Book content
Skip to reader controlsSkip to navigationSkip to book detailsSkip to footer
PRZEDMOWA
Starożytnafilozofiagreckadzieliłasięnatrzynauki:nafizykę,etykę
387
ilogikę.Podziałtenodpowiadazupełnienaturzerzeczyiniewymaga
żadnejpoprawki,chybatylkododaniajegozasady,żebywtenspo-
sóbczęściowoupewnićsięojegozupełności,częściowomócnależy-
cieoznaczyćjegokoniecznepoddziały.
Wszelkiepoznanierozumowejestalbomaterialneirozważajakiś
przedmiot;alboformalneizajmujesiętylkosamąformąintelektu
irozumuorazogólnymiprawidłamimyśleniawogóle,bezwzględu
naróżnicęprzedmiotów.Formalnafilozofianazywasięlogik!,mate-
rialnazaś,któramadoczynieniazpewnymiprzedmiotamiiprawa-
mi,jakimonepodlegają,jestznowudwojakiegorodzaju.Prawate
bowiemsąalboprawamiprzyrody,albowolności.Nauka,traktująca
opierwszych,zwiesięfizyk!,odrugich-etyk!;tamtąnazywamytakże
naukąoprzyrodzie,tę-naukąomoralności.
Logikaniemożemiećżadnejczęściempirycznej,tj.takiej,wktórej
powszechneikonieczneprawamyśleniapolegałybynapodstawachza-
czerpniętychzdoświadczenia;inaczejbowiemniebyłabylogiką,tj.
kanonemdlaintelektuirozumu,któryprzywszelkimmyśleniu
obowiązujeimusibyćdowiedziony(demonstriert).Natomiastzarów-
nonaturalna,jakmoralnafilozofiamożemiećswączęśćempiryczną,
ponieważtamtamusiwyznaczaćprawaprzyrodziejakoprzedmioto-
widoświadczenia,tazaśwoliczłowieka,oilewolapodlegawpływom
przyrody.Wprawdziepierwsze[sąwyznaczone]jakoprawa,według
którychwszystkosiędokonuje,drugiezaśjakotakie,wedługktórych
388
wszystkopowinnosiędziać,jednaktakżezuwzględnieniemwa-
runków,przyktórychczęstosięniedzieje.
Wszelkąfilozofię,oileopierasięnapodstawachdoświadczenia,
możnanazwaćempiryczn!,tęzaś,któranaukiswewykładatylkona
podstawiezasadapriori,filozofiączyst!.Tadruga,jeżelijesttylko
