Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
17
wpoczątkachnaszegostuleciadzieci,którychrodziceprotestowaliprze-
ciwzastąpieniupolskiegokatechizmuniemieckimwpolskichszkołachna
tereniePrus?CzywreszcieuprawniatodzisiajNiemcówdodokonywania
rzezinapolskichkobietachidzieciach?
Bezcelowejestzatemodwoływaniesiędohistorycznychlubgeograficz-
nychprzesłanekmającychwspieraćaspiracjepolityczne,któreniemogą
sprostaćkrytycezpunktuwidzeniazasaddemokracji.Systemdemokra-
tycznyjestwstaniezapewnićpokójimiędzynarodowąwspółpracę,po-
nieważjegocelemniejestuciskinnychludzi.Światniezaznapokoju,
skoroniektórenacjetwierdzą,żehistorialubgeografiadajeimprawopod-
porządkowywaniasobieinnychrasinarodów.
Toniewiarygodne,jakgłębokoowenikczemneideehegemonii,do-
minacjiiuciskuzakorzeniłysięnawetwśródnajbardziejszanowanych
spośródżyjącychwspółcześnieludzi.SalvadordeMadariagajestjednym
znajbardziejkosmopolitycznychzewspółczesnychumysłów.Jestuczo-
nym,mężemstanuipisarzem,doskonaleznajęzykangielskiifrancuski
orazliteraturę.Jestdemokratą,człowiekiempostępowym,entuzjastąLigi
Narodówiorędownikiemwszelkichprzedsięwzięćmającychnaceluza-
pewnienietrwałegopokojunaświecie.Alejegowypowiedzinatemat
problemówjegokrajuinaroduprzenikaduchnieprzejednanegonacjo-
nalizmu.PotępiaondążeniaKatalończykówiBaskówdoniepodległości,
uzasadniającjednocześniehegemonięKastyliizewzględówrasowych,
historycznych,geograficznych,językowych,religijnychigospodarczych.
Możnabyjegostanowiskouzasadnić,gdybyMadariagaodrzucałrosz-
czeniaowychgrupjęzykowychnatejpodstawie,żeniedasięwytyczyć
dokładnychgranicadministracyjnychwoparciuoużywanyjęzyk,atym
samymniemożliwejest,byniepodległośćtychkrajówograniczyłakon-
fliktymiędzyposzczególnymigrupamijęzykowymi,aspowodowałaby
raczejichwzmocnienie.Albogdybyopowiedziałsięonzaprzekształce-
niemhiszpańskiegopaństwazhegemonistycznąpozycjąKastyliiwkraj,
wktórymkażdagrupajęzykowacieszyłabysięwolnościąmówieniaswo-
imjęzykiem.NiestetynietakijestplanMadariagi.Nieopowiadasięon
zazastąpieniemrząduzdominowanegoprzezKastylijczykówrządempo-
nadnarodowymzłożonymzprzedstawicielitrzechgrupjęzykowych–Ka-
stylijczyków,KatalończykówiBasków.Zjegopunktuwidzeniaidealnym
modelemdlaHiszpaniijestdominacjaKastylii.Niechceon,byDHiszpa-
niawjednympokoleniuodrzuciładziełostuleci”5.Jednakowedziełonie
5SalvadordeMadariaga,Spain,London1942,s.176.
