Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
Emblematykaorazikonologia
iobraz.Stanowiłaosobnysposóbwspółistnieniasłowaiobrazu,spokrew-
nionyzezwyczajnąemblematyką,wktórejsłowoiobrazpowinnypozosta-
waćwścisłejkorelacji,leczwyrażanebyłyosobno.
PotwierdzonapraktykąteoriadopuszczałapodkoniecwiekuXVIiwstu-
leciunastępnymwkompozycjiemblematycznejistnienierównieżczwar-
tegoczłonu.Byłnimtakzwany„commentarius”,którywprowadzanojuż
częstodopóźniejszychwydańAlciatusa.Dokomentarzytakowychwłącza-
nowypisyzautorówklasycznych,zPismaśw.,dziełojcówKościoła,uzna-
nychautorówpóźniejszych,zpopularnychkompendiówencyklopedycz-
nych,zbiorówmorałówisentencji.Ponieważobokemblematów,wktórych
członysubskrypcyjnenajczęściejpisywanowierszem,pojawiałysięteż
kompozycjezsubskrypcjamipisanymiprozą,częstorytmizowaną,stylem
właściwymnapisomnakamiennymwyrażanymstylemelogium,bywało,że
członysubskrypcjiikomentarzazlewałysięrazemwpewnącałość.Bywało
też,żekomentarzuzupełniałirozwijałsentencjemotta.
WksiążceObraz–Słowo–Znak(1973)podawałem
80najważniejsze
opracowaniateoretycznenatematemblematykiwliteraturzeświatowej,
zpełnąświadomością,żetenwykazniejestpełny,leczzawieratylkopozy-
cjewybrane,uznanewtedyzanajważniejsze.
Dziś,piszętesłowawpoczątkachroku2002,dorobekteoretycznych
opracowańjestoczywiścienieporównywalniebogatszy.Referującstan
badań,trzebabynapisaćnatentematksiążkę.Tymbardziejprzetoprze-
prowadzićtrzebaselekcję,bywyróżnićpracenajbardziejznaczące.
NadalnapewnowartośćmająencyklopedyczneopracowaniaHecksche-
raiWirtha
81iMarioPraza82,wielkiekompendiumHenkelaiSchönegoi
jegouzupełnieniewwydaniuII
83.Ważnesąwspominanejużksiążkiiroz-
prawyLiselotteDieckmann,PeteraDaly,DanielaRussella,praceKarela
Portemana
84,BernhardaScholza,dotegomożnawłaściwiedodaćwiele
innychpublikacjiczasopisma„Emblematica”,icennekompendiaredagowa-
neprzezPeteraDalyijegowspółpracowników.
WśródpolskichpracobokksiążekirozprawpiszącegotesłowaiPauliny
Buchwald-Pelcowejwymienićmożnajużsporopracprzedstawicielimłod-
FromTheorytoPractice,„Emblematica”,Vol.6,1992,Nr2,s.283–306.Popolskukompetentnieo
sprawachtychinformująpracePiotraRypsona.
80
80J.Pelc,Obraz-Słowo-Znak.Studiumoemblematachwliteraturzestaropolskiej,Wrocław
1973,s.23–24.
81
81W.S.Heckscher,K.A.Wirth,Emblem,Emblembuch,w:ReallexiconzurdeutschenKunstge-
schichte,vol.5,Stuttgart1959,s.82–228.
82
82M.Praz,StudiesinSeventeenthCenturyImagery,2ed.,Roma1964,passim.
83
83Emblemata.HandbuchzurSinnbildkunstdesXVI.undXVII.Jahrhunderts,hrsg.vonA.Henkel
undA.Schöne,IIed.,Stuttgart1976,+Suplement,Stuttgart1976.WydanieI–Stuttgart1967bez
Suplementu.
84
84K.Porteman,InleidingtotdeNederlandseemblemata-literatur,Groningen1977iinnejegoprace.
