Зміст книги
перейти до управління читачемперейти до навігаціїперейти до деталей бронюванняперейти до зупинок
24
Rozdział1.Komparatystyka-badaniaporównawczewpedagogice
badańnaukowychwskazujenadużezainteresowanieipotrzebępodejmowa-
niaustawicznychpróbbadaniasposobówkształceniaiwychowania,ichcelów
iefektów,któremająwynikaćzcałościowychsystemówoświatowych.Odstu-
leciobserwujesiętendencjędoichporównywania4.Możemyodnaleźćstudia
porównawczenadsposobamiwychowywaniamłodzieżywświadectwachpiś-
mienniczychgreckichirzymskichhistoriografów.Odwołaniadowychowania
galijskichigermańskichplemionpojawiająsięuCezara(Commentariirerum
QuestarumbelliGaliici,Iwiekp.n.e.),wstudiumKsenofontaWychowaniaCy-
rusa(IVwiekp.n.e.)znajdujemytakżewnikliweuwagidotycząceporównania
PersówiSpartan.Późniejszewieki,epokaodkryćgeograficznych,rozkwithan-
dlu,wyprawywojenne,podróżedyplomatyczneczyteżmisjereligijnetookazja
dozbieraniainformacjiodoświadczeniachedukacyjnychinnychkrajów,które
następnienależyporównaćzwłasnymsystemem.Porównaniatepoczątkowonie
mająjednakcharakterunaukowegoiniesąsystematyzowane5.
Brakzainteresowaniabadaniamikomparatystycznymiwpedagogicespecjal-
nejwynikazarównozjejspecyfikiitego,cojestjejprzedmiotem(osobypracu-
jącezniepełnosprawnymimiaływyższeceledoosiągnięciaaniżelizajmowanie
siębadaniamiporównawczymi),jakizjejorientacjiteoretycznej,będącejprzez
długiczaspodwpływemmedycyny6.
Oddawnazastanawianosięnadtym,czypedagogikaporównawczamoże
byćtraktowanajakonauka.Jeszczedoniedawnawparadygmaciepozytywi-
stycznymwydawałosiętoraczejtrudne.Obecnie,wświetlenowejepistemologii
naukiznaczonejosiągnięciamiKarlaPoppera,PaulaFeyerabenda,ImreLakatsa,
TomasaKuhnaczyKarlaPolanyiego,jesttonaukaopartanawierze,żedobrze
uzasadnionagraintelektualna,bezobawysankcjispołecznej,jestkorzystnadla
społeczeństwa,ponieważrozszerzaonaspołecznerozumienie,poszerzaliczbę
możliwychalternatywiwzbogacaspołeczeństwotak,żestajesięonobardziej
giętkie,szybciejreagująceizdolnedowyzyskiwaniaindywidualnychróżnic7.
Pedagogikęporównawcząmożnatraktowaćpotencjalniejakoosobnąsubdyscy-
plinęnaukowąposiadającąodrębnąstrukturętwierdzeńorazodrębnyprzed-
miotbadań8.
Początkowoterminów„comparativeeducation”(ang.),„srovnávacipedago-
gika”(cz.),„pedagogikaporównawcza”,„educationcomparée”(fr.),„vergleichen-
dePaedagogik”(niem.)używanowpracachomawiającychsystemszkolnictwa
danego,jednegokraju.Dopierowlatach60.naskutekrozwojutejdziedziny
4W.BriCkman:ComparativeEducation.In:EncyclopediaofEducationalResearch.Ed.
M.C.Alkin.London,6,1992,s.180-192.
5R.PaChoCiński:Zaryspedagogikiporównawczej.Warszawa,IBE,1998,s.5.
6Por.:G.Szumski:Integracyjnekształcenieniepełnosprawnych.Warszawa,PWN,2009,
s.11-12.
7K.H.Silvert,L.Reissmanza:R.PaChoCiński:Zaryspedagogiki…,s.262.
8R.PaChoCiński:Zaryspedagogiki…,s.263.
