Book content
Skip to reader controlsSkip to navigationSkip to book detailsSkip to footer
3.Charakterystykaśrodkówimetodmiędzynarodowegooddziaływaniapaństwa
21
formypomocy:humanitarna,egzystencjalna(subsistenceaid),wojskowa,presti-
żowa,rozwojowaorazłapownictwo(przekupstwo)30.RobertL.Wendzelzapro-
ponowałpodziałpomocygospodarczejna:rozwojową,wojskową,techniczną31,
natomiastHolstiwyróżniłczteryformy:pomoctechniczną,importowąpomoc
wtowarachigrantach,pożyczkirozwojoweorazpomochumanitarną32.
Pomocrozwojowamasięprzyczynićwznaczącysposóbdopoprawysytu-
acjigospodarczejpaństwa-biorcy,poprzezzastosowanieinstrumentówmaterial-
nychiniematerialnych.Jestnajczęściejstosowanąformąpomocygospodarczej
ifinansowej.
Pomochumanitarnauruchamianajestwnagłychwypadkachlosowych,głów-
niewczasiekatastrofnaturalnych,takichjak:powódź,trzęsienieziemi,susza
orazwprzypadkachepidemiigłoduiinnychchorób.
Pomoctechnicznaobejmujetransferwiedzyiumiejętności.Częstostosowa-
nąformąjestprzekazywanienajnowocześniejszychtechnologiiorazpracaeks-
pertówzkrajówwysokorozwiniętychwkrajachrozwijającychsię.Ichzadaniem
jestdoradzanieinadzórnadnowoczesnymiprzedsięwzięciami.
Jakieceleprzyświecająpodmiotom,któredecydująsięnaudzieleniepomocy
gospodarczej?Popierwszepaństwa,udzielającpomocypróbująwpłynąćnasy-
tuacjęwewnętrznąpaństwa-biorcy.Niechodzitutylkoopoprawieniejegosytu-
acjiekonomicznej,alerównieżozmianęjegoustrojupolityczno-gospodarczego,
np.demokratyzacjękrajulubzmianęustrojugospodarkisocjalistycznejnakapi-
talistyczną.Podrugiepaństwa,udzielającepomocywierząwswoistegorodzaju
flwdzięcznośćnzestronykraju-biorcy.Matosięprzyczynićdoutrzymania,bądź
zmianyzachowaniapaństwa-biorcywobecpaństwa-dawcy,wtakisposóbjakiten
ostatnioczekuje.Wprawdziefunkcjonowaniepaństwwstosunkachmiędzynaro-
dowychnieopierasięnazasadachsympatiiczywdzięczności,tojednakniemożna
wykluczyćtakiejsytuacji.Trzeciągrupącelów,dlaktórychpaństwaudzielają
pomocygospodarczejjestchęćpoparciarządupaństwa-biorcy.Wodróżnieniu
odpierwszejgrupycelów,kraj-dawcaniechcewpływaćnazmianęsytuacjigo-
spodarczejczysystemupolitycznegowpaństwie-biorcy,aleraczejstarasięją
utrzymać.Udzielającpomocygospodarczejwspierawięcrządkraju-biorcy.Czę-
stochodzituowspieraniepaństwasojuszniczego33.
Wrzeczywistościpaństwa-donatorzyniezawszeosiągająpożądanecele.Po-
mimo,żerządzącyzdająsobieztegosprawę,pomocgospodarczajestczęstosto-
sowanyminstrumentemmiędzynarodowegooddziaływaniapaństwa.
30HansMorgenthau,APoliticalTheoryofForeignAid,flTheAmericanPoliticalScienceRe-
viewn,Vol.LVI,No.2,June1962,s.301-309.
31Wendzel,op.cit.,s.251-253.
32Holsti,op.cit.,s.194-195.
33Wendzel,op.cit.,s.253-263.
