Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Uwagiwstępne
PoobjęciuwNiemczechwładzyprzeznarodowychsocjalistów(woficjalnejter-
minologii:„Machtübernahme”)całokształtoficjalnegożyciakulturalnegopań-
stwapodporządkowanyzostałszowinistycznym,zaborczym,wkońcunawet
izbrodniczymcelomhitleryzmu.Wszelkiepoczynaniawsferzeżyciakultu-
ralnego,któreimodpowiadały,byłyszczególnieeksponowanewramachstwo-
rzonegosystemupropagandowegooddziaływania.Tezaś,któreimnieodpo-
wiadały–marginestolerancjisystematyczniesięzawężał–byłyeliminowane.
Odpowiedźnapytanie,ojakiechodziłocele,madaćwłaśnietaksiążka.Oczywiś-
cieodpowiedźcząstkową,bodotyczącątylkoteatruifilmu.
Użytywtytuletermin„TrzeciaRzesza”(„DasDritteReich”)–takisamtytułno-
siłopierwszewydanie,botakiesamebyłyisąintencjebadawczeautora–wpo-
ważnymstopniuzgóryjużprecyzujechronologicznyiterytorialnyzakresopra-
cowania.Zarównowliteraturze,jakiwsłownictwiepotocznym,przyjęłosię
nazywanieTrzeciąRzesząorganizmupaństwowegoNiemieczokresu1933–
–1945,obejmującegoswoimzasięgiemterytorialnymwpierwtylkoNiemcy
powersalskie,apocząwszyod1938rokurównieżobszaryinkorporowanedo
Rzeszy.PozajęciuAustrii(„Anschluss”)używanonazwy„WielkaRzeszaNie-
miecka”(„GrossdeutschesReich”).Poczynającod1939roku,militarnesukcesy
Niemiecspowodowałydalszeaneksje,anadtopoddałyogromneterytoriapod
zasięghitlerowskiegoaparatuzarządzania.Ztychteżwzględówpracaobejmu-
jeswoimzasięgiemterytorialnymnietylkoRzeszęwjejgranicachsprzed1938
roku(„Altreich”),alerównieżobszaryanektowane,bądźteżpozostającepod
okupacjąhitlerowską.
Zróżnicowanekwestiewłasnegożyciakulturalnegopaństwokupowanych–na
przykładPolskaniebyłakrajemokupowanym,bopo1939rokuzgodniezhitle-
rowskądoktrynąprzestałaistnieć–podjętezostałytylkowówczas,gdywiąza-
łosiętoorganizacyjniezekspansjąniemieckiegoteatruikina.Ataprzybrała
niespotykanerozmiary.
Drogadonaukowegorozpoznanianakreślonejtematemproblematykibyła
długa,asamorozpoznawaniezabiegiemwielcezłożonym.Procespoznawania
prawrządzącychhitlerowskąpolitykąkulturalnąwymagałuwzględnieniaszer-
szych,ogólnokulturowych,politycznychisocjalnychuwarunkowań,zmuszał
5.............................................................UWAgiWSTęPNe
