Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
tegopierwszego.DrugieprawoGossenagłosi,żekonsumentstarasiętak
dysponowaćdostępnymimuśrodkami,abyzrównoważyćużytecznościkrań-
cowezkonsumowaniaposzczególnychdóbrwstosunkudoichcen.Awięc
konsumentbędziesięstarałwtakisposóbwydawaćpieniądze,abykażde
zakupioneprzezniegodobroprzynosiłomutakisampoziomsubiektywnie
rozumianejsatysfakcji,przyczymbędziebrałoczywiściepoduwagęceny
tychdóbr.Napodstawietychdwóchprawidłowościodnoszącychsiędopo-
stępowaniakonsumentaGossensformułowałdefinicjęwartościdobra,poj-
mowanąparexcellencesubiektywnie.Wartośćdobramabowiemzależeć
odilościzadowoleniadostarczanegokonkretnejjednostcewdanejsytuacji
iprzyokreślonympoziomiekonsumpcji.WmyśliGossena,podobniejak
iwcałymnurciesubiektywno-marginalistycznym,widaćwyraźnynaciskna
subiektywistycznepostrzeganieprawiregułrynku,aprzedewszystkimsu-
biektywistycznąocenęużytecznościkonsumpcjidanegodobra.Dlacałejgo-
spodarkikluczowymzagadnieniemstajesięzatemkwestiastylukonsumpcji,
gustówkonsumentów,którzypożądająokreślonegorodzajudóbr,wymusza-
jącwtensposóbichprodukcję.Tawysokaocenaspołeczno-gospodarczej
pozycjikonsumentówznalazłaswójnajpełniejszywyrazwdeklarowanej
częstoprzezekonomięwspółczesnąkoncepcjiichsuwerenności.Jejkonse-
kwentnymgłosicielembyłjedenzgłównychXX-wiecznychkontynuatorów
szkołyaustriackiejLudwigvonMises.WdzieleLudzkiedziałanie.Traktat
oekonomiizamieściłonosobnypodrozdziałzatytułowanySuwerennośćkon-
sumentów,wktórymuznałkonsumentazawręczabsolutnegohegemonaży-
ciagospodarczego,całkowiciedominującegonadwszystkimipozostałymi
grupamispołecznymi.
Konsumentmożesobiepozwolićnadowolnekaprysyizachcianki.Przedsiębiorcy,
kapitaliściifarmerzymajązwiązaneręce.Musządostosowaćswojedziałaniadopole-
ceńkupujących.Każdeodchyleniekierunkuwytyczonegoprzezpopytkonsumentów
obciążaichrachunek[...],zmniejszaichzyskialbojeobniżadozera.[...]Konsu-
mencidecydująostatecznienietylkoocenachdóbrkonsumpcyjnych,lecztakżeoce-
nachwszystkichczynnikówprodukcji.Określajądochódkażdegouczestnikagospo-
darkirynkowej.[...]Właścicielematerialnychczynnikówprodukcjiiprzedsiębiorcy
towistociepełnomocnicylubpowiernicykonsumentówpowoływaniiodwoływani
wcodzienniepowtarzanychwyborach.Wfunkcjonowaniugospodarkirynkowejkla-
saposiadającaniepodlegacałkowiciezwierzchnictwukonsumentówtylkowjednym
wypadku,kiedycenymonopolowenaruszająwładzękonsumentów(Mises2007:234-
235).
29
