Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
SEM
TEM
LM
XRD
DTA
-mikroskopelektronowyskaningowy(ang.ScanningElectronMicroscope)
-mikroskopelektronowytrasmisyjny(ang.TransmissionElectronMicroscope)
-mikroskopświetlny(ang.LightMicroscope)
-dyfrakcjarentgenowska(ang.X-RayDiffraction)
-termicznaanalizaróżnicowa(ang.DifferentialThermalAnalysis)
5
1.WPROWADZENIE
Żeliwosferoidalneausferrytyczne(ang.AustemperedDuctileIron-ADI)jest
materiałemkonstrukcyjnym,któryciąglewzbudzaciekawośćnaukowcówizain-
teresowaniepraktyków:konstruktorów,użytkownikówiodlewników.Możewła-
śniedlategowciążpojawiająsięnowepomysłyibadanianaukowezmierzającedo
uszlachetnianiajegowłaściwości[1,2].Jesttoszczególnieważnewaspekciewdro-
żeńizastosowaniaADI.Wystarczywspomnieć,żeodroku2000jegoprodukcjana
świeciezwiększasięśrednioook.20tys.tonrocznie[3,4].Świadczytoodużym
zainteresowaniuodbiorcówodlewówzADI,którestosujesięnaczęścimaszyn
iurządzeńwprzemyślemotoryzacyjnym,kolejowym,rolniczym,obronnymitp.
Żeliwosferoidalneausferrytycznejestmateriałemsklasyfikowanymwgnor-
myeuropejskiej[5].Charakterystycznącechątegomateriałujestpołączeniedo-
brychwłaściwościplastycznychiwytrzymałościowych,porównywalnedowielu
gatunkówstali.Wwynikuobróbkicieplnejmożnauzyskaćżeliwoowydłużeniu
powyżej10%przywytrzymałościnarozciąganiewiększejod850MPa.Warto
wspomnieć,żemożnawytworzyćżeliwosferoidalneausferrytyczneowytrzyma-
łościnarozciąganiewiększejniż1600MPa.Żeliwotoposiadarównieższereg
dodatkowychcechpredestynującychjedozastosowanianaczęścikonstrukcyjne.
Tenajlepiejpoznaneto:zdolnośćdotłumieniadrgań,o10%mniejszagęstość
wporównaniudostali,dobraskrawalnośćprzedobróbkącieplną,zdolnośćdo
umacnianiapowierzchniodlewówpodczaswalcowanialubkulowaniaitp.
Dobrewłaściwościżeliwasferoidalnegoausferrytycznegonadawanesąprzez
odpowiednioprzeprowadzonycyklobróbkicieplnej,składającysięzzabiegów
austenityzowaniaihartowaniaizotermicznego.Obatezabiegisąniezwykleważne
zpunktuwidzeniaprzebiegającychwczasiezmianmikrostruktury,atymsamym
zmianwłaściwościADI.Austenityzowanieprzedewszystkimustalazawartość
węglawaustenicie,natomiastprzemianaizotermiczna,następującaposzybkim
chłodzeniuztemperaturyaustenityzowania,kształtujeostateczniemieszaninę
ferrytuiaustenitu(tzw.ausferrytu-nazwaporazpierwszywprowadzonawPol-
scenaXXKonferencjiOdlewnikówStaliwa,RabaNiżna,1997[6]).Ausferryt
ookreślonejmorfologiiiproporcjiposzczególnychfaz,wtemperaturzeotoczenia
jestmieszaninąodpowiedzialnązawłaściwościADI(rys.1.1).
