Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.
Odemografcznymstarzeniu
19
Drugieprzejściedemografczne
Teoriaprzejściademograficznegonieprzewidziała,żepojegoza-
kończeniupłodnośćnieustabilizujesięnapoziomiegwarantującym
prostązastępowalnośćpokoleń.Dalszyspadekpłodnościponiżejtego
poziomuwyjaśniakoncepcjatzw.drugiegoprzejścia(Lesthaeghe,van
deKaa,1986),wiążącaniskąpłodnośćzespadkiemrolinormspo-
łecznych,wzrostemznaczeniaindywidualnychpreferencjiiwyzna-
wanychwartości.Podstawądrugiegoprzejściademograficznegojest
socjologicznakoncepcja„cichejrewolucji”wsferzewartości,sformu-
łowanaprzezIngleharta(1977),wedługktórejpocząwszyodlat70.
XXwiekunaznaczeniuzaczęłytracićtzw.wartościmaterialistyczne
(bezpieczeństwo,stabilizacjagospodarcza,porządekwkraju),azy-
skiwaćzaczęłytzw.wartościpostmaterialistyczne(autonomiajed-
nostki,wolnośćsłowa,wpływjednostkinadecyzjewładz).Rozkwit
indywidualizmu,dążeniedosamorealizacjiorazuwolnieniesięod
wzorcównarzucanychprzeztradycyjneautorytety(rodzinę,szkołę,
religię)przełożyłysięwEuropieZachodniejnaposzerzeniemożliwo-
ściwyboruzachowańdemograficznych,przedewszystkimwzakresie
formowaniazwiązkówireprodukcji.Nietrwałośćzwiązkówmałżeń-
skichipartnerskich,dużeznaczeniepreferencjiodnośniedoalter-
natywnychformrodzinnych(wtymakceptacjabezdzietności)oraz
powszechnyitanidostępdonowoczesnychśrodkówantykoncepcyj-
nychprzyczyniłysiędobardzoniskiegopoziomupłodnościwkrajach
Europy
.
WostatnimczasieprocesstarzeniasięEuropyZachodniejwyni-
kałwięcnietylkozpoprawyprzeżywalnościosóbstarych,alerów-
nieżzkontynuacjispadkupłodnościponiżejpoziomuzapewniającego
prostązastępowalnośćpokoleń.Jużwcześniejjednak,wpierwszych
dekadachpowojennych,imigracjastałasięalternatywąwobecniedo-
stateczniewysokiejrozrodczości(Okólski,2012).WkrajachEuropy
Zachodniejpopytnasiłęrobocząniemógłbyćzaspokojonyprzez
pracownikówrodzimych,wobecczegorozpoczętoakcjerekrutacyjne
wEuropiePołudniowej,apóźniejteżpozaEuropą.Wpierwstymulo-
wanapopytemnapracę,następnienapływemocharakterzerodzin-
nym,imigracjadoEuropyZachodniejprzybrałamasowerozmiary
.
