Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
RozdziałII
uchroniłogotoprzedpoważnąranąuda,ponieważniebyłwpełniwyposażo-
ny.Usamapisze,żejegoojcieczostałpoważniezranionywłócznią,ponieważ
sługaniepozapinałhaczykównakolczudze11.
Ciągłedążeniedousprawnieniaśrodkówochronydoprowadziłodotego,że
rycerzeokrywalisięwielomawarstwami-stalowymipłytami,watowanąprze-
szywanicą,kolczugą(czasamipodwójnąlubpotrójnąwarstwą),skórzanym
napierśnikiemorazwatowaną,awpóźniejszymczasierównieżopancerzoną
opończąizbrojąpłytową-cosugeruje,żekolczuganiespełniałaswegozada-
nia.Trudnozrozumieć,wjakisposóbjakakolwiekkolczugamogłaochronić
swegoposiadaczaprzedbezpośrednim,silnympchnięciempochylonąwłócz-
nią,wzmocnionymprzezimpetkawalerzysty.GuillaumeleBretonpisze,że
RyszardIiWilhelmzBarresgalopowaliwswojąstronęzpochylonymiwłócz-
niami,akopia,któraprzebiłatarczę,rozerwałaupotrójniesplecioną”kolczugę
izrobiładziuręwprzeszywanicy,zostałazatrzymanadopieroprzezzbrojępły-
tową.Konsekwencjetakiegociosumogłybyćstraszne:
Anitęgipancerzgonieochroni.
Przeszyłmuserce,wątrobęipłuco
Iniechpłaczeponim,komuwola!
(Sayers)
Najlepszymidowodaminazaciekłośćśredniowiecznejwojnysąranyzadane
ofiarombitwypodWisbyw1361roku.Poichobejrzeniuwybitnyanatom
stwierdził:uZadanietakichranjestniemalniepojęte”iwyjaśniłichskutecz-
nośćsugerując,żenapastnicyuwysunęlisięlubskoczylinaprzód”
,kiedyzada-
walicios.BitwapodWisbybyłagłówniestarciempiechoty;możliwe,żeczło-
wieknakoniuniebyłbywstaniezadaćtakiegosilnegociosu,alewtrakciestarć
kawaleryjskichwalczonowzwarciu.Usamaopisuje,wjakisposóbjedenzjego
ludziuciekłpotym,jakpewienFrankzłapałjegogłowępodpachęwtrakcie
potyczki.TkaninazBayeuxpokazuje,żestrzałymogłyprzebićkolczugę,astar-
ciezkusznikamimusiałobyćśmiertelnieniebezpieczne12.Chociażkolczuga
prawdopodobnieniemogłapowstrzymaćprawdziwegociosu,zapewniałasku-
tecznąochronęprzedpołowicznymiciosami,któremusiałysięzdarzaćowiele
częściejpodczaschaotycznejrąbaniny,jakąbyłabitwa.
Tarczabyłakonieczna,abysparowaćbezpośrednieciosy,dlategoteżzrezy-
gnowanozniejdopieropowprowadzeniupełnejzbroipłytowejwpóźnym
średniowieczu.NatkaniniezBayeuxwiększośćlepiejuzbrojonychSasóworaz
wszyscyNormanowienosząlekkowklęsłetarczewkształcielatawcazzaokrą-
glonymiwierzchołkami,któresądopewnegostopniazwężone.Takatarcza
11WilhelmzMalmesbury,GestaregumAnglorum,T.D.Hardy(ed.),[2tomy],London1840,vol.2,
s.479;OV,vol.6,s.238-239;Usama,s.80,88,90;Meyer,HistoiredeGuillaumeleMaréchal,vol.1,ll.
1701;komentarześredniowiecznychpisarzynatematwartościochronnejkolczugi-patrz:OV,vol.
6,s.350-351;GuillaumeleBreton,Gesta,vol.1,s.282,Philippidos,vol.2,s.323:I.Pierce,uArms,
armourandwarfareintheeleventhcentury”,[w:]Battle10,1987,s.240.
12Thordemann,ArmourfromtheBattleofWisby,vol.1,s.149-209,165-166,180-183;Usama,s.86.
