Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.2.Materiaływprehistorii
Podługotrwałymwypalaniuprzychodziłczasnanajbardziej
niebezpiecznedziałanie:ekstrakcjębardzożrącegowapna,któ-
regoreakcjazwodą(czylirównieżzwilgotnąskórą,oczami
ipłucami)powodujeostrepodrażnienieiostatecznieoparzenia,
podczasgdypołknięciepyłuskutkujebólamibrzuchaiwymio-
tami.Kontrolowanedodaniewodydowapnapalonegopozwalało
nauzyskaniewapnahydratyzowanego-gaszonegoCa(OH)
2
,wo-
dorotlenkuwapnia),głównegoskładnikamlekawapiennegodo
bieleniaścian,zaprawymurarskiejoraztynku.Produkcjawap-
najestwoczywistysposóbprocesemzłożonym,wymagającym
zawansowanegoplanowania(temperaturawewnątrzpiecamusi
osiągaćconajmniej825°Cimusibyćutrzymywanaprzezdłuższy
czas)-natomiastproduktywapiennepochodzącez9600r.p.n.e.
odkrytonastanowiskuGöbekliTepe[Courland,2011].Wypalanie
wapnawpiecubyłozatempierwszymudanymprocesemprze-
mysłowymzależnymodreakcjichemicznej-ijednymztych,któ-
rychpodstawypozostałyniemalżeniezmienioneażdoXIXw.
Wieleztychdrewniano-kamiennychspołecznościmyśliwsko-
-zbierackichopanowałorównieżwypalanieukształtowanychglin
wceluwytworzeniaceramiki-pierwszegoprocesuwykorzysty-
wanegoprzezludzidoprzetwarzaniapowszechniewystępujących
minerałównaproduktyużytkoweiozdobne[Cooper,2000].Wy-
palanieusuwawodęzukształtowanejgliny,utwardzajejkształt
iwzmacniaostatecznąformę.Wypalanieglinydowytworzenia
niewielkichprzedmiotówwymagastosunkowoniskichtempera-
tur,napoziomie500-600°C,najstarszymzaśtakimprzedmiotem
ceramicznymjestsłynnaWenuszestanowiskaDolniVestonice
naMorawach,mierząca11,1cmfigurkanagiejkobiety,wykonana
przezzbieraczypaleolitycznychwokresiemiędzy25000a29500
lattemu[Vandiveriin.,1989].Abywykonaćwiększe,użytkowe
prosteprzedmiotyceramiczne,temperaturymusząsięgać1000°C,
ichoćjesttoosiągalne(nakrótkiczas)wzakrytychkopcachlub
dołach,owielelepiejudawałosięwkamiennychpiecach.Najwcze-
śniejszeegzemplarzeceramikiniewątpliwiewypalanowdołach,
aledatywytworzenianajstarszychwypalanychprzedmiotówco-
fająsięwrazzkolejnymiznaleziskami,przedewszystkimzAzji.
ZgodniezostatnimiodkryciamizjaskiniXianrendong(wpół-
nocnejczęściprowincjiJiangxi),górnopaleolityczniłowcymogli
35
