Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
rebusHugonaodśw.Wiktora,łacińskiegoPhysiologusaipismaIzydorazSewilli.LeClercpołączył
wswymdzieleopisycudownychwłaściwościzwierzątiszlachetnychkamienizwykładamimistyczno-
-alegorycznymi.WkrótcepotemGuillaumeGervaisestworzyłkrótkibestiariuszwdzielept.Livredes
bestes,czerpiącmateriałyznieznanegobliżejźródłałacińskiego.PierredeBeauvaisprzygotował
następnieBestiaireprozą.RównieżwXIIIw.poetalirycznyRicharddeFournivalprzedstawiłwswoim
Bestiaired,amourzwierzyniecświeckizalegoriamiwłaściwymipoezjimiłosnej.PodkoniecXIIIw.lub
napoczątkuXIVw.NicoledeMarivalnapisałwierszemPanthèred,amour(tekstpozostającywpew-
nejzależnościodwspomnianegoBestiaired,amour),przedstawiającukochanąpodpostaciąpan-
tery,zwierzęciawystępującegodośćczęstowrolipięknejkobietywdawnychbestiariuszach.Tak
bestiariusze,jakilapidariarozpowszechniłysięszerokowliteraturześredniowiecznej–pojawiałysię
wobrębieromansów(RomandeTroiezopisemkomnatyHektora),wpływałynapieśnitrubadurów
idziełapoetówwłoskich,spośródktórychnp.ChiaroDavanzatiukładałcałesonetynaporównaniach
wziętychzbestiariów.
BIBLIOGRAFIA:
F
.Lauchert,GeschichtedesPhysiologus,Strassburg1889;LeBestiairedePhilippedeThaün,LundetParis1900;
Histoiredelalangueetdelalittératurefrançaisedesoriginesd1900,red.L.PetitdeJulleville,t.1:MoyenAge,
Paris;C.Voretsch,EinführungindasStudiumderaltfranzösischenLiteratur,Halle1905;H.Suchier,A.Hirch-
-Hirschfeld,GeschichtederfranzösischenLiteratur,t.1,Leipzig-Wien1913;E.Porębowicz,Literaturałaciń-
skawiekówśrednich,w:Wielkaliteraturapowszechna,t.2,cz.1,Warszawa1933(przedr.Warszawa1995);
M.Cruppi,Lebestiairedel
‛
antiquitéclassique,1955;H.R.Jauss,UntersuchungenzurmittelalterlichenTierdich-
tung,Tübingen1959;F
.McCulloch,MedievalLatinandFrenchBestiaires,1960;J.P
.Clebert,Bestiairefabuleux.
Dictionnairedusymbolismeanimal,Paris1971;Literackasymbolikazwierząt,red.A.Martuszewska,Gdańsk
1993.
StanisławŁukasik(bś)
bhais
.ajyāni(bhaiszadżjani)
–sanskr.bhaiṣ‛leczyć’;pieśniizaklęciadlaulecze-
niachoroby,nierzadkopodobnedohymnówāyuṣāni.GłównyrodzajzaklęćAtharwawedy(Atha-
rvaveda).Częstoodwoływanosięwnichdomagicznejsiłyokreślonychroślin,wodylubognia.
Przykładytychhymnów:V22–zaklęciaprzeciwfebrze;V105–zaklęcieprzeciwkaszlowi.Inne
jeszczehymnyskierowanebyłyprzeciwchorobompłuc,żółtaczce,puchliniewodnej,gorączce,bó-
lomgłowy,ranom,chorobomskóryitp.Nierzadkoichzrozumieniejesttrudne,ponieważnazwy
wymienianychwnichchoróbsąniezrozumiałe,opissymptomówniejasny,asameuzdrawiające
efektyzaklęćidentyfikowanozujarzmieniem,odpędzeniemlubodsunięciem"złychmocy”,dla-
tegogranicamiędzychorobąaopętaniemprzezdemonybyłapłynna.Zaklęciatestanowiąwraz
ztowarzyszącymimmagicznymrytuałemnajdawniejszysystemmedycynyindyjskiej.Wielezaklęć
leczniczychwskazujenaznajomośćhomeopatycznejzasadyleczeniapodobnegopodobnym(simi-
liasimilibuscurantur).
[1]
Sprzyjajnamichrońnas,boska!
Wustachdobrabądź,oWodo!
Płyńnazdrowieipomyślność!
[2]
Pośródwód–Somamizdradził–
Wszelkieśpiąleczniczezioła
ŚpipomocnywszystkimAgni
AtharwawedaI,6,przeł.CezaryGalewicz
108
bhais
.ajy
ā
ni
