrodkowego układu nerwowego na szybkość i skuteczność działania oraz właściwości uwagi podczas wysiłku fizycznego68
3.1.1. Optymalne pobudzenie ośrodkowego układu nerwowego68
3.1.2. Zmienność optymalnego pobudzenia ośrodkowego układu nerwowego69
3.2. Aktywacja ośrodkowego układu nerwowego a zmiany sprawności działania70
3.2.1. Klasyczny model aktywacji ośrodkowego układu nerwowego70
3.2.2. Katastroficzny model aktywacji ośrodkowego układu nerwowego71
3.2.2.1. Lęk sytuacyjny jako wskaźnik aktywacji71
3.2.2.2. Reakcje fizjologiczne organizmu w stanie lęku sytuacyjnego – zagrożenia71
3.2.2.3. Poziom lęku a ocena sytuacji72
3.2.2.4. Optymalny stan lęku sytuacyjnego72
3.2.2.5. Przekroczenie optymalnego poziomu lęku sytuacyjnego a zdolności wykonawcze72
3.3. Pomiar szybkości i trafności reagowania podczas wysiłku fizycznego73
3.3.1. Metody pomiaru szybkości i trafności różnicowego reagowania oraz koncentracji uwagi w czasie wysiłku fizycznego73
3.3.2. Dwufazowy przebieg szybkości i trafności reagowania podczas wysiłku o narastającej intensywności74
3.3.2.1. Pierwsza faza przebiegu szybkości i trafności reagowania – zwiększenie sprawności działania ośrodkowego układu nerwowego75
3.4. Aktywacja ośrodkowego układu nerwowego a samopoczucie76
3.5. Wpływ pobudzenia ośrodkowego układu nerwowego na właściwości uwagi76
3.5.1. Wybiórczość uwagi76
3.3.2.2. Druga faza przebiegu szybkości i trafności reagowania – pogarszanie sprawności działania ośrodkowego układu nerwowego76
3.5.2. Zakres i kierunek uwagi77
3.5.3. Koncentracja – skupienie uwagi79
3.5.4. Przerzutność uwagi80
3.5.3.1. Dekoncentracja uwagi80
3.5.5. Poziom pobudzenia ośrodkowego układu nerwowego a koncentracja uwagi81
3.6. Wpływ tauryny na szybkość reagowania przed rozgrzewką i po rozgrzewce82
3.5.5.1. Niski poziom pobudzenia ośrodkowego układu nerwowego a koncentracja uwagi82
3.5.5.2. Wysoki poziom pobudzenia ośrodkowego układu nerwowego a koncentracja uwagi82
Piśmiennictwo83
4.1. Poszukiwanie nowych technologii w sporcie wyczynowym88
4.2. Zmęczenie88
Rozdział 4. Próg psychomotoryczny zmęczenia podczas rozgrzewki88
4.2.1. Zmęczenie podczas rozgrzewki90
4.3. Progowy przebieg szybkości i trafności reagowania w czasie wysiłku fizycznego91
4.2.2. Objawy zmęczenia podczas gry91
4.3.1. Co to jest próg psychomotoryczny zmęczenia?92
4.3.2. Wykorzystanie efektu progu psychomotorycznego zmęczenia rozgrzewki w warunkach meczowych92
4.4. Próg psychomotoryczny zmęczenia a próg przemian beztlenowych93
4.4.1. Próg przemian beztlenowych (PPB)93
4.4.2. Zmiany szybkości i trafności reagowania po przekroczeniu progu przemian beztlenowych94
4.4.3. Zmiany sprawności działania ośrodkowego układu nerwowego po przekroczeniu progu psychomotorycznego zmęczenia95
4.4.4. Zależności między progiem psychomotorycznym zmęczenia a progiem beztlenowym95
4.4.5. Indywidualny próg psychomotoryczny zmęczenia w praktyce sportowej96
4.5. Zmiany progu psychomotorycznego zmęczenia pod wpływem treningu97
4.6. Jak przełamywać barierę zmęczenia na progu psychomotorycznym?98
4.7. Strefa komfortu psychomotorycznego101
4.7.1. Co to jest strefa komfortu psychomotorycznego?101
4.7.2. Dolna i górna granica strefy komfortu psychomotorycznego101
4.7.3. Rozgrywanie meczu poniżej, powyżej oraz w strefie komfortu psychomotorycznego102
4.7.4. Jak wyznaczyć strefę komfortu psychomotorycznego?103
4.7.4.1. Pomiar maksymalnej częstości skurczów serca w testach wysiłkowych w warunkach treningowych103
4.7.4.2. Wyznaczenie dolnej granicy strefy komfortu psychomotorycznego105
Piśmiennictwo106
4.7.4.3. Wyznaczenie górnej granicy strefy komfortu psychomotorycznego106
5.1. Wytwarzanie ciepła w organizmie w spoczynku i podczas rozgrzewki110
Rozdział 5. Fizjologiczne podłoże wytwarzania ciepła i regulacja temperatury ciała w czasie rozgrzewki i wysiłku meczowego110
5.1.1. Regulacja temperatury wewnętrznej ciała111
5.1.2. Ośrodek termoregulacji112
5.1.3. Kontrola temperatury mięśni i wewnętrznej ciała113
5.2. Temperatura mięśni w spoczynku114
5.2.1. Temperatura mięśni w czasie rozgrzewki114
5.2.2. Jakie korzyści wynikają z rozgrzanych mięśni?115
5.2.1.1. Optymalnie rozgrzane mięśnie a moc maksymalna115
5.2.1.2. Słabo rozgrzane mięśnie a moc maksymalna115
5.3. Temperatura wewnętrzna ciała w spoczynku116
5.2.3. Temperatura mięśni podczas wysiłku o różnym charakterze116
5.2.4. Temperatura mięśni w czasie wysiłku meczowego116
5.3.1. Temperatura wewnętrzna ciała w czasie rozgrzewki116
5.3.2. Jakie korzyści wynikają z podniesienia temperatury wewnętrznej ciała?117
5.3.3. Temperatura wewnętrzna ciała w zależności od charakteru wysiłku fizycznego117
5.4. Wymiana ciepła między organizmem a otoczeniem118
5.3.4. Temperatura wewnętrzna ciała w czasie meczu mistrzowskiego118
5.4.1. Promieniowanie119
5.4.2. Przewodzenie119
5.4.3. Konwekcja120
5.4.4. Parowanie potu121
5.5. Eliminacja cieplna w spoczynku i podczas rozgrzewki122
5.5.1. Utrata ciepła w spoczynku122
5.5.2. Eliminacja ciepła podczas rozgrzewki122
5.6. Wpływ warunków klimatycznych na efektywność rozgrzewki i wysiłku meczowego123
5.5.2.1. Utrata ciepła podczas rozgrzewki w warunkach termonaturalnych123
5.5.2.2. Eliminacja ciepła podczas rozgrzewki w warunkach gorąca123
5.5.2.3. Utrata ciepła podczas rozgrzewki w warunkach gorąca i dużej wilgotności123
5.6.1. Rozgrywanie meczu w wysokiej temperaturze i wilgotności powietrza124
5.6.2. Konsekwencje odwodnienia ustroju125
5.6.3. Zapobieganie odwodnieniu ustroju125
5.7. Nawodnienie w czasie rozgrzewki, treningu i meczu126
5.6.4. Mechanizm pragnienia126
5.7.1. Jak często, w jakiej ilości i kiedy nawadniać organizm w czasie rozgrzewki, treningu i meczu?127
5.7.2. Nawadniać organizm – wodą czy płynami izotonicznymi?128
5.7.3. Smak i temperatura płynów nawadniających129
5.7.4. Jak kontrolować odwodnienie organizmu?129
Piśmiennictwo130
6.1. Rodzaje rozgrzewki134
6.2. Struktura rozgrzewki przed meczem134
Rozdział 6. Rodzaje, struktura i wzorce rozgrzewek134
6.2.1. Faza pierwsza rozgrzewki przed meczem – lokalna135
6.2.1.1. Etap pierwszy – lokalne zwiększenie łożyska naczyniowego przez stosowanie ćwiczeń koncentrycznych136
6.2.1.1.1. Przykładowe ćwiczenia koncentryczne stosowane w rozgrzewce138
6.2.1.2. Etap drugi – lokalne zwiększenie łożyska naczyniowego przy stosowaniu ćwiczeń ekscentrycznych143
6.2.1.2.1. Przykładowe ćwiczenia ekscentryczne144
6.2.2. Faza druga rozgrzewki przed meczem – ogólna145
6.2.2.1. Etap trzeci – zwiększenie zakresu wykonania ruchu w stawach146
6.2.2.2. Etap czwarty – zwiększenie płynności i swobody wykonania ruchu146
6.2.3. Faza trzecia rozgrzewki przed meczem – specyficzna147
6.2.3.1. Etap piąty – usprawnienie umiejętności techniczno-taktycznych przez ćwiczenia specyficzne z piłką147
6.3. Fizjologiczne i neurofizjologiczne efekty rozgrzewki przedmeczowej148
6.3.1 Temperatura mięśni i wewnętrzna ciała148
6.3.2. Próg psychomotoryczny zmęczenia148
6.2.3.2. Etap szósty – zwiększenie pobudzenia ośrodkowego układu nerwowego przez ćwiczenia eksplozywne bez piłki148
6.3.2.1 Efekty gry z intensywnością na progu psychomotorycznym zmęczenia149
6.3.2.2. Efekty gry w strefie komfortu psychomotorycznego149
6.3.3. Pobudzenie jednostek motorycznych150
6.3.4. Wzmacnianie siły skurczu mięśni (potencjacja)150
6.4. Psychiczne aspekty rozgrzewki przed meczem151
6.5. Rozgrzewka przed meczem151
6.5.1. Czas trwania rozgrzewki przed meczem151
6.5.2. Intensywność rozgrzewki przed meczem152
6.5.3. Wzorzec rozgrzewki przed meczem152
6.5.4. Przykłady rozgrzewki przed meczem154
6.5.5. Błędy w rozgrzewce przed meczem158
6.6. Rozgrzewka przed treningiem160
6.6.1. Zależność programu rozgrzewki od charakteru treningu160
6.6.2. Czas trwania rozgrzewki przed treningiem163
6.6.3. Intensywność rozgrzewki przed treningiem163
6.7. Rozgrzewka w treningu o charakterze szybkościowym164
6.6.4. Realizacja fazy lokalnej rozgrzewki przed treningiem164
6.7.1. Przygotowanie układu mięśniowo-więzadłowego do specyfiki treningu szybkościowego165
6.7.2. Ćwiczenia rozciągające w rozgrzewce przed treningiem szybkościowym165
6.7.3. Rozgrzewka a kontuzje w treningu szybkościowym165
6.7.4. Wzorzec rozgrzewki w treningu o charakterze szybkościowym166
6.7.5. Przykłady rozgrzewki w treningu o charakterze szybkościowym167
6.8. Rozgrzewka w treningu o charakterze siły eksplozywnej172
6.8.1. Ćwiczenia koordynacyjne w rozgrzewce przed treningiem siłowym173
6.8.2. Wzorzec rozgrzewki w treningu o charakterze siły eksplozywnej173
6.8.3. Przykłady rozgrzewki w treningu o charakterze siły eksplozywnej175
6.9. Rozgrzewka w treningu o charakterze wytrzymałościowym178
6.9.1. Znaczenie wytrzymałości w czasie meczu179
6.9.2. Wzorzec rozgrzewki w treningu o charakterze wytrzymałościowym179
6.9.3. Przykłady rozgrzewki w treningu o charakterze wytrzymałościowym181
6.10. Rozgrzewka w treningu o charakterze techniczno-taktycznym185
6.10.1. Wzorzec rozgrzewki w treningu o charakterze techniczno-taktycznym185
6.10.2. Przykłady rozgrzewki w treningu o charakterze techniczno-taktycznym186
6.11. Błędy rozgrzewki przed treningiem191
6.12. Program rozgrzewki bramkarza192
6.12.1. Czas trwania rozgrzewki bramkarza192
6.12.2. Intensywność rozgrzewki bramkarza193
6.12.3. Środki treningowe193
6.12.4. Przykłady rozgrzewki bramkarza przed meczem i treningiem193
6.12.5. Rozgrzewka bramkarza przed meczem194
6.12.5.1. Rozgrzewka w treningu o charakterze szybkościowym196
6.12.5.2. Rozgrzewka w treningu o charakterze siły eksplozywnej196
6.12.5.3. Rozgrzewka w treningu o charakterze wytrzymałościowym196
6.12.5.4. Rozgrzewka w treningu techniczno-taktycznym196
6.13. Rozgrzewka indywidualna203
6.12.6. Błędy popełniane w rozgrzewce bramkarza203
Piśmiennictwo204
7.1. Objętość rozgrzewki206
Rozdział 7. Struktura i indywidualizacja obciążeń fizycznych w rozgrzewce206
7.1.1. Czas trwania rozgrzewki w wysokiej temperaturze otoczenia206
7.2. Intensywność rozgrzewki207
7.1.2. Czas trwania rozgrzewki w niskiej temperaturze otocznia207
7.2.1. Syndrom niskiej intensywności rozgrzewki przed meczem208
7.2.2. Jaką intensywność wysiłku powinien osiągnąć piłkarz w czasie rozgrzewki?208
7.2.3. Próg psychomotoryczny zmęczenia górną granicą intensywności rozgrzewki209
7.2.4. Zmiany intensywności w czasie rozgrzewki przed meczem210
7.2.5. Intensywność rozgrzewki w wysokich i niskich temperaturach211
7.2.6. Negatywne skutki zbyt dużej i małej intensywności w rozgrzewce211
7.2.7. Wpływ intensywności rozgrzewki na wysiłek meczowy212
7.3. Dobór ćwiczeń w rozgrzewce przed treningiem i meczem213
7.2.8. Intensywność rozgrzewki a zmęczenie213
7.2.8.1. Jaka jest dopuszczalna granica zmęczenia podczas rozgrzewki?213
7.2.8.2. Negatywne skutki przekroczenia zmęczenia progowego w czasie rozgrzewki213
7.4. Rozgrzewka w niskich i wysokich temperaturach otoczenia a odzież sportowa214
7.5. Indywidualizacja obciążeń fizycznych w rozgrzewce przed treningiem i meczem214
7.5.1 Dlaczego należy stosować indywidualizację obciążeń fizycznych?215
7.5.2. Przykłady indywidualizacji rozgrzewki przed meczem217
Piśmiennictwo218
8.1. Znaczenie ćwiczeń koordynacyjnych w czasie rozgrzewki przed treningiem i meczem220
Rozdział 8. Ćwiczenia koordynacyjne w rozgrzewce220
8.2. Podłoże fizjologiczne koordynacji ruchowej221
8.3. Co to są koordynacyjne zdolności motoryczne?221
8.3.1. Najczęściej występujące zdolności koordynacyjne w grze piłkarza222
8.4. Koordynacja ruchowa a rozwijanie umiejętności piłkarskich223
8.5. Objętość i intensywność ćwiczeń koordynacyjnych w rozgrzewce224
8.4.1. Wysoki poziom zdolności koordynacyjnych224
8.4.2. Niski poziom zdolności koordynacyjnych224
8.6. Wiek a kształtowanie koordynacyjnych zdolności motorycznych225
8.7. Błędy popełniane w ćwiczeniach koordynacyjnych225
Piśmiennictwo226
9.1. Znaczenie ćwiczeń rozciągających w czasie rozgrzewki, przed treningiem i meczem228
Rozdział 9. Ćwiczenia rozciągające w rozgrzewce228
9.1.1. Co to jest gibkość?229
9.1.2. Czynniki wpływające na poziom gibkości229
9.2. Rozciąganie dynamiczne w rozgrzewce230
9.1.3. Metody rozciągania230
9.2.1. Neurofizjologiczne podłoże rozciągania dynamicznego230
9.2.1.1. Wrzeciona mięśniowe231
9.2.1.2 Drogi przewodzenia impulsu nerwowego w odruchu na rozciąganie232
9.2.2. Rozciąganie dynamiczne zwiększające zakres ruchu233
9.2.2.1. Korzyści wynikające z rozciągania dynamicznego233
9.3. Rozciąganie statyczne w rozgrzewce234
9.3.1. Neurofizjologiczne podłoże rozciągania statycznego234
9.3.1.1. Receptory ścięgniste a skurcz mięśnia234
9.3.1.2. Receptory ścięgniste a napięcie mięśniowe235
9.3.2. Rozciąganie statyczne zwiększające amplitudę ruchu236
9.4. Neurofizjologiczne podłoże rozciągania PNF237
9.5. Warunki efektywnego przeprowadzania ćwiczeń rozciągających237
9.6. Współczesne poglądy naukowe dotyczące stosowania statycznych ćwiczeń rozciągających238
9.6.1. Rozciąganie statyczne w czasie rozgrzewki a zdolności motoryczne238
9.6.2. Rozciąganie statyczne w rozgrzewce a zapobieganie urazom i kontuzjom239
9.6.2.1. Dlaczego rozciąganie statyczne w rozgrzewce przed meczem nie jest skuteczne w zapobieganiu urazom?239
9.6.3. Rozciąganie statyczne a ukrwienie i temperatura mięśni240
9.6.4. Kompromis w stosowaniu rozciągania statycznego i dynamicznego w rozgrzewce przed meczem240
9.6.5. Czy stosować rozciąganie statyczne w pomeczowej regeneracji mięśni?240
9.7. Wiek a kształtowanie gibkości242
9.6.6. Rozciąganie statyczne w czasie treningu242
9.8. Błędy popełniane w ćwiczeniach rozciągających243
Piśmiennictwo244
10.1. Przerwa między zakończeniem rozgrzewki a rozpoczęciem meczu248
Rozdział 10. Zmiany fizjologiczne w organizmie po zakończeniu rozgrzewki i pierwszej połowy meczu248
10.1.1. Obniżenie pobudzenia ośrodkowego układu nerwowego po rozgrzewce248
10.2. Odbudowa fosfokreatyny a obniżenie temperatury mięśni po zakończeniu rozgrzewki249
10.2.1. Odbudowa fosfokreatyny po rozgrzewce249
10.2.2. Obniżenie temperatury mięśni po rozgrzewce249
10.3. Jak zapobiegać obniżeniu pobudzenia ośrodkowego układu nerwowego i temperatury mięśni po zakończeniu rozgrzewki?250
10.4. Przerwa meczowa a temperatura mięśni250
10.5. Przerwa meczowa a pobudzenie ośrodkowego układu nerwowego251
10.6. Jak zapobiegać obniżeniu temperatury mięśni i pobudzenia ośrodkowego układu nerwowego po zakończeniu pierwszej połowy meczu?251
10.7. Błędy popełniane w czasie przerwy między zakończeniem rozgrzewki a rozpoczęciem meczu oraz w przerwie między pierwszą a drugą połową meczu255
Piśmiennictwo256
11.1. Rozgrzewka piłkarzy rezerwowych w czasie meczu258
Rozdział 11. Rozgrzewka piłkarzy rezerwowych258
11.1.1. Jak zapobiegać spadkowi temperatury mięśni zawodników siedzących na ławce rezerwowych?258
11.2. Nagła zmiana zawodnika259
11.1.2. Wpływ temperatury otoczenia na temperaturę mięśni zawodników rezerwowych259
11.1.3. Wpływ pozycji siedzącej zawodnika rezerwowego na przepływ krwi w naczyniach krwionośnych259
11.3. Planowane zmiany zawodnika260
11.3.1. Zmiana na początku drugiej połowy meczu260
11.3.2. Zmiana zawodnika w trakcie drugiej połowy meczu260
11.4. Rozgrzewka przed sparingiem rozgrywanym na dwa składy261
11.5. Trening wyrównawczy261
Piśmiennictwo261
Indeks osobowy262
Indeks rzeczowy266