Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1
Ujęciehistoryczneutopiasię
urzeczywistnia
1.1.Ojcowiewspółczesnejurbanistyki
Zwyklezaczynamyrozmowyourbanistycewspółczesnej,czyliwnaszym
wypadkuourbanistyceXXIwieku,odposzukiwaniajejkorzeni.Gdybuduje
sięmiasta,niejestbowiemtak,żedziałaniadzisiejszeniemająoparciawprze-
szłości.Koncepcjezagospodarowaniaprzestrzennegomiastaewoluują,miasto
sięzmieniazrozlicznychpowodów,rośnielubmaleje,dostosujesiędopotrzeb
prawdziwych,organiczniesiępojawiającychlubdekretowanych.Nawetnowe
miasta(awXXwiekuzbudowanoichwieletysięcy)niewolneoddziedzictwa
przeszłości-gdypowstawały,niemiałyprzecieżjeszczewłasnejhistorii,ale
istniaływwyobraźniosóbchcącychjemieć,zgadzającychsięjezaprojektować
iwybudować,oraztych,którenabudowęoczekiwały,żebywnichzamiesz-
kać.Dotakichmiastzaliczamyrównieżte,którepojawiłysięnamapieświata
jakowynikutopijnych,ajednakzrealizowanychpragnień.
Kiedyw1829rokuFrançois-Marie-CharlesFourier(1772-1837)wydał
książkęnatematosiedladla1600-1800osóblokowanegowśrodkutrzechmil
kwadratowychziemiornejinazwałjefalansterem,uzasadniłpotrzebębudo-
wyprogramemsocjalnym,poprawiającymżyciemieszkańców-robotników.
Wydawałosięwówczas,takiutopijnysocjalizmniemaszanswżyciureal-
nym.Tymczasemniedługopotem(1854-1884)uczeńFouriera,Jean-Baptiste
AndréGodinwmiejscowościGuise,przyswojejfabryceodlewówżeliwnych,
wybudowałnawzórfalansteruzespółpołączonychbudynków,którynazwał
familisterem(Familistere).Wtensposóbpodkreśliłwagę,jakąprzywiązywałdo
związkówrodzinnychwfabryce,mniejdozwiązkówzawodowych.Wzespole
byływszystkieurządzeniasocjalnepotrzebnedożyciamieszkańców.
InnymprzedsiębiorcąrealizującymideeutopijnegosocjalizmubyłRobert
Owen(1771-1858).Od1799rokubudowałmiejscowośćNewLanarkkołoGlas-
gow.Nadrzekąosilnymnurcie,napędzającymmaszynywfabryce,postawił
kilkatrzypiętrowychbudynków,wktórychwjednejizbiezalkowączyteż