Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Naczympolegaupływczasu?
17
ściaztejsytuacji:albowprowadzeniedrugiego,bardziejpodstawowegowymiaru
czasowego,doktóregoupływczasubyłbyodnoszony,alborezygnacjaztraktowania
upływuczasujakoruchu.
WnikliwąanalizętegoproblemuzawdzięczamyBroadowi.Broad(1938,roz-
dział35,podrozdział1.22.)zauważył,analizującpierwsząztychmożliwości,że
wprowadzeniedrugiegowymiaruczasowegonicniedajeiżewnajlepszymrazie
prowadzidoregresudonieskończoności.Załóżmybowiem,żemamypewienciąg
następującychposobiezdarzeńe
1,e
2,e
3...wpierwszymwymiarzeczasowym,któ-
rychzachodzenie(stawaniesięteraźniejszymi)mareprezentowaćupływczasu,oraz
żenabyciuprzezzdarzeniee
1własnościbyciateraźniejszymodpowiadazdarzenieE
1
wtymdrugimwymiarzeczasowym,teraźniejszoście
2odpowiadaE
2itd.TerazBroad
zauważa,żetakjake
1byłoprzyszłe,stałosięteraźniejsze,byodejśćwprzeszłość,
odpowiadającemuwdrugimwymiarzeczasowymzdarzenieE
1byłoprzyszłe,stało
sięteraźniejsze,byodejśćwprzeszłość,idokładnietosamodlapozostałychzdarzeń
e
iiE
i(i=2,3,4...),czylicałyproblemzupływemczasuodnawiasię.Możemyoczy-
wiściewprowadzićkolejny,trzeciwymiarczasowy,aletoprowadzidoregresudo
nieskończoności16.
1.1.3.Upływczasujakozmianajakościowa
Broaduważał,żetaksamoskazanajestnaniepowodzeniepróbaanalizyupływu
czasujakopewnejzmianyjakościowej,któramiałabypolegaćnanabywaniuprzez
kolejnerzeczylubzdarzeniawkolejnychsekundachczasuwłasnościbyciateraź-
niejszymi.JakzauważaBroad,tegotypuanalizazdania:nZdarzeniestajesięteraź-
niejsze”,mogłabybyćsugerowanaprzezpodobieństwotegozdaniadowypowiedzi
typu:nTawodastajesięgorąca”lub:nTendźwiękstajesięgłośniejszy”,aletopo-
dobieństwojest,taknaprawdę,tylkopozorne,aanalizaprzezniesugerowanabłędna
zdwóchpowodów.Popierwsze,zmienianieprzezrzeczywłasności,takichjaktem-
peraturalubgłośność,zakładajużichtrwanie(persistence)wczasie,natomiaststa-
waniesięmomentalnych,tj.nierozciągłychwczasiezdarzeń,teraźniejszymitakiego
trwania,wedługBroada,niezakłada.Podrugie,przypisywaniewłasnościbyciate-
raźniejszymikolejnymmomentomczasowymwymagałobywprowadzeniadrugiego
wymiaruczasowego,atoponownie-takjakwprzypadkuruchuTeraz–wikłałoby
naswregresdonieskończoności.Broadwyciągastądwniosek,takjakwcześniej
przednimMcTaggart,żewszelkazmianajakościowazakładajużupływczasuinie
możnagowzwiązkuztymsprowadzaćdotakiejzmiany.
16Schlesinger(1980,s.23-26,30-33)proponuje-wceluuniknięciaregresudonieskończoności
-utożsamienietegotrzeciegowymiaruzpierwszym-wyjściowym-aletoewidentnieprowadzido
błędnegokoławrozumowaniu.
