Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Istota,funkcjeizasadyubezpieczeń
Działalnościczłowiekawewszelkichdziedzinachżyciaspołeczno-gospodarczegotowarzyszywiele
niebezpieczeństw.Zagrażająonenietylkożyciuizdrowiuczłowieka,alemogąrównieżprowadzić
dozniszczeniamajątku(mienia)czyrezultatówjegopracy.Przykładowoprzyczynaminiebezpieczeństw
mogąbyć5:
−klę​skiży​wio​ło​we(np.hu​ra​ga​ny,trzę​sie​niazie​mi,po​wo​dzieitp.),
−kon​flik​tyspo​łecz​ne,
−czy​nynie​do​zwo​lo​ne(np.pod​pa​le​nia,ra​bun​ki,kra​dzie​że),
−awa​rietech​nicz​ne,
−wy​pad​kiko​mu​ni​ka​cyj​ne(wtrans​por​cielą​do​wym,po​wietrz​nymimor​skim),
−na​głezda​rze​niawmiej​scupra​cypo​wo​du​ją​ceszko​dyoso​bo​we.
Jakkolwiekwymienionewyżejniebezpieczeństwazagrażajączłowiekowiodnajdawniejszychczasów,
towdobiewspółczesnejniezostałyonecałkowiciewyeliminowane.Ichzasięg,jakteżnasilenieulegają
zmianomspowodowanymzarównoprzezczynnikitechniczne,cywilizacyjne,jakikulturowe.
Wrezultacienoweimasowezagrożeniaskutkująwzrostemwartościszkód,ilościwypadkóworazofiar.
Dynamicznywzrostzakresuniebezpieczeństwzwiązanyjestgłówniezwykorzystaniemnowychśrodków
komunikacji,źródełinośnikówenergii.Postępcywilizacyjnyjedyniewniewielkimstopniueliminujestare
za​gro​że​nia,na​to​miaststwa​rzawie​leno​wych–do​tkli​wychwskut​kach–nie​bez​pie​czeństw.
Zachodzącewokółnaszmianyokreślanesąmianemzdarzeń.Zdarzeniamisą:pojawieniesięsuszylub
powodzinapewnymobszarze,uderzeniepiorunawbudynekmieszkalnyczygospodarczy,pożarlasu
wsąsiedniejmiejscowości,kradzieżczyjegośsamochodu,wypadeknaprzejeździekolejowymitp.
Wsferzezainteresowańdziałalnościubezpieczeniowejznajdująsięzdarzenialosowe(przypadkowe),
którychzajściepowodujestratęlubwywołujepotrzebęmaterialną.Sątowięczdarzeniaspowodowane
jakimiśnadzwyczajnymiczynnikami.Zarównoterminzajściatychzdarzeń,jakiwielkośćszkódlub
potrzebprzezniewywołanychsąnieprzewidywalne.Ponadtoochronąubezpieczeniowąmogąbyćobjęte
tyl​kota​kiezda​rze​nialo​so​we(przy​pad​ko​we),któ​recha​rak​te​ry​zu​jąsięna​stę​pu​ją​cy​miwła​sno​ścia​mi6:
1)sąspowodowaneprzyczynami,które„normalnie”niesązwiązanezdanązbiorowościączyprocesem,
alewy​stą​pi​łyiwy​wo​ła​łyokre​ślo​neskut​ki,
2)sąniezależneodpodmiotównimidotkniętych,tj.niesąspowodowanecelowymdziałaniembądź
za​nie​cha​niemtychpod​mio​tów,
3)sązdarzeniaminadzwyczajnymi,czylidlapodmiotównimidotkniętychniesązgóryustaloną
ko​niecz​no​ścią,
4)podlegająprawuwielkichliczb,tzn.występująwdużejliczbieprzypadków,pozwalającychnaocenę
praw​do​po​do​bień​stwaichre​ali​za​cjiwma​sieza​gro​żo​nychpod​mio​tów,
5)charakteryzująsięlosowością(niejestmożliwewskazaniepodmiotu,któregozdarzeniebędzie
do​ty​czyć).
Dwieostatniewłasnościpozorniewykluczająsię.Jeślibowiemmożnaustalićprawdopodobieństwo
realizacjizdarzenialosowego,tomożemywskazaćpodmiot,któremudanezdarzenielosowemożesię
przytrafić.Niemożemyjednakokreślićkonkretnegopodmiotu,któregodotknierozważanezdarzenie.
Zwrócićnależyuwagęnafakt,żedwieostatnie–charakterystycznedlateoriiipraktyki
ubezpieczeniowej–własnościsugerują,żedoilościowegoopisuianalizyzdarzeńlosowychnależy
wy​ko​rzy​sty​waćme​to​dysta​ty​sty​kima​te​ma​tycz​nej.
Zpojęciemzdarzenialosowegozwiązanesątakiekategorie,jak:wypadeklosowy,szkodalosowa
orazry​zy​ko.Terminwypadeklosowykojarzonyjestztymizdarzeniamiprzypadkowymi,które
generująnegatywnedlaczłowiekakonsekwencje,czyliprzynosząszkody(uszczerbek).Szkodajako
skutekwypadkulosowegomożebyćwyrządzonawdobrachmajątkowych(szkodamajątkowa)lub
wdobrachosobistych(szkodaosobowa).Szkoda–niezależnieodjejrodzaju–możebyćbezpośrednią
(pierwotną)lubpośrednią(wtórną).Efektemszkodybezpośredniejjeststratawynikającazuszczuplenia
stanuposiadania(poszkodowanystajesiębiedniejszy).Przykładowomożebyćnimzmniejszenie
majątkujakoskutkuuszkodzeniaczyzniszczeniabądźteżutratyprzedmiotówwłasnościlubpraw
majątkowychposzkodowanego.Rezultatemszkodypośredniejsąutraconeprzezposzkodowanego
korzyści(poszkodowanyniestajesiębogatszy),któremogłybybyćosiągnięte,gdybywypadeklosowy
niewystąpił.Wypadkilosowepowodująceuszczerbekwdobrachosobistychdotycząutratyzdolności
dopracy,zdrowiaczyżycia.Tegorodzajuzdarzenialosowesączęstookreślanemianem
nieszczęśliwegowypadku.Zwrócićnależyuwagęnafakt,żewliteraturzeprzedmiotuspotykasię
–oprócznegatywnychzdarzeńlosowych–zdarzeniapozytywne,zwaneszczęśliwymizdarzeniami
lo​so​wy​mi.Zategorodzajuzdarzeniauznajesiędożycieokreślonegowieku,wzięcieślubu,rozpoczęcie
studiów,urodzeniesiędzieckaitp.Wywołująoneokreślonepotrzebymajątkowe.Możnajeprzyrównać
dozdarzeńpowodującychszkody,rozumianejakoniezbędny–jednorazowybądźciągływokreślonym
przedzialeczasowym–uszczerbekmajątkowy(finansowy)7.Szczęśliwe(pozytywne)zdarzenialosowe
ge​ne​ru​jąpo​trze​byma​te​rial​neidla​te​gosta​no​wiąprzed​miotochro​nyubez​pie​cze​nio​wej.
Szkodalosowajestmaterialnymwyrazemwypadkulosowego.Jestonaskutkiemjegozaistnienia.
Terminy:wypadeklosowyiszkodalosowasązatemnierozerwalniezesobązwiązaneiwywodząsię,