Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
Teoretyczneimetodologicznepodstawybadań
lokalnychsystemówwładzy
1.1.Perspektywyteoretyczne
Pozycjawładzylokalnejwsystemiepolitycznymzależyodwieluczynników.
WedługR.A.W
.Rhodes’aelementamiokreślającymisiłęiautonomięwładzlo-
kalnychsą:1)środkiprawno-konstytucyjne(zakresfunkcjiprzekazanychwła-
dzomlokalnym);2)środkifinansowe(zasóbśrodkówfinansowychprzekazanych
władzomlokalnymorazelastycznośćichużytkowania);3)zasobypolityczne
(sformalizowanielokalnychstrukturpolitycznychorazzaangażowanielokalnych
liderówpolitycznychwstrukturykrajowe);4)zasobyprofesjonalne(profesjo-
nalizacjaradnychipracownikówlokalnychwładz)oraz5)zasobyhierarchiczne
(stopieńkontroliprzezwładzecentralne)1.
Punktemwyjściawokreśleniupozycjiorazmodeluwładzylokalnejjest
przybliżeniedwóchkluczowychpojęćdlategozjawiska,amianowiciecentrali-
zacjiorazdecentralizacji.Centralizacja(centralizm)występujewówczas,kiedy
hierarchiczniezorganizowaneorganyadministracjipaństwowejpodporządkowa-
nezostającentralnemuośrodkowidecyzyjnemupaństwa(np.rządowi)ifunkcjo-
nująnapodstawiedyrektywiwytycznych.Tenmodeladministracjimożewy-
stępowaćwformieskoncentrowanej,wktórejterenoweorganyadministracji
państwowejsąwyłączniewykonawcamidecyzjipodjętychprzezcentrumoraz
zdekoncentrowanej,wktórejlokalnaadministracjaotrzymujeniewielkizakres
działania,podlegającyjednakcałyczasdecyzjomwładczymcentrum2.
Zkoleidecentralizacjęcharakteryzujedziałalnośćterenowychorganówad-
ministracjisamorządowych.Tenatomiastniezależąodingerencjiorganówad-
ministracjirządowej.Organysamorządowesąsamodzielnewpodejmowaniude-
cyzjiorazcharakteryzująsięwybieralnością,kolegialnością,szerokimzakresem
działania,samodzielnościąfinansowąoraznadzorem(sądowymnadlegalno-
ściąorazsamorządowymnadcelowością)3.J.Starościakwskazujenatrzyźródła
decentralizacji:społeczno-polityczne,ekonomiczneoraztechniczne.Społecz-
1R.A.W.Rhodes,DevelopedCountries,[wi]D.C.Rowat,InternationalHandbookonLo-
calGovernmentReorganization,GreenwoodPress,London1980,s.563-580(za:J.Regulski,
Samorządterytorialny-skądidokąd,nSamorządTerytorialny”,nr1-2/91,s.105.
2S.Wójcik,Polityczneiteoretyczneaspektydecentralizacjiadministracji,[w:]Samorząd
gminnywPolsce.Doświadczeniaiperspektywy,red.B.NawrotaiJ.Pokładeckiego,Wydawnictwo
InstytutuNaukPolitycznychiDziennikarstwaUAM,Poznań1999,s.23.
3Ibidem,s.23.
