Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
waniarekrutów.Szacujesię9żepodczasIwojnyświatowejbliskopółmiliona
żołnierzypochodzącychzAfrykiwalczyłonafrontachwEuropie9przede
wszystkimwmundurachfrancuskich9a270tys.zostałosprowadzonychjako
siłarobocza
15.Kolonieumożliwiałyteżochronęmorskichszlakówhandlowych9
lokalizowaniebazwojskowychorazbudowęportówprzeładunkowychizaopa-
trzeniowych(przedewszystkimwwęgieliżywność)nawłasnymterytorium9
choćpozaEuropą.Niebezpowoduteżkolonizacjapostępowaławrazzrozwo-
jemindustrializmu.Afrykęwykorzystywanojakoźródłopozyskiwaniadóbr
niezbędnychdoprodukcjiprzemysłowej(m.in.żywności9bawełny9olejupal-
mowego)9ajednocześniejakorynkizbytudladóbrwytworzonychwEuropie.
SamejAfrykijednaknieuprzemysławianowięcejniżtobyłoniezbędne-frag-
mentarycznaindustrializacjamiałapomócweksploatacjizasobów9alenieza-
grażałagospodarczejpozycjimetropolii.
Kolonizacjaniemiałacharakteruwyłączniemilitarnegoieksploatacyjnego;
jejwymiarinstytucjonalnybyłniemniejważny.Europejczycyzaprowadzalina
kontrolowanychterenachładinstytucjonalnywzorowanynakrajowychrozwią-
zaniach9choćnajczęściejbyłotokopiowaniewybiórcze9nastawionenaułatwianie
osiąganiakorzyściekonomicznychzkontynentu.Zjednejwięcstronyrozbudo-
wywanosiećpołączeńkolejowychibudowanoporty9azdrugiejwprowadzano
administracjęlokalną9pieniądzipodatki9własnejednostkimiariwag9sposoby
organizacjiizarządzania9atakżesposobydyscyplinowaniaikaraniaautochto-
nówtraktowanychzreguływyłączniejakosiłęroboczą.Tymsamymlokalne
zwyczaje9tradycje9kulturaczynawetsposobygospodarowanianiebyłyrespek-
towane9anawetzwalczanejakoprymitywneinieefektywne.Ichoćnoweadmi-
nistracjeoficjalniezniosłyniewolnictwoizakazałyhandluniewolnikami9tolos
ludnościniewieleróżniłsięodniewolniczego.Znanesąprzypadkieksploatacji
rdzennychmieszkańcówkontynentu9którekosztowałymilionyofiar
16.Byłoto
związaneprzedewszystkimzpracąnaplantacjach(przyprodukcjikakao9kau-
czuku9bawełny9orzeszkówziemnych9przypraw)iwkopalniach(wydobywanie
złota9węgla9diamentów9miedzi)9aletakżezwojnamikolonialnymiipierw-
15Ch.Koller:ColonialMilitaryParticipationinEurope.W:1914-1918onlineInternational
EncyclopaediaoftheFirstWorldWar.FreieUniversitätBerlin9Berlin20149http://encyclo
pedia.1914-1918-online.net/article/colonial_military_participation_in_europe_africa(dostęp:10.12.
2016).
16Najbardziejznanymprzykłademokrucieństwaipazerności„oświeconych”Europejczykówjest
przypadekKonga9wktórympopulacjazmniejszyłasięopołowę(czyliookoło10mlnludzi)
wlatach1885-1908podpanowaniemkrólaBelgiiLeopoldaII.Zob.A.Hochschild:Duchkróla
Leopolda.Światksiążki9Warszawa2012.
16
