Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MarianBroda
RosyjskiejinteligencjiproblemyzRosją
Najbardziejrozpowszechniony,utrwalonyinajczęściejwymieniany-wpozy-
tywnym,negatywnymczypoprostuopisowymieksplanacyjnymsensie,jako
akceptowany,kwestionowanybądźproblematyzowany-schematczasowy
dzielidziejeRosjinadwazasadniczeokresy:przedpiotrowyipopiotrowy.Od
początkutowarzyszymupoczuciewagipodobniepojmowanychiocenianych
reformpiotrowych,symbolueuropeizacyjnychprzemiankraju-traktowanych
jakozobowiązaniedoichkontynuacjiidopełnienia,wezwaniedoprzeciwsta-
wieniasięzapoczątkowanymprzeznieprocesomiprzeciwdziałaniarezultatom,
którezsobąniosą,bądźprzedmiotintencjonalnienieuprzedzonegonamysłu,
którydopieromaokreślićpostawęwobecnich.Jednymznastępstwpiotrowych
ipopiotrowychprzemianbyło,wszczególności,powstanieiukształtowaniesię
inteligencjirosyjskiej,pojmowanejtam-ipojmującejsiebiesamą-nietylko
jakokategoriaintelektualna,kulturowa,politycznaispołeczna,leczrównież
etyczna,ideologiczna,historiozoficzna,anawetquasi-sakralna1.
SymbolizowaneimieniemPiotraIotwarciesięRosjinawzorceiwartości
kulturyzachodniejwyzwoliłoliczneimpulsytwórcze,leżącezarównoupod-
stawwielkichdziełkulturyrosyjskiej,jakidziałańpolitycznychprowadzących
dostworzeniaimperialnejpotęgikraju;uruchomiłojednakrównieżwieległę-
bokichprocesówdezintegracji.GdynapołyzeuropeizowanaRosjastraciłaswą
społeczno-kulturowąintegralność,rosyjskiewarstwywykształconeznalazłysię
wsytuacji-wewnętrznegojużwówczasdlanich-rozdarciamiędzyrodzimą
tradycjąstaroruskąawartościamiinormamicywilizacjieuropejskiej.Nosiciel-
kaświadomościnarodowej,inteligencjarosyjska,oderwanaodpozostającego
pozazasięgiemprocesóweuropeizacyjnychojczystegoludu,czułasięwyobco-
wanarównieżwstosunkudopaństwaicałegoporządkuspołecznego,których
niemożnabyłojużlegitymizowaćaniwkategoriachstaroruskiego,anizachod-
niego,europejskiegosystemuwartości2.
KwestiewzajemnegostosunkuRosjiiEuropystałysięodXIXwiekucen-
tralnymproblememmyślirosyjskiej.Biegunoweintencjonalniepostawywobec
przeżywanejsytuacjiwyobcowaniawyznaczyły:słowianofilskizamysłodrzu-
1Por.A.Walicki,Zarysmyślirosyjskiej.Odoświeceniadorenesansureligijno-filozoficznego,Kraków2005,
s.16-17;J.Dobieszewski,DZewnętrzność”wrosyjskiejfilozofiihistorii[w:]Wokółsłowianofilstwa,red.J.Dobie-
szewski,Warszawa1998,s.53.
2Por.M.Broda,DZrozumiećRosję”?Orosyjskiejzagadce-tajemnicy,Łódź2011,s.95-99.
