Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
niawpolitycezagranicznej,alepowinniunikaćjakiegokolwiekmieszaniasię
wkonfliktymiędzywielkimimocarstwami.Byłatotzw.politykaprzystoso-
wywaniasiędookreślonych,najczęściejzmiennych,sytuacjiwstosunkach
międzynarodowych.
W1985rokusekretarzemgeneralnymKCKPZRzostałMichaiłGorba-
czow,którywprogramiepierestrojkizwróciłuwagęnapotrzebęwiększej
otwartościwkontaktachmiędzynarodowych.Finowiezdużymzrozumie-
niem(zwłaszczazestronyprezydentaKoivisto)przyjęlipewnezmiany
wradzieckimmodelupolitykizagranicznej.26października1989roku,
wpublicznymwystąpieniuwHelsinkach,Gorbaczowprzedstawiłpozytywną
ocenępolitykifińskiej,jakoopartejnazasadachneutralności.Finowiebyli
świadomi,żetakapolitykajestgwarantembezpieczeństwakraju,mimoże
Finlandianierozporządzałażadnąsiłąmilitarną,ajejbudżetwojskowydo
1990rokunależałdonajniższychwEuropie.WHelsinkachnieprzewidywa-
nowięcradykalnejzmianydoktrynywojennej,apolitykęzagranicznąopie-
ranonatradycyjnychzasadachstrategicznych.
1030PolitykaspołecznaFinlandiilat800
Finowiewlatach80.częstodyskutowalionordyckimmodelupaństwa
opiekuńczego,chociażwiedzieli,żekultura,przeszłośćistrukturaspołeczna
dzieląichodpozostałychspołeczeństwskandynawskich.Bylijednakrzeczni-
kamimodeluinstytucjonalnegopaństwaopiekuńczego,ajegowprowadzenie
wżycie,jaksądzono,miałozagwarantowaćodpowiednipoziomdobrobytu
ibezpieczeństwadlamożliwieszerokichrzeszludności.Wmodeluinstytu-
cjonalnymtakiegopaństwawszelkieprzedsięwzięciaspołecznemiałybyć
zrealizowaneśrodkamisocjopolitycznymi,anieregulowanemechanizmami
rynkowymi.Coważniejsze,politykęspołecznąnależałoprzystosowaćdo
ogólnychzałożeńpaństwaopiekuńczego.Przedewszystkim,jakuważano,
trzebazwiększyćnakładynacelespołeczne,abydorównaćinnymkrajom
nordyckim.W1983rokuwydatkispołecznewprodukcienarodowymbrutto
Finlandiiosiągnęły23,5%idorównywałypoziomowiNorwegii,leczbyły
znacznieniższeniżSzwecjiiDanii.Wysokośćnakładównacelespołeczne
uzależnianoprzedewszystkimodpodatków.Podobniejakwinnychkrajach
skandynawskich,wFinlandiidoszłowtymczasiedoswoistej„rewoltyboga-
tych”,którzyuważali,żepłacąnieproporcjonalniewysokiepodatki.Istotnie,
sięgałyone45%przychodówprzedsiębiorców,którzydodatkowownosili
jeszczeopłatydoprywatnegofunduszuemerytalnego.Uważanonawet,że
27