Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
1.Dualizmmetodologiczny
Człowiekśmiertelnyniewie,jakwszechświat–wrazzewszystkim,co
obejmuje–możesięjawićinteligencjiponadludzkiej.Umysłwyniesiony
natakiewyżynypotrafiłbybyćmożewypracowaćspójnąiwyczerpującą
monistycznąinterpretacjęwszystkichzjawisk.Człowiek–przynajmniej
jakdotąd–zawszeponosiłżałosnąporażkę,podejmującpróbyprze-
kroczeniaprzepaści,jakawjegooczachrozwierasięmiędzyumysłem
amaterią,międzyjeźdźcemakoniem,międzymurarzemakamieniem.
Niedorzecznościąbyłobywidziećwtymniepowodzeniuwystarczający
dowódzasadnościfilozofiidualistycznej.Możemyzniegowywniosko-
waćtylkotyle,żewnauce–przynajmniejwchwiliobecnej–konieczne
jestpodejściedualistyczne,nietylejakowyjaśnieniefilozoficzne,ile
narzędziemetodologiczne.
Dualizmmetodologicznypowstrzymujesięodwszelkichtwierdzeń
dotyczącychistotyikonstruktówmetafizycznych.Uwzględniajedynie
fakt,żeniewiemy
,wjakisposóbzdarzeniazewnętrzne–fizyczne,
chemiczneifizjologiczne–wpływająnaludzkiemyśli,ideeisądy
wartościujące.Niewiedzatarozdzieladziedzinęwiedzynadwaodręb-
nepola:dziedzinęzdarzeńzewnętrznych,zwanązwyklenaturą,oraz
dziedzinęludzkiejmyśliidziałania.
Wdawnychwiekachspoglądanonatozagadnieniezmoralnego
czyreligijnegopunktuwidzenia.Materialistycznymonizmodrzucano
jakoniezgodnyzchrześcijańskimdualizmemStwórcyistworzeniaoraz
nieśmiertelnejduszyiśmiertelnegociała.Determinizmodrzucanojako
niezgodnyzfundamentalnymizasadamimoralności,atakżezkodek-
semkarnym.Większośćargumentówpodnoszonychwtychsporach
dlapoparciaodpowiednichdogmatówbyłabłahainiemaznaczenia
zmetodologicznegopunktuwidzenianaszychczasów.Determiniści
ograniczalisięwłaściwiedociągłegopowtarzaniaswojejtezy
,niepo-
dejmującpróbjejuzasadnienia.Indeterminiściprzeczylitwierdzeniom
XIX
