Vademecum medycyny wewnętrznej

Jan Duława

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-200-4941-1

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2015

Liczba stron:

1554

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Duława, Jan. Vademecum medycyny wewnętrznej. Red. . Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2015, 1554 s. ISBN 978-83-200-4941-1

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Duława, J.

T1 Vademecum medycyny wewnętrznej

PB PZWL Wydawnictwo Lekarskie

PP Warszawa

YR 2015

SN 978-83-200-4941-1

Bibliografia BibTex:

@Book{ 140054, author = "Duława, Jan", editor = "", title = "Vademecum medycyny wewnętrznej", publisher = "PZWL Wydawnictwo Lekarskie", year = "2015", address = "Warszawa", isbn = "978-83-200-4941-1" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Duława, Jan

ED -

TI - Vademecum medycyny wewnętrznej

PB - PZWL Wydawnictwo Lekarskie

CY - Warszawa

PY - 2015

SN - 978-83-200-4941-1

ER -

Netografia (standard APA):

Duława, Jan. Vademecum medycyny wewnętrznej [baza danych online] Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2015 [dostęp: 04 05 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/vademecum-medycyny-wewnetrznej-jan-dulawa-140054.

interna, medycyna rodzinna, podstawowa opieka zdrowotna, diagnostyka różnicowa najczęstrzych objawów chorób wewnetrznych

Vademecum medycyny wewnętrznej to oryginalna publikacja, niezbędna w każdym gabinecie lekarza internisty, medycyny rodzinnej i pediatry. To 1500 najlepszych stron dla lekarza praktyka. Rzetelna wiedza, przejrzysty układ i szybki dostęp do informac...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-200-4941-1

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2015

Liczba stron:

1554

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Przedmowa10
Wykaz najważniejszych skrótów44
1. Wprowadzenie do medycyny klinicznej. Wybrane zagadnienia etyki lekarskiej Jan Duława66
1.1. Co to jest medycyna?66
1.2. Wymagania wobec lekarza66
1.2.1. Karta Lekarza67
1.2.2. Zasady współpracy lekarza z przemysłem69
1.2.3. Powiązania finansowe między lekarzami a przemysłem medycznym70
2. Postępowanie z pacjentem ambulatoryjnym Jan Duława71
2.1. Okresowe badania stanu zdrowia71
2.1.1. Okresowe badania stanu zdrowia osoby młodej72
2.1.2. Okresowe badania stanu zdrowia osoby w średnim wieku72
2.2. Badania przesiewowe73
2.1.3. Okresowe badania stanu zdrowia u osób w starszym wieku73
2.2.1. Rak sutka74
2.2.2. Rak jelita grubego i odbytnicy74
2.2.3. Rak szyjki macicy75
2.2.4. Pozostałe nowotwory75
2.2.5. Nadciśnienie tętnicze76
2.2.6. Dyslipidemia76
2.2.7. Cukrzyca76
2.2.8. Osteoporoza77
2.2.9. Inne schorzenia77
2.3. Informacje dotyczące stylu życia78
2.4. Trudny pacjent80
3. Główne czynniki warunkujące zdrowie i najważniejsze czynniki ryzyka chorób Jan Duława 82
3.1. Wprowadzenie82
3.2. Prewencja pierwotna82
3.3. Palenie papierosów83
3.3.1. Rys historyczny83
3.3.2. Epidemiologia84
3.3.3. Interakcje dymu tytoniowego z lekami86
3.3.4. Papierosy o zmniejszonej zawartości substancji smolistych i nikotyny (tzw. light)86
3.3.5. Alternatywne sposoby palenia tytoniu87
3.3.6. Papieros elektroniczny (e-papieros)87
3.3.7. Zaprzestanie palenia88
3.4. Nadużywanie alkoholu89
3.4.1. Picie ryzykowne89
3.4.2. Picie szkodliwe90
3.4.3. Uzależnienie od alkoholu90
3.4.4. Epidemiologia91
3.4.5. Postępowanie z chorym nadużywającym alkoholu91
3.4.6. Choroby wywołane przez alkohol92
3.5. Aktywność fizyczna95
3.4.7. Podsumowanie95
3.5.1. Rodzaje wysiłku fizycznego i zalecenia dotyczące jego stosowania96
3.5.2. Korzyści zdrowotne wysiłku fizycznego96
3.5.3. Działania niepożądane wysiłku fizycznego97
3.5.4. Podsumowanie97
3.6. Ryzykowne zachowania seksualne98
4. Epidemiologia – podstawowe zagadnienia Jan E. Zejda 99
4.1. Rola epidemiologii w naukach medycznych99
4.1.1. Definicja epidemiologii99
4.1.2. Zadania epidemiologii99
4.2. Badania epidemiologiczne101
4.1.3. Podział epidemiologii101
4.2.1. Epidemiologiczne badania opisowe102
4.2.2. Epidemiologiczne badania analityczne104
4.3. Ocena zależności przyczynowo-skutkowej w epidemiologii108
4.4. Epidemiologia kliniczna108
4.5. Dobra praktyka epidemiologiczna111
5. Diagnostyka różnicowa najważniejszych objawów podmiotowych i przedmiotowych Jan Duława, Anna Duława-Bułdak, Łukasz Bułdak114
5.1. Bóle głowy115
5.1.1. Określenie i epidemiologia115
5.1.2. Podział kliniczny bólów głowy115
5.1.3. Objawy i okoliczności alarmowe116
5.1.4. Objawy, okoliczności oraz choroby towarzyszące sugerujące bóle głowy o poważnym rokowaniu116
5.2. Bóle w klatce piersiowej117
5.1.5. Uwagi końcowe117
5.2.1. Przyczyny bólu w klatce piersiowej118
5.2.2. Uwagi końcowe124
5.3. Ból brzucha125
5.3.1. Najczęstsze przyczyny ostrego bólu brzucha125
5.3.2. Najczęstsze przyczyny przewlekłego bólu brzucha125
5.3.3. Uwagi ogólne127
5.3.4. Rozpoznanie różnicowe bólów brzucha127
5.3.5. Objawy współistniejące z bólem brzucha130
5.3.6. Badania laboratoryjne i obrazowe u chorego z bólem brzucha130
5.4. Ból w okolicy lędźwiowej131
5.3.7. Uwagi końcowe131
5.4.1. Przyczyny132
5.4.2. Objawy lub okoliczności alarmujące, sugerujące obecność choroby wymagającej pilnej interwencji lekarskiej133
5.4.3. Objawy lub okoliczności towarzyszące, ułatwiające rozpoznanie różnicowe133
5.5. Zawroty głowy i inne zaburzenia równowagi134
5.4.4. Uwagi ogólne134
5.4.5. Podsumowanie134
5.5.1. Schemat różnicowania zaburzeń równowagi135
5.5.2. Postępowanie136
5.5.3. Przyczyny zawrotów głowy z uwzględnieniem towarzyszących objawów alarmowych136
5.5.4. Cechy zawrotów głowy (vertigo) wskazujące na możliwe rozpoznania136
5.5.5. Objawy towarzyszące wskazujące na możliwe rozpoznania137
5.5.6. Okoliczności wskazujące na możliwe rozpoznania137
5.5.7. Objawy współistniejące z zaburzeniem równowagi (dysequilibrium) wskazujące na możliwe rozpoznanie137
5.5.8. Uczucie pustki w głowie (lightheadness)138
5.5.9. Schemat diagnostyczny układowych zawrotów głowy (vertigo)138
5.6. Omdlenie139
5.5.10. Uwagi końcowe139
5.6.1. Definicje139
5.6.2. Przyczyny139
5.6.3. Kolejność postępowania diagnostycznego141
5.6.4. Uwagi końcowe142
5.7. Gorączka144
5.7.1. Najczęstsze przyczyny gorączek – wskazówki ułatwiające rozpoznanie145
5.8. Zmęczenie149
5.7.2. Uwagi końcowe149
5.8.1. Rodzaje zmęczenia i jego przyczyny149
5.8.2. Objawy towarzyszące zmęczeniu150
5.8.3. Zespół przewlekłego zmęczenia151
5.9. Powiększenie węzłów chłonnych (limfadenopatia)152
5.9.1. Określenie152
5.9.2. Przyczyny152
5.9.3. Objawy alarmowe153
5.9.4. Objawy i okoliczności mogące naprowadzić na rozpoznanie154
5.9.5. Objawy towarzyszące, sugerujące rozpoznanie154
5.9.6. Elementy, które należy uwzględnić w badaniu fizykalnym węzłów chłonnych155
5.10. Obrzęki156
5.10.1. Określenie156
5.9.7. Uwagi końcowe156
5.10.2. Przyczyny157
5.10.3. Wstęp do rozpoznania różnicowego158
5.10.4. Ustalenie (wykluczenie) chorób zagrażających życiu158
5.10.5. Rozpoznanie różnicowe uwzględniające patofizjologię obrzęków158
5.10.6. Uwagi końcowe163
5.11. Duszności164
5.11.1. Etiologia164
5.11.2. Przyczyny duszności ostrej, wymagającej szybkiego wdrożenia leczenia166
5.11.3. Objawy lub okoliczności towarzyszące duszności, wskazujące na choroby zagrażające życiu167
5.11.4. Objawy lub okoliczności towarzyszące duszności przewlekłej wskazujące na możliwe rozpoznanie168
5.12. Kaszel169
5.11.5. Uwagi końcowe169
5.12.1. Najczęstsze przyczyny kaszlu przewlekłego170
5.12.2. Objawy alarmujące towarzyszące kaszlowi, które mogą sugerować chorobę zagrażającą życiu171
5.12.3. Objawy lub okoliczności towarzyszące przewlekłemu kaszlowi sugerujące rozpoznanie171
5.13. Nudności i wymioty172
5.12.4. Uwagi końcowe172
5.13.1. Przyczyny nudności i wymiotów173
5.13.2. Objawy alarmowe towarzyszące nudnościom i wymiotom, wskazujące na chorobę, która może stanowić zagrożenie życia174
5.13.3. Podstawowe zasady postępowania174
5.13.4. Objawy i okoliczności towarzyszące ułatwiające rozpoznanie przyczyn nudności i wymiotów175
5.14. Zaparcia176
5.13.5. Inne ważne okoliczności, które należy uwzględnić w rozpoznaniu różnicowym nudności i wymiotów176
5.13.6. Uwagi końcowe176
5.14.1. Definicje176
5.14.2. Przyczyny177
5.14.3. Diagnostyka różnicowa zaparć179
5.15. Biegunka181
5.14.4. Uwagi końcowe181
5.15.1. Określenie i epidemiologia181
5.15.2. Podział i etiologia181
5.15.3. Zasady postępowania z chorym z biegunką183
5.16. Dysuria185
5.15.4. Uwagi końcowe185
5.16.1. Przyczyny186
5.16.2. Objawy lub okoliczności towarzyszące, które mogą wskazywać na przyczynę dysurii187
5.17. Zmniejszenie masy ciała188
5.16.3. Uwagi końcowe188
5.17.1. Definicja188
5.17.2. Zamierzone zmniejszenie masy ciała189
5.17.3. Niezamierzone zmniejszenie masy ciała189
5.17.4. Objawy alarmowe u chorego z patologicznym zmniejszaniem masy ciała191
5.17.5. Okoliczności lub objawy towarzyszące zmniejszeniu masy ciała, które mogą sugerować rozpoznanie191
5.18. Zwiększenie masy ciała192
5.17.6. Uwagi końcowe, rokowanie192
5.18.1. Przyczyny192
5.18.2. Objawy wskazujące na możliwe przyczyny zwiększenia masy ciała194
5.18.3. Okoliczności ułatwiające określenie przyczyny zwiększenia masy ciała194
5.18.4. Objawy wskazujące na endokrynne przyczyny zwiększenia masy ciała194
6. Interpretacja podstawowych badań laboratoryjnych i testów diagnostycznych Jan Duława196
6.1. Wprowadzenie196
6.2. Pojęcie wyniku prawidłowego i nieprawidłowego197
6.3. Diagnostyka laboratoryjna chorób układu sercowo-naczyniowego198
6.3.1. Kinaza kreatynowa (CK)/kinaza fosfokreatynowa (CPK)198
6.3.2. Troponiny199
6.3.3. Peptydy natriuretyczne200
6.4. Monitorowanie leczenia przeciwzakrzepowego i rozpoznawanie żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej201
6.4.1. Czas protrombinowy (PT)201
6.4.2. Czas częściowej tromboplastyny po aktywacji (aPTT)202
6.5. Morfologia krwi obwodowej203
6.4.3. Stężenie dimeru D203
6.5.1. Erytrocyty (krwinki czerwone)203
6.5.2. Stężenie hemoglobiny204
6.5.3. Wartość hematokrytowa (hematokryt, Ht)204
6.5.4. Retikulocyty204
6.5.5. Leukocyty (krwinki białe)205
6.6. Gospodarka żelazowa207
6.5.6. Trombocyty (krwinki płytkowe, płytki krwi)207
6.6.1. Stężenie żelaza w surowicy207
6.6.2. Stężenie transferryny, całkowita zdolność wiązania żelaza (TIBC) i wysycenie transferryny208
6.7. Białka krwi209
6.6.3. Stężenie ferrytyny209
6.7.1. Rozdział elektroforetyczny białek krwi209
6.7.2. Białka ostrej fazy211
6.8. Badania laboratoryjne w zakresie gospodarki węglowodanowej213
6.8.1. Glukoza213
6.8.2. Hemoglobina glikowana (HbA1c)215
6.9. Gazometria i pulsoksymetria216
6.8.3. Fruktozamina (glikowana albumina)216
6.8.4. Peptyd C216
6.9.1. Gazometria216
6.10. Badania enzymatyczne (określające aktywność osoczową enzymów)218
6.9.2. Pulsoksymetria218
6.10.1. Aminotransferazy (transaminazy)219
6.10.2. Gamma-glutamylotranspeptydaza (GGTP)220
6.10.3. Fosfataza zasadowa (FZ)221
6.10.4. Dehydrogenaza mleczanowa (LDH)223
6.10.5. Amylaza223
6.10.6. Lipaza224
6.10.7. Fosfataza kwaśna (FK)224
6.11. Bilirubina225
6.12. Lipidy (tłuszczowce) krwi (cholesterol, triglicerydy)226
6.12.1. Cholesterol227
6.12.2. Triglicerydy (TG)228
6.13. Wskaźniki czynności nerek229
6.13.1. Stężenie kreatyniny w surowicy229
6.13.2. Szacowana wielkość przesączania kłębuszkowego (eGFR)229
6.14. Badanie ogólne moczu230
6.13.3. Stężenie mocznika w surowicy230
6.13.4. Stężenie kwasu moczowego w surowicy230
6.13.5. Stężenie cystatyny C w surowicy230
6.14.1. Sposób pobierania moczu231
6.14.2. Sposoby badania moczu231
6.14.3. Właściwości fizyczne moczu231
6.15. Podstawowe badania hormonalne236
6.15.1. Oś przysadkowo-tarczycowa237
6.15.2. Oś przysadkowo-nadnerczowa238
6.15.3. Układ renina–angiotensyna–aldosteron (RAA)240
7. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa Hanna Misiołek, Radosław Marciniak, Przemysław Jałowiecki 242
7.1. Epidemiologia oraz rys historyczny242
7.2. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa osoby dorosłej243
7.2.1. Podstawowe definicje243
7.2.2. Nagłe zatrzymanie krążenia244
7.2.3. Podstawowe zabiegi resuscytacyjne (Basic Life Support, BLS)245
7.2.4. Zaawansowane zabiegi resuscytacyjne (Advanced Life Support, ALS)250
7.2.5. Rozstrzygające czynności przedłużania życia254
7.3. Algorytmy postępowania reanimacyjnego255
7.4. Etyczne aspekty resuscytacji259
7.5. Postępowanie w zadławieniu (foreign body airway obturation, FBAO)260
8. Kardiologia Mariusz Skowerski, Maciej Haberka, Zbigniew Gąsior, Andrzej Kułach, Romuald Twardowski, Ewa Jastrzębska-Maj262
8.1. Podstawy diagnostyki – Mariusz Skowerski262
8.1.1. Elektrokardiogram262
8.1.2. Badanie echokardiograficzne267
8.1.3. Koronarografia268
8.2. Miażdżyca – Mariusz Skowerski270
8.3. Choroba niedokrwienna serca (ChNS): stabilna, niestabilna, zawał i jego powikłania – Maciej Haberka, Zbigniew Gąsior271
8.3.1. Definicja i klasyfikacja271
8.3.2. Epidemiologia273
8.3.3. Etiologia, patofizjologia i przyczyny ChNS273
8.3.4. Stabilne zespoły wieńcowe274
8.3.5. Dławica piersiowa stabilna274
8.3.6. Dławica piersiowa mikronaczyniowa (sercowy zespół X)282
8.3.7. Dławica piersiowa związana z mostkiem mięśniowym282
8.3.8. Ostry zespół wieńcowy283
8.3.10. Wstrząs kardiogenny294
8.3.9. Dławica naczynioskurczowa (odmienna, Prinzmetala)294
8.4. Zaburzenia rytmu serca oraz zaburzenia przewodzenia i automatyzmu – Andrzej Kułach, Zbigniew Gąsior 296
8.4.1. Nadkomorowe zaburzenia rytmu serca297
8.4.2. Komorowe zaburzenia rytmu serca302
8.4.3. Zaburzenia automatyzmu i przewodzenia304
8.4.4. Podstawy elektroterapii306
8.5. Stany zapalne – Romuald Twardowski311
8.5.1. Infekcyjne zapalenie wsierdzia311
8.5.2. Zapalenie mięśnia sercowego315
8.5.3. Zapalenie osierdzia317
8.6. Wady serca – Zbigniew Gąsior319
8.6.1. Wady zastawkowe serca319
8.6.2. Wady wrodzone serca332
8.7. Przewlekła niewydolność serca – Zbigniew Gąsior, Romuald Twardowski 338
8.7.1. Definicja338
8.7.2. Epidemiologia i etiologia338
8.7.3. Patofizjologia338
8.7.4. Diagnostyka338
8.7.5. Leczenie340
8.8. Omdlenia i hipotensja – Ewa Jastrzębska-Maj 343
8.8.1. Omdlenia343
8.8.2. Hipotensja346
8.9. Układ sercowo-naczyniowy w chorobach gruczołów dokrewnych – Ewa Jastrzębska-Maj347
8.9.1. Choroby tarczycy347
8.10. Choroby serca a cukrzyca – Ewa Jastrzębska-Maj349
8.11. Choroby serca w okresie ciąży – Ewa Jastrzębska-Maj350
8.11.1. Nadciśnienie tętnicze352
8.11.2. Wady i choroby serca352
9. Nadciśnienie tętnicze Michał Holecki, Dorota Strzałkowska, Jan Duława 355
9.1. Wprowadzenie355
9.2. Nadciśnienie tętnicze pierwotne355
9.2.1. Definicja i klasyfikacja355
9.2.2. Epidemiologia356
9.2.3. Patogeneza357
9.2.4. Diagnostyka i rozpoznanie358
9.2.5. Przebieg i powikłania nadciśnienia tętniczego360
9.2.6. Leczenie chorych na nadciśnienie tętnicze pierwotne362
9.3. Nadciśnienie tętnicze wtórne378
10. Alergia Barbara Rogala379
10.1. Wprowadzenie379
10.2. Klasyczna klasyfikacja reakcji nadwrażliwości według Gella i Coombsa380
10.2.1. Reakcja typu natychmiastowego (typ I)380
10.2.2. Reakcja typu cytotoksycznego (typ II)380
10.2.3. Reakcja typu kompleksów immunologicznych (typ III)380
10.3. Metody diagnostyczne stosowane w praktyce alergologicznej381
10.2.4. Reakcja typu komórkowego (typ IV)381
10.3.1. Testy skórne381
10.3.2. Oznaczanie stężeń IgE, tryptazy, inhibitora C1q dopełniacza oraz składowych dopełniacza w surowicy krwi382
10.3.3. Narządowo swoiste próby prowokacyjne384
10.3.4. Próby prowokacyjne w alergii pokarmowej385
10.3.5. Próby prowokacyjne w alergii na leki385
10.3.6. Testy ekspozycyjne w pokrzywce przewlekłej i obrzęku naczynioruchowym386
10.3.7. Spirometria386
10.3.8. Rynomanometria387
10.4. Anafilaksja388
10.4.1. Patogeneza388
10.4.2. Przyczyny388
10.5. Alergiczny nieżyt nosa (ANN)389
10.4.3. Leczenie389
10.4.4. Profilaktyka389
10.5.1. Alergiczny nieżyt nosa okresowy389
10.6. Astma oskrzelowa390
10.5.2. Alergiczny nieżyt nosa przewlekły390
10.5.3. Leczenie390
10.6.1. Definicje391
10.6.2. Występowanie391
10.6.3. Przyczyny391
10.7. Atopowe zapalenie skóry (AZS)392
10.6.4. Leczenie392
10.7.1. Przyczyny392
10.7.2. Przebieg393
10.7.3. Badania dodatkowe393
10.7.4. Rokowanie393
10.7.5. Leczenie393
10.8. Pokrzywka394
10.8.1. Postaci pokrzywki394
10.8.2. Postępowanie diagnostyczne395
10.8.3. Leczenie395
10.8.4. Rokowanie395
10.9. Obrzęk angioneurotyczny (obrzęk naczynionerwowy)396
10.9.1. Rozpoznanie396
10.9.2. Leczenie396
10.9.3. Profilaktyka396
10.10. Alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych397
10.11. Choroba posurowicza397
10.10.1. Czynniki etiologiczne397
10.10.2. Objawy397
10.10.3. Badania397
10.10.4. Leczenie397
10.12. Swoista immunoterapia alergenowa (sITA)398
10.11.1. Przyczyny398
10.11.2. Objawy398
10.11.3. Badania laboratoryjne398
10.11.4. Leczenie398
10.12.1. Wskazania i przeciwwskazania398
10.13. Alergia na jad owadów błonkoskrzydłych399
10.12.2. Bezpieczeństwo399
10.13.1. Diagnostyka400
10.13.2. Profilaktyka400
10.14. Podsumowanie401
10.13.3. Leczenie401
11. Hematologia Grzegorz Helbig, Sławomira Kyrcz-Krzemień 403
11.1. Niedokrwistości403
11.1.1. Definicja403
11.1.2. Etiopatogeneza403
11.1.3. Klasyfikacja niedokrwistości404
11.1.4. Obraz kliniczny404
11.2. Niedokrwistość z niedoboru żelaza405
11.1.5. Diagnostyka405
11.2.1. Definicja i epidemiologia405
11.2.2. Etiologia405
11.2.3. Diagnostyka405
11.3. Niedokrwistości megaloblastyczne406
11.4. Niedokrwistość chorób przewlekłych406
11.2.4. Leczenie406
11.3.1. Definicja i epidemiologia406
11.3.2. Etiologia406
11.3.3. Diagnostyka406
11.3.4. Leczenie406
11.4.1. Definicja i epidemiologia406
11.5. Niedokrwistości hemolityczne407
11.4.2. Etiologia407
11.4.3. Diagnostyka407
11.4.4. Leczenie407
11.5.1. Definicja i epidemiologia407
11.5.2. Etiologia407
11.6. Niedokrwistości aplastyczne408
11.5.3. Diagnostyka408
11.5.4. Leczenie408
11.6.1. Definicja i epidemiologia408
11.6.2. Etiologia408
11.7. Chłoniak Hodgkina (Hodgkin disease, HD)409
11.6.3. Diagnostyka409
11.6.4. Leczenie409
11.7.1. Definicja i epidemiologia409
11.7.2. Etiologia410
11.7.3. Obraz kliniczny410
11.7.4. Rozpoznanie410
11.7.5. Różnicowanie411
11.7.6. Schemat postępowania diagnostycznego411
11.7.7. Czynniki prognostyczne412
11.7.8. Leczenie413
11.8. Nowotwory limfoidalne414
11.7.9. Przebieg choroby i rokowanie414
11.9. Chłoniaki nieziarnicze (non-Hodgkin lymphomas, NHL)415
11.8.1. Klasyfikacja nowotworów limfoidalnych415
11.9.1. Definicja i epidemiologia415
11.9.2. Etiologia415
11.9.3. Chłoniaki o powolnym przebiegu416
11.9.4. Chłoniaki o przebiegu agresywnym417
11.9.5. Chłoniaki o przebiegu bardzo agresywnym417
11.9.6. Diagnostyka nowotworów układu chłonnego419
11.9.7. Czynniki prognostyczne i rokowanie420
11.9.8. Ogólne zasady leczenia chłoniaków nieziarniczych420
11.10. Zespoły mielodysplastyczne (myelodysplastic syndrome, MDS)422
11.10.1. Definicja i epidemiologia422
11.10.2. Etiologia422
11.10.3. Klasyfikacja MDS (WHO 2008)422
11.10.4. Kryteria diagnostyczne423
11.10.5. Systemy rokownicze423
11.10.6. Rozpoznanie różnicowe423
11.10.7. Leczenie424
11.11. Ostre białaczki (acute leukemias, AL)425
11.11.1. Definicja425
11.11.2. Obraz kliniczny425
11.11.3. Diagnostyka425
11.12. Ostre białaczki szpikowe (acute myeloid leukemias, AML)426
11.12.1. Epidemiologia426
11.12.2. Etiologia426
11.12.3. Podział ostrych białaczek szpikowych według WHO 2008 (wersja skrócona)426
11.12.4. Diagnostyka427
11.12.5. Czynniki prognostyczne w AML (według grupy brytyjskiej)427
11.13. Ostre białaczki limfoblastyczne (acute lymphoblastic leukemias, ALL)428
11.12.6. Obraz kliniczny428
11.13.1. Epidemiologia428
11.13.2. Etiologia428
11.13.3. Podział ostrych białaczek limfoblastycznych według WHO (wersja skrócona)428
11.13.4. Diagnostyka429
11.13.5. Czynniki prognostyczne w ALL429
11.14. Leczenie ostrych białaczek430
11.13.6. Obraz kliniczny430
11.14.1. Ogólne zasady leczenia ostrych białaczek430
11.14.2. Leczenie ostrych białaczek szpikowych431
11.14.3. Leczenie ostrych białaczek limfoblastycznych432
11.15. Przewlekła białaczka limfocytowa (chronic lymphocytic leukemia, CLL)433
11.15.1. Definicja i epidemiologia433
11.15.2. Etiologia433
11.15.3. Objawy kliniczne433
11.15.4. Kryteria diagnostyczne434
11.15.5. Stadia zaawansowania klinicznego434
11.15.6. Czynniki prognostyczne435
11.15.7. Leczenie435
11.16. Białaczka włochatokomórkowa (hairy cell leukemia, HCL)436
11.16.1. Definicja i epidemiologia436
11.16.2. Etiologia436
11.16.3. Obraz kliniczny436
11.17. Białaczka z dużych ziarnistych limfocytów T (T-cell large granular leukemia, T-LGL)437
11.18. Szpiczak plazmocytowy (multiple myeloma, MM)437
11.16.4. Diagnostyka437
11.16.5. Leczenie437
11.17.1. Definicja i epidemiologia437
11.17.2. Etiologia437
11.17.3. Obraz kliniczny437
11.17.4. Diagnostyka437
11.17.5. Leczenie437
11.18.1. Definicja i epidemiologia437
11.18.2. Etiologia438
11.18.3. Obraz kliniczny438
11.18.4. Kryteria diagnostyczne438
11.18.5. Badania diagnostyczne439
11.18.6. Czynniki prognostyczne439
11.19. Nowotwory mieloproliferacyjne (myeloproliferative neoplasms, MPN)440
11.18.7. Czynniki ryzyka cytogenetycznego440
11.18.8. Leczenie440
11.19.1. Wprowadzenie440
11.20. Przewlekła białaczka szpikowa (chronic myeloid leukemia, CML)441
11.19.2. Klasyfikacja nowotworów mieloproliferacyjnych według WHO 2008441
11.20.1. Wprowadzenie i epidemiologia441
11.20.2. Etiologia441
11.20.3. Obraz kliniczny441
11.20.4. Badania diagnostyczne – laboratoryjne442
11.20.5. Przebieg kliniczny442
11.20.6. Czynniki prognostyczne443
11.20.7. Kryteria odpowiedzi na leczenie443
11.21. Nowotwory mieloproliferacyjne Filadelfia-ujemne444
11.20.8. Leczenie444
11.21.1. Etiopatogeneza444
11.21.2. Czerwienica prawdziwa (polycythemia vera, PV)445
11.21.3. Nadpłytkowość samoistna (essential thrombocythemia, ET)446
11.21.4. Pierwotne włóknienie szpiku (primary myelofibrosis, PMF)447
11.21.5. Przewlekła białaczka neutrofilowa (chronic neutrophilic leukemia, CNL)448
11.21.6. Przewlekła białaczka eozynofilowa inaczej nieokreślona (chronic eosinophilic leukemia – not otherwise specified, CEL-NOS)448
11.22. Przeszczepianie komórek krwiotwórczych449
11.21.7. Mastocytoza systemowa449
11.21.8. Nowotwory mieloproliferacyjne niesklasyfikowane449
11.22.1. Układ zgodności tkankowej HLA449
11.22.2. Dobór dawcy rodzinnego450
11.22.3. Dobór dawcy niespokrewnionego450
11.22.4. Pozostałe kryteria doboru dawcy450
11.22.5. Procedura przeszczepienia komórek macierzystych450
11.22.6. Autologiczne przeszczepienie komórek krwiotwórczych (AHSCT)451
11.22.7. Allogeniczne przeszczepienie komórek krwiotwórczych (AlloHSCT)452
11.23. Zaburzenia hemostazy453
11.22.8. Przeciwwskazania do przeszczepienia komórek krwiotwórczych453
11.22.9. Powikłania po przeszczepieniu komórek krwiotwórczych453
11.23.1. Podstawowe testy diagnostyczne453
11.23.2. Interpretacja wyników badań układu krzepnięcia454
11.24. Choroba von Willebranda455
11.25. Hemofilia A i B455
11.24.1. Wprowadzenie i epidemiologia455
11.24.2. Klasyfikacja455
11.24.3. Obraz kliniczny455
11.24.4. Leczenie455
11.25.1. Wprowadzenie i epidemiologia455
11.25.2. Obraz kliniczny455
11.26. Hemofilia nabyta (acquired haemophilia, AH)456
11.25.3. Leczenie456
11.26.1. Wprowadzenie i epidemiologia456
11.26.2. Przyczyny456
11.26.3. Obraz kliniczny456
11.27. Pierwotna małopłytkowość immunologiczna (immune thrombocytopenic purpura, ITP)457
11.26.4. Badania diagnostyczne457
11.26.5. Leczenie457
11.27.1. Wprowadzenie i epidemiologia457
11.27.2. Objawy kliniczne457
11.27.3. Rozpoznanie457
11.28. Trombofilia458
11.27.4. Leczenie458
11.28.1. Wywiad i obraz kliniczny sugerujące trombofilię458
11.28.2. Przyczyny458
11.29. Leczenie przeciwkrzepliwe459
11.28.3. Profilaktyka i leczenie459
11.29.1. Heparyny459
11.29.2. Doustne antykoagulanty459
11.29.3. Nowe leki przeciwkrzepliwe460
12. Reumatologia i angiologia Eugeniusz Józef Kucharz461
12.1. Wprowadzenie461
12.2. Podstawowe badania461
12.3. Układowe choroby tkanki łącznej463
12.3.1. Reumatoidalne zapalenie stawów463
12.3.2. Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów467
12.3.3. Toczeń rumieniowaty układowy470
12.3.4. Twardzina układowa476
12.3.5. Idiopatyczna miopatia zapalna479
12.3.6. Zapalenia naczyń481
12.4. Spondyloartropatie seronegatywne484
12.4.1. Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa486
12.4.2. Łuszczycowe zapalenie stawów488
12.5. Borelioza (choroba z Lyme)491
12.6. Choroby wywołane przez kryształy492
12.6.1. Dna moczanowa492
12.6.2. Dna rzekoma496
12.7. Objawy reumatyczne w przebiegu zakażenia wirusem HIV497
12.8. Zasady rehabilitacji chorych na choroby reumatyczne497
13. Endokrynologia Tomasz Bednarczuk, Iwona Bojar, Aneta Jańczyk, Edward Franek, Michał Holecki, Franciszek Kokot, Monika Puzianowska-Kuźnicka499
13.1. Choroby przysadki – Edward Franek, Franciszek Kokot 499
13.1.1. Wstęp499
13.1.2. Niedoczynność przedniego płata przysadki499
13.1.3. Moczówka prosta501
13.1.4. Guzy przysadki502
13.2. Choroby tarczycy – Edward Franek507
13.2.1. Wstęp507
13.2.2. Diagnostyka chorób tarczycy508
13.2.3. Wole509
13.2.4. Wole proste510
13.2.5. Wole guzkowe (guzki tarczycy) nietoksyczne511
13.2.6. Wole guzkowe (guzki tarczycy) toksyczne511
13.2.7. Nadczynność tarczycy511
13.2.8. Niedoczynność tarczycy515
13.2.9. Zapalenia tarczycy517
13.2.10. Rak tarczycy520
13.3. Choroby przytarczyc – Michał Holecki521
13.3.1. Wstęp521
13.3.2. Nadczynność przytarczyc522
13.3.3. Niedoczynność przytarczyc525
13.4. Choroby nadnerczy – Tomasz Bednarczuk, Aneta Jańczyk526
13.3.4. Rzekoma niedoczynność przytarczyc526
13.4.1. Wstęp526
13.4.2. Pierwotna niedoczynność kory nadnerczy (pierwotna NKN)527
13.4.3. Zespół Cushinga529
13.4.4. Choroby nadnerczy z zaburzeniami wydzielania mineralokortykosteroidów531
13.4.5. Choroby spowodowane nadmiernym wydzielaniem androgenów532
13.4.6. Przypadkowo wykryty guz nadnercza (incydentaloma nadnercza)533
13.4.7. Rak kory nadnercza535
13.4.8. Guz chromochłonny (phaeochromocytoma)536
13.5. Męski układ rozrodczy – Iwona Bojar538
13.5.1. Wstęp538
13.5.2. Hipogonadyzm538
13.5.3. Ginekomastia540
13.6. Zaburzenia endokrynne w okresie ciąży – Iwona Bojar542
13.6.1. Ciąża a choroby przysadki542
13.6.2. Ciąża a choroby nadnerczy544
13.6.3. Ciąża a choroby tarczycy546
13.7. Guzy neuroendokrynne – Edward Franek547
13.7.1. Wstęp547
13.7.2. Guzy neuroendokrynne czynne hormonalnie548
13.8. Endokrynologia starzenia się – Monika Puzianowska-Kuźnicka552
13.8.1. Melatonina552
13.8.2. Hormon wzrostu (GH)553
13.8.3. Hormony tarczycy553
13.8.4. Parathormon, kalcytonina, witamina D554
13.8.5. Insulina555
13.8.6. Kortyzol555
13.8.7. DHEA i DHEAS555
13.8.8. Estrogeny556
13.8.9. Testosteron556
13.9. Otyłość – Michał Holecki557
13.9.1. Definicja i diagnostyka otyłości557
13.9.2. Epidemiologia otyłości559
13.9.3. Etiologia otyłości560
13.9.4. Główne powikłania otyłości561
13.9.5. Leczenie otyłości562
14. Zaburzenia przemiany materii – cukrzyca Władysław Grzeszczak 568
14.1. Wprowadzenie568
14.2. Definicja cukrzycy569
14.3. Rozpoznanie cukrzycy570
14.4. Czynniki ryzyka rozwoju cukrzycy570
14.5. Badania, które należy wykonać w razie podejrzenia cukrzycy571
14.6. Nazewnictwo stanów hiperglikemicznych571
14.7. Różnicowanie między cukrzycą typu 1 i typu 2572
14.8. Cukrzyca typu LADA572
14.9. Cukrzyca monogenowa573
14.10. Patogeneza cukrzycy typu 1574
14.11. Patogeneza cukrzycy typu 2575
14.12. Zmiany czynnościowe i morfologiczne u chorych na cukrzycę575
14.13. Zapobieganie rozwojowi cukrzycy typu 1576
14.14. Zapobieganie rozwojowi cukrzycy typu 2576
14.15. Cele leczenia chorego na cukrzycę578
14.16. Kryteria wyrównania gospodarki węglowodanowej (po uwzględnieniu wyżej wymienionych uwag według Zaleceń PTD, 2015)578
14.17. Kryteria wyrównania gospodarki lipidowej (według Zaleceń PTD 2015)579
14.18. Kryteria wyrównania ciśnienia tętniczego (według Zaleceń PTD 2015)579
14.19. Elementy leczenia chorego na cukrzycę (według Zaleceń PTD 2015)579
14.19.1. Leczenie niefarmakologiczne cukrzycy580
14.19.2. Leczenie farmakologiczne583
14.20. Problem hipoglikemii u chorych na cukrzycę605
14.21. Postępowanie psychologiczne z chorymi na cukrzycę607
14.22. Ostre powikłania hiperglikemiczne608
14.22.1. Kwasica ketonowa608
14.22.2. Stan hiperglikemiczno-hipermolalny610
14.22.3. Kwasica mleczanowa612
14.23. Przewlekłe powikłania cukrzycy613
14.23.1. Retinopatia cukrzycowa613
14.23.2. Cukrzycowa choroba nerek614
14.23.3. Neuropatia cukrzycowa619
14.23.4. Zespół stopy cukrzycowej621
14.23.5. Powikłania sercowo-naczyniowe623
14.24. Zasady leczenia nadciśnienia tętniczego u chorych na cukrzycę627
14.25. Zaburzenia lipidowe u chorych na cukrzycę i ich leczenie628
14.25.1. Leczenie niefarmakologiczne dyslipidemii u chorych na cukrzycę628
14.26. Leczenie przeciwpłytkowe u chorych na cukrzycę629
14.25.2. Leczenie farmakologiczne dyslipidemii u chorych na cukrzycę629
14.27. Cukrzyca w okresie ciąży630
14.27.1. Antykoncepcja630
14.27.2. Model opieki nad ciężarną chorą na cukrzycę630
14.27.3. Kryteria rozpoznania i klasyfikacja hiperglikemii po raz pierwszy rozpoznanej w ciąży631
14.27.4. Wielodyscyplinarne, zintegrowane postępowanie w cukrzycy przedciążowej i hiperglikemii w okresie ciąży632
14.28. Zasady przygotowania chorego na cukrzycę do zabiegu chirurgicznego634
14.28.1. Postępowanie w okresie przed planowym zabiegiem chirurgicznym634
14.28.2. Postępowanie w dniu zabiegu chirurgicznego635
14.28.3. Postępowanie w okresie pooperacyjnym635
14.29. Szczepienia ochronne chorych na cukrzycę636
14.30. Leczenie chorych na cukrzycę powyżej 65. roku życia636
14.28.4. Zabiegi ze wskazań nagłych636
14.30.1. Leczenie farmakologiczne chorych na cukrzycę w wieku powyżej 65 lat637
14.31. Zalecenia dotyczące aktywności zawodowej chorych na cukrzycę (według PTD 2015)638
14.32. Opieka diabetologiczna w instytucjach penitencjarnych638
15. Nefrologia Jan Duława640
15.1. Przewlekła choroba nerek640
15.1.1. Określenia i epidemiologia640
15.1.2. Przyczyny641
15.1.3. Patogeneza642
15.1.4. Podstawowe zasady postępowania642
15.1.5. Zapobieganie progresji PChN643
15.1.6. PChN jako czynnik ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego647
15.1.7. Ostry zespół wieńcowy (OZW) u chorego na PChN647
15.1.8. Podstawowe zalecenia dietetyczne dla chorych na PChN648
15.1.9. Leczenie nerkozastępcze649
15.2. Ostre uszkodzenie/niewydolność nerek651
15.2.1. Definicja651
15.2.2. Epidemiologia652
15.2.3. Przyczyny i podział kliniczny AKI652
15.2.4. Czynniki ryzyka AKI654
15.2.5. Rozpoznanie655
15.2.6. Leczenie657
15.3. Choroby kłębuszków nerkowych (glomerulopatie)659
15.3.1. Zespoły kliniczne, pod jakimi występują choroby kłębuszków nerkowych659
15.3.2. Rozpoznanie różnicowe662
15.3.3. Zasady leczenia glomerulopatii666
15.3.4. Podsumowanie667
15.4. Cewkowo-śródmiąższowe zapalenie nerek (CŚZN)668
15.4.1. Ostre cewkowo-śródmiąższowe zapalenie nerek (OCŚZN)668
15.4.2. Przewlekłe cewkowo-śródmiąższowe zapalenie nerek (PCŚZN)670
15.5. Torbiele nerek671
15.5.1. Torbiele nerek proste671
15.5.2. Nabyta torbielowatość nerek671
15.5.3. Zwyrodnienie torbielowate nerek672
15.6. Zakażenia układu moczowego673
15.5.4. Leczenie673
15.6.1. Określenia673
15.6.2. Epidemiologia673
15.6.3. Podział kliniczny ZUM674
15.6.4. Etiologia ZUM675
15.6.5. Obraz kliniczny676
15.7. Kamica moczowa681
15.7.1. Epidemiologia681
15.7.2. Czynniki ryzyka kamicy moczowej682
15.7.3. Objawy kliniczne682
15.7.4. Badania dodatkowe683
15.7.5. Leczenie683
16. Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej Jan Duława, Michał Holecki, Anna Duława-Bułdak685
16.1. Uwagi ogólne685
16.2. Pojęcie molalności, molarności i efektywnej molalności686
16.3. Odwodnienie i hipowolemia686
16.3.1. Hipowolemia izotoniczna687
16.3.2. Hipowolemia hipotoniczna688
16.3.3. Hipowolemia hipertoniczna688
16.4. Stany przewodnienia690
16.4.1. Przewodnienie hipertoniczne i hipotoniczne690
16.4.2. Przewodnienie izotoniczne691
16.5. Zaburzenia gospodarki sodowej692
16.5.1. Uwagi ogólne692
16.5.2. Hiponatremia693
16.5.3. Hipernatremia696
16.6. Przemiana chloru697
16.7. Zaburzenia gospodarki potasowej698
16.7.1. Uwagi ogólne698
16.7.2. Hipokaliemia699
16.7.3. Hiperkaliemia702
16.8. Zaburzenia gospodarki wapniowej704
16.8.1. Uwagi ogólne704
16.8.2. Hiperkalcemia705
16.8.3. Hipokalcemia708
16.9. Zaburzenia gospodarki fosforowej710
16.9.1. Uwagi ogólne710
16.9.2. Hipofosfatemia710
16.9.3. Hiperfosfatemia711
16.10. Przemiana magnezu712
16.10.1. Hipomagnezemia712
16.11. Zaburzenia gospodarki kwasowo-zasadowej713
16.10.2. Hipermagnezemia713
16.11.1. Uwagi ogólne713
16.11.2. Rozpoznanie różnicowe zaburzeń gospodarki kwasowo-zasadowej714
16.11.3. Kwasice nieoddechowe (metaboliczne)717
16.11.4. Kwasica oddechowa718
16.11.5. Zasadowica nieoddechowa719
16.11.6. Zasadowica oddechowa719
17. Wybrane metaboliczne choroby kości Michał Holecki721
17.1. Osteoporoza721
17.1.1. Definicja i epidemiologia osteoporozy721
17.1.2. Podział osteoporozy722
17.1.3. Badania densytometryczne (pomiar BMD) metodą DXA w osteoporozie724
17.1.4. Diagnostyka osteoporozy724
17.1.5. Diagnostyka różnicowa osteoporozy726
17.1.6. Leczenie chorych na osteoporozę726
17.2. Osteomalacja728
17.2.1. Definicja i etiologia osteomalacji728
17.2.2. Obraz kliniczny osteomalacji729
17.2.3. Rozpoznanie osteomalacji729
17.3. Osteodystrofia730
17.2.4. Leczenie osteomalacji730
17.3.1. Definicja i rodzaje osteodystrofii730
17.3.2. Diagnostyka osteodystrofii731
17.3.3. Leczenie osteodystrofii732
18. Podstawy geriatrii Jan Szewieczek, Agnieszka Batko-Szwaczka, Andrzej Kurek, Marcin Sosnowski733
18.1. Wprowadzenie do zagadnień geriatrycznych – Jan Szewieczek733
18.1.1. Fizjologia i patofizjologia okresu starzenia733
18.1.2. Epidemiologia geriatryczna734
18.1.3. Symptomatologia i przebieg chorób w starszym wieku735
18.1.4. Diagnostyka geriatryczna735
18.1.5. Ogólne zasady postępowania geriatrycznego739
18.2. Zespół słabości – Agnieszka Batko-Szwaczka 740
18.1.6. Powikłania jatrogenne740
18.2.1. Określenie740
18.2.2. Epidemiologia741
18.2.3. Etiologia i patogeneza741
18.2.4. Objawy i rozpoznanie741
18.2.5. Postępowanie742
18.3. Majaczenie – Jan Szewieczek 743
18.2.6. Profilaktyka743
18.3.1. Określenie743
18.3.2. Epidemiologia743
18.3.3. Etiologia i patofizjologia743
18.3.4. Objawy i rozpoznanie745
18.3.5. Postępowanie746
18.3.6. Profilaktyka748
18.4. Zaburzenia równowagi i upadki – Andrzej Kurek, Marcin Sosnowski749
18.4.1. Określenie749
18.4.2. Epidemiologia749
18.4.3. Etiologia i patofizjologia749
18.4.4. Objawy i rozpoznanie750
18.4.5. Postępowanie751
18.4.6. Profilaktyka751
18.5. Nietrzymanie moczu – Jan Szewieczek752
18.5.1. Określenie752
18.5.2. Epidemiologia752
18.5.3. Etiologia i patogeneza752
18.5.4. Objawy i rozpoznanie754
18.5.5. Postępowanie755
18.5.6. Profilaktyka757
18.6. Nietrzymanie stolca – Jan Szewieczek758
18.6.1. Określenie758
18.6.2. Epidemiologia758
18.6.3. Etiologia i patofizjologia758
18.6.4. Objawy i rozpoznanie759
18.6.5. Postępowanie760
18.6.6. Profilaktyka761
18.7. Polipragmazja – Jan Szewieczek762
18.7.1. Określenie762
18.7.2. Epidemiologia762
18.7.3. Etiologia i patofizjologia762
18.7.4. Objawy i rozpoznanie763
18.7.5. Profilaktyka i postępowanie764
19. Choroby neurologiczne Grzegorz Opala, Maciej Świat, Ewa Krzystanek, Joanna Siuda, Agnieszka Gorzkowska, Magdalena Boczarska-Jedynak, Maria Flak766
19.1. Wprowadzenie – Grzegorz Opala766
19.2. Choroby naczyniowe mózgu – Maciej Świat768
19.2.1. Definicja768
19.2.2. Epidemiologia769
19.2.3. Etiologia i patofizjologia769
19.2.4. Objawy769
19.2.5. Postępowanie w ostrej fazie771
19.2.6. Profilaktyka774
19.3. Padaczka – Ewa Krzystanek777
19.3.1. Definicje777
19.3.2. Rodzaje napadów padaczkowych778
19.3.3. Epidemiologia778
19.3.4. Etiologia778
19.3.5. Diagnostyka779
19.3.6. Leczenie782
19.3.7. Problemy społeczne782
19.4. Zaburzenia pamięci i otępienie – Joanna Siuda783
19.3.8. Podsumowanie783
19.4.1. Fizjologiczne zmiany pamięci związane z wiekiem783
19.4.2. Otępienie784
19.4.3. Choroba Alzheimera788
19.5. Parkinsonizm i drżenie – Agnieszka Gorzkowska790
19.4.4. Podsumowanie790
19.5.1. Parkinsonizm790
19.5.2. Drżenie793
19.6. Stwardnienie rozsiane – Ewa Krzystanek 796
19.6.1. Definicja796
19.6.2. Epidemiologia796
19.6.3. Etiopatogeneza796
19.6.4. Rozpoznanie797
19.6.5. Objawy choroby797
19.6.6. Różnicowanie797
19.6.7. Leczenie798
19.6.8. Problemy społeczne798
19.7. Zaburzenia snu – Magdalena Boczarska-Jedynak799
19.6.9. Podsumowanie799
19.7.1. Najczęstsze rodzaje zaburzeń snu800
19.7.2. Zespół bezdechów podczas snu (sleep apnea syndrome, SAS)804
19.8. Choroby nerwowo-mięśniowe – Maria Flak805
19.7.3. Podsumowanie805
19.8.1. Miastenia rzekomoporaźna805
19.8.2. Zespół paraneoplastyczny Lamberta–Eatona809
19.8.3. Polineuropatie i neuropatie w chorobach wewnętrznych809
19.9. Encefalopatia Hashimoto – Ewa Krzystanek 814
19.9.1. Definicja814
19.9.2. Etiologia815
19.9.3. Epidemiologia815
19.9.4. Objawy i przebieg815
19.9.5. Diagnostyka815
19.10. Paraneoplastyczne zespoły neurologiczne – Maria Flak816
19.10.1. Definicja816
19.10.2. Etiologia816
19.9.6. Leczenie816
19.9.7. Podsumowanie816
19.10.3. Objawy818
19.10.4. Leczenie819
20. Elementy psychiatrii w praktyce internistycznej Irena Krupka-Matuszczyk, Marek Krzystanek820
20.1. Wprowadzenie820
20.2. Epidemiologia schorzeń psychiatrycznych821
20.3. Czynniki wpływające na zdrowie psychiczne821
20.4. Zasady badania psychiatrycznego822
20.5. Główne zaburzenia psychiatryczne w praktyce lekarza podstawowej opieki zdrowotnej823
20.5.1. Zaburzenia depresyjne (F 32)823
20.5.2. Mania (F 30)824
20.5.3. Choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD, F 31)825
20.5.4. Zaburzenia lękowe (F 40–F 48)825
20.5.5. Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (F 42)826
20.5.6. Reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne (F 43)826
20.5.7. Zaburzenia adaptacyjne (F 43.2)827
20.5.8. Ostra reakcja na stres (F 43.0)827
20.5.9. Zaburzenia dysocjacyjne (konwersyjne) (F 44)827
20.6. Postępowanie lekarskie z chorym wyniszczonym lub umierającym828
20.5.10. Zaburzenia psychiczne występujące pod postacią somatyczną (F 45)828
20.7. Przeżywanie żałoby (F 43.2)829
20.8. Terapia osoby uzależnionej od środków psychoaktywnych831
20.8.1. Ostre zatrucie alkoholem (F 10.0)831
20.8.2. Picie szkodliwe (F 10.1)831
20.8.3. Uzależnienie od alkoholu (F 10.2)831
20.8.4. Psychozy alkoholowe831
20.9. Zaburzenia snu (G 47, F 51)833
20.8.5. Zaburzenia psychiczne i zachowania spowodowane zażywaniem opiatów (F 11), kanabinoli (F 12), substancji halucynogennych (F 16), leków nasennych i uspokajających (F 13), paleniem papierosów (F 17), wdychaniem lotnych rozpuszczalników (F 18) oraz przyjmowaniem substancji niesklasyfikowanych (dopalaczy, pigułek gwałtu)833
20.9.1. Parasomnie835
20.9.2. Najczęściej rozpoznawane zaburzenia w czasie snu836
20.9.3. Terapia zaburzeń snu836
20.10. Zaburzenia psychosomatyczne838
20.10.1. Zaburzenia somatyzacyjne z somatyzacją (F 45.0)839
20.10.2. Zaburzenia występujące pod postacią somatyczną, niezróżnicowane (F 45.1)839
20.10.3. Zaburzenia hipochondryczne (F 45.2)839
20.11. Psychiatria konsultacyjna840
20.10.4. Zaburzenia wegetatywne występujące pod postacią somatyczną (F 45.3)840
20.10.5. Uporczywe bóle psychogenne (F 45.4)840
20.10.6. Inne zaburzenia występujące pod postacią somatyczną (F 45.8)840
20.11.1. Podstawowe zasady (kontaktu) badania pacjenta841
20.11.2. Zaburzenia psychiczne związane z występowaniem choroby somatycznej według ICD-10841
20.12. Zaburzenia psychotyczne (F 20–F 29)842
20.12.1. Zaburzenia schizofreniczne (F 20)842
20.12.2. Zaburzenia schizotypowe (F 21)843
20.12.3. Uporczywe zaburzenia urojeniowe (F 22)843
20.12.4. Ostre przemijające zaburzenia psychotyczne (F 23)843
20.12.5. Zaburzenia schizoafektywne (F 25)843
20.13. Zaburzenia lękowe i inne nerwicowe (F 40–F 44)844
20.13.1. Zaburzenia lękowe w postaci fobii844
20.13.2. Lęk paniczny844
20.13.3. Zaburzenia lękowe uogólnione844
20.13.4. Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne844
20.13.5. Zaburzenia adaptacyjne844
20.14. Zaburzenia behawioralne związane z zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami fizycznymi (F 50–F 54)845
20.15. Stany nagłe845
20.13.6. Zaburzenia dysocjacyjne845
20.13.7. Zaburzenia somatotroficzne (F 45)845
20.14.1. Zaburzenia odżywiania845
20.15.1. Samobójstwo i próba samobójcza845
20.15.2. Samouszkodzenie849
20.15.3. Pobudzenie i agresja w stosunku do otoczenia849
20.16. Otępienie – rodzaje i leczenie851
20.16.1. Zaburzenia psychiczne w otępieniu852
20.16.2. Przymglenie świadomości853
20.16.3. Majaczenie853
20.16.4. Zamroczenie (stan pomroczny)854
20.16.5. Zespół splątaniowy (splątanie)854
20.16.6. Psychozy paranoidalne855
20.16.7. Problemy społeczne w otępieniu osób w wieku podeszłym855
20.17. Bóle głowy w zaburzeniach psychicznych857
20.18. Podwójna diagnoza858
20.19. Leki psychotropowe stosowane w leczeniu zaburzeń psychicznych860
20.19.1. Leki przeciwpsychotyczne, neuroleptyki860
20.19.2. Leki przeciwdepresyjne, tymoleptyki862
20.19.3. Leki przeciwlękowe i nasenne863
20.19.4. Nadużycie leków865
20.19.5. Leki nasenne niebenzodiazepinowe865
20.19.6. Stabilizatory nastroju, leki normotymiczne865
20.19.7. Leki prokognitywne i nootropowe866
20.19.8. Środki psychostymulujące, pobudzające866
20.19.9. Pozafarmakologiczne metody terapii biologicznej867
21. Okulistyka Edward Wylęgała868
21.1. Anatomia stosowana narządu wzroku868
21.2. Badanie okulistyczne869
21.3. Wady refrakcji872
21.4. Suche oko874
21.5. Wytrzeszcz gałki ocznej876
21.6. Choroby powierzchni oka878
21.7. Choroby rogówki i spojówki881
21.8. Przeszczepienie rogówki883
21.9. Zaćma (cataracta)883
21.10. Jaskra884
21.11. Choroby błony naczyniowej885
21.12. Choroby siatkówki886
21.13. Choroby nerwu wzrokowego892
21.14. Stany nagłe w okulistyce894
22. Zatrucia w praktyce internistycznej Tomasz Kłopotowski898
22.1. Toksykologia kliniczna898
22.1.1. Wiadomości ogólne898
22.1.2. Toksykokinetyka901
22.1.3. Ogólne zasady rozpoznawania ostrych zatruć906
22.1.4. Toksydromy906
22.1.5. Badania toksykologiczne909
22.1.6. Ogólne zasady leczenia ostrych zatruć909
22.2. Toksykologia szczegółowa918
22.2.1. Zatrucia lekami918
22.2.2. Zatrucia alkoholami935
22.2.3. Zatrucia gazami939
22.2.4. Zatrucia narkotykami i substancjami psychoaktywnymi945
22.2.5. Zatrucia węglowodorami i wybranymi insektycydami949
22.2.6. Zatrucia grzybami955
22.2.7. Zatrucia roślinami i jadami zwierząt959
23. Choroby kobiece w praktyce internistycznej Andrzej Witek964
23.1. Badanie ginekologiczne964
23.1.1. Wywiad ginekologiczno-położniczy964
23.2. Zaburzenia cyklu miesiączkowego965
23.1.2. Badanie przedmiotowe965
23.2.1. Brak miesiączki966
23.2.2. Obfite i nieregularne miesiączkowanie966
23.2.3. Krwawienia po menopauzie969
23.2.4. Bolesne miesiączkowanie970
23.3. Nowotwory łagodne narządu płciowego971
23.3.1. Polipy trzonu i szyjki macicy971
23.3.2. Mięśniaki macicy971
23.4. Zakażenia żeńskich narządów płciowych972
23.4.1. Choroby zapalne sromu (vulvitis)974
23.4.2. Zapalenie gruczołu przedsionkowego większego – zapalenie gruczołu Bartholina, ropień gruczołu Bartholina (abscessus glandulae Bartholini, abscessus glandulae vestibularis maioris)975
23.4.3. Zapalenie pochwy (colpitis)976
23.4.4. Zapalenie szyjki macicy (cervicitis)980
23.4.5. Zapalenie narządów miednicy mniejszej (pelvic inflammatory disease, PID)981
23.5. Endometrioza985
23.5.1. Objawy i przebieg kliniczny endometriozy985
23.5.2. Leczenie endometriozy985
23.6. Przekwitanie986
23.6.1. Postępowanie lecznicze987
23.6.2. Przeciwwskazania do stosowania HTZ988
23.7. Nowotwory narządu płciowego kobiety989
23.7.1. Nowotwory złośliwe trzonu macicy. Rak endometrium989
23.7.2. Rak szyjki macicy991
23.7.3. Nowotwory złośliwe jajnika993
23.7.4. Nowotwory jajowodu995
23.7.5. Rak sromu996
23.7.6. Nowotwory złośliwe pochwy996
23.8. Choroby sutka997
23.8.1. Stany zapalne gruczołu sutkowego997
23.8.2. Anomalie brodawki sutkowej997
23.8.3. Zmiany guzkowe gruczołu sutkowego998
23.8.4. Dysplazja gruczołu sutkowego (mastopathia fibrocystica, dysplasia fibrocystica mammae)999
23.8.5. Ból sutka (mastalgia, mastodynia), ból sutka występujący cyklicznie999
23.8.6. Rak gruczołu sutkowego1000
23.8.7. Klasyfikacja histologiczna raka sutka1001
23.8.8. Profilaktyka i czynniki rokownicze raka sutka1001
23.8.10. Chemioterapia raka sutka1002
23.8.9. Leczenie raka sutka1002
23.9. Niepłodność1003
23.8.11. Radioterapia w raku sutka1003
23.8.12. Hormonoterapia w raku sutka1003
23.9.1. Brak owulacji1004
23.9.2. Niewydolność ciałka żółtego1005
23.9.3. Zespół luteinizacji niepękniętego pęcherzyka1005
23.9.4. Niepłodność jajnikowa1005
23.9.5. Niepłodność jajowodowa1006
23.9.6. Niepłodność maciczna1006
23.9.7. Niepłodność szyjkowa1006
23.9.8. Niepłodność immunologiczna1006
23.10. Metody kontroli płodności – antykoncepcja1007
23.9.10. Rozpoznanie różnicowe1007
23.9.9. Niepłodność na tle zaburzeń psychicznych i seksualnych1007
23.10.1. Metody naturalne1008
23.10.2. Metody mechaniczne (barierowe)1009
23.10.3. Metody chemiczne1010
23.10.4. Wkładki wewnątrzmaciczne (IUD)1010
23.10.5. Antykoncepcja hormonalna1011
23.11. Nietrzymanie moczu1016
23.10.6. Antykoncepcja chirurgiczna1016
23.11.1. Klasyfikacja NTM1016
23.11.2. Diagnostyka nietrzymania moczu1017
23.11.3. Leczenie zachowawcze wysiłkowego nietrzymania moczu1019
23.11.4. Leczenie chirurgiczne WNM1020
23.11.5. Leczenie naglącego nietrzymania moczu1020
24. Objawy laryngologiczne w praktyce internistycznej Maciej Misiołek1022
24.1. Choroba refluksowa przełyku (gastroesophageal reflux disease, GERD)1022
24.2. Zawroty głowy1024
24.3. Nowotwory złośliwe układu krwiotwórczego1025
24.4. Nowotwory złośliwe układu chłonnego1025
24.5. Cukrzyca1026
24.6. Niewydolność nerek1027
25. Objawy stomatologiczne w praktyce internistycznej Marta Tanasiewicz1029
25.1. Wprowadzenie1029
25.2. Przebarwienia zębów i ich przyczyny miejscowe oraz ogólnoustrojowe1029
25.3. Nadmiar fluoru i toksyczność związków fluoru1031
25.3.1. Klasyfikacja fluorozy1033
25.4. Zmiany patologiczne w obrębie błony śluzowej jamy ustnej1034
25.4.1. Zapalenie kątów ust, zajady (cheilitis angularis, intertrigo commissurae labiorum)1034
25.4.2. Owrzodzenia jamy ustnej (oral ulceration)1034
25.4.3. Zespół pieczenia jamy ustnej (stomatodynia, burning mouth syndrome, oral dysaesthesia)1036
25.4.4. Infekcje wirusowe bez owrzodzeń1036
25.4.5. Ból w rejonie jamy ustnej i twarzy1037
25.4.6. Reakcje alergiczne w obszarze jamy ustnej1039
25.4.7. Białe wykwity w obrębie błon śluzowych jamy ustnej1040
25.4.8. Choroby gruczołów ślinowych1041
25.4.9. Zaburzenia barwnikowe błon śluzowych jamy ustnej1041
25.4.10. Choroby i stany ogólnoustrojowe manifestujące się zmianami w obrębie błony śluzowej jamy ustnej1042
25.5. Stany związane z upośledzeniem odporności i ich obraz kliniczny w jamie ustnej1043
25.6. Zmiany w przyzębiu1043
25.5.1. Znajomość zmian w jamie ustnej spowodowanych zakażeniem HIV1043
25.5.2. Choroby układu krwiotwórczego i limforetykularnego1043
26. Dermatologia Ligia Brzezińska-Wcisło, Anna Lis-Święty1046
26.1. Badanie fizykalne skóry: najczęstsze zmiany skórne (definicje, rozpoznanie różnicowe) – Ligia Brzezińska-Wcisło1046
26.1.1. Dermatologiczne badanie chorego – semiotyka1046
26.2. Zmiany skórne jako objaw chorób internistycznych – Ligia Brzezińska-Wcisło1048
26.2.1. Skórne zespoły paraneoplastyczne1048
26.2.2. Najczęstsze nabyte skórne zespoły paraneoplastyczne1048
26.2.3. Zmiany skórne w cukrzycy1050
26.2.4. Zmiany skórne w chorobach tarczycy1051
26.2.5. Zmiany skórne w chorobach układu moczowego1051
26.2.6. Zmiany skórne w chorobach przewodu pokarmowego1052
26.3. Najczęstsze choroby przenoszone drogą kontaktów płciowych (weneryczne) – Ligia Brzezińska-Wcisło 1053
26.3.1. Kiła1053
26.3.2. Rzeżączka1056
26.4. Łysienie – Ligia Brzezińska-Wcisło1058
26.3.3. Inne choroby przenoszone drogą płciową1058
26.4.1. Łysienie plackowate1059
26.4.2. Łysienie rozlane1059
26.4.3. Łysienie bliznowaciejące1060
26.4.4. Łysienie rzekomoplackowate1061
26.4.5. Łysienie androgenowe1061
26.4.6. Samowyrywanie włosów nawykowe1062
26.4.7. Nieprawidłowości struktury łodygi włosa1062
26.5. Świąd skóry – rozpoznanie różnicowe – Anna Lis-Święty1063
26.6. Najczęstsze choroby skóry – Anna Lis-Święty1064
26.6.1. Choroby zakaźne skóry1064
26.6.2. Dermatozy zapalne i o podłożu immunologicznym1066
26.6.3. Trądzik pospolity1070
26.6.4. Trądzik różowaty1070
26.6.5. Owrzodzenia żylne podudzi1071
26.6.6. Nowotwory skóry, stany przedrakowe i poprzedzające wystąpienie nowotworu1071
26.7. Leczenie miejscowe w dermatologii (zastosowanie maści, kremów itp.) – Anna Lis-Święty1073
26.8. Najczęstsze „błędy dermatologiczne” popełniane przez internistów – Anna Lis-Święty1073
26.8.1. Niekontrolowane stosowanie zewnętrznych preparatów kortykosteroidowych1073
26.8.2. Łupież różowy1074
26.8.3. Grzybica skóry gładkiej1074
26.8.4. Grzybica paznokci1075
26.8.5. Piodermia zgorzelinowa1075
26.8.6. Pierwotne chłoniaki skóry1076
27. Konsultacje internistyczne na oddziałach zabiegowych Mirosława Janowska1077
27.1. Wprowadzenie1077
27.1.1. Internistyczne powikłania zabiegów chirurgicznych1078
27.2. Czynniki ryzyka powikłań okołooperacyjnych1079
27.2.1. Czynniki ryzyka okołooperacyjnych powikłań sercowo-naczyniowych1079
27.2.2. Czynniki ryzyka okołooperacyjnych powikłań płucno-oskrzelowych1080
27.2.3. Czynniki ryzyka okołooperacyjnych powikłań krwotocznych1083
27.2.4. Czynniki ryzyka okołooperacyjnych powikłań nefrologicznych1084
27.2.5. Czynniki ryzyka okołooperacyjnych powikłań infekcyjnych1084
27.3. Postępowanie przedoperacyjne konsultanta internisty1085
27.3.1. Informacje ogólne1085
27.3.2. Badania dodatkowe przed zabiegiem chirurgicznym1086
27.3.3. Przygotowanie do zabiegu chirurgicznego chorego z niedokrwistością1087
27.3.4. Przygotowanie do zabiegu chirurgicznego chorego z zaburzeniami hemostazy1088
27.3.5. Przygotowanie do zabiegu chirurgicznego chorych na czerwienicę prawdziwą i nadpłytkowość samoistną1089
27.3.6. Postępowanie okołooperacyjne u chorych z przewlekłą niedoczynnością kory nadnerczy1090
27.3.7. Postępowanie okołooperacyjne w chorobach tarczycy1091
27.3.8. Postępowanie okołooperacyjne z chorymi na cukrzycę1093
27.3.9. Postępowanie okołooperacyjne z chorymi na nadciśnienie tętnicze1094
27.3.10. Postępowanie okołooperacyjne z chorymi z implantowanymi w sercu urządzeniami elektronicznymi1096
27.3.11. Postępowanie u chorych z okołooperacyjnymi bradyarytmiami i/lub blokami przewodzenia1097
27.3.12. Postępowanie okołooperacyjne u chorych w starszym wieku1097
27.4. Kwalifikacja internistyczna/kardiologiczna chorych z wadami zastawkowymi serca do zabiegów chirurgicznych innych niż kardiochirurgiczne1098
27.4.1. Postępowanie okołooperacyjne u chorych ze stenozą aortalną1098
27.4.2. Postępowanie okołooperacyjne u chorych ze zwężeniem lewego ujścia żylnego1099
27.4.3. Postępowanie okołooperacyjne u chorych z niedomykalnością zastawki mitralnej i/lub aortalnej1099
27.4.4. Profilaktyka infekcyjnego zapalenia wsierdzia w okresie okołooperacyjnym1100
27.4.5. Zawał serca w okresie okołooperacyjnym1101
27.4.6. Postępowanie okołooperacyjne u chorych na przewlekłą chorobę nerek1101
27.4.7. Postępowanie okołooperacyjne u chorych na przewlekłą niewydolność wątroby/marskość wątroby1102
27.5. Farmakologiczne strategie redukcji okołooperacyjnego ryzyka sercowo-naczyniowego1104
27.5.1. Leczenie przeciwpłytkowe w okresie okołooperacyjnym1104
27.5.2. Leczenie przeciwkrzepliwe w okresie okołooperacyjnym1105
27.5.3. Zastosowanie leków beta-adrenolitycznych w okresie okołooperacyjnym1107
27.5.4. Wpływ stosowania statyn na ryzyko okołooperacyjnych powikłań sercowo-naczyniowych1108
27.5.5. Stosowanie leków blokujących układ renina–angiotensyna–aldosteron w okresie okołooperacyjnym1108
27.5.6. Stosowanie leków moczopędnych w okresie okołooperacyjnym1109
28. Podstawy medycyny paliatywnej i opieki paliatywnej Jadwiga Pyszkowska1110
28.1. Definicja, cele, zasady i organizacja opieki paliatywnej1110
28.2. Zasady postępowania w medycynie paliatywnej1113
28.3. Leczenie objawowe chorych u kresu życia – wybrane problemy kliniczne1114
28.3.1. Ból przewlekły1114
28.3.2. Zaparcia1119
28.4. Filozofia wsparcia egzystencjalnego w opiece paliatywnej1122
28.3.3. Sedacja w okresie umierania1122
28.5. Aspekty bioetyczne w opiece paliatywnej1123
29. Technika najważniejszych zabiegów wykonywanych na oddziale chorób wewnętrznych i w ambulatorium Łukasz Bułdak, Anna Duława-Bułdak1126
29.1. Nakłucie jamy otrzewnej1126
29.1.1. Wskazania1126
29.1.2. Przeciwwskazania1126
29.1.3. Powikłania1126
29.1.4. Opis zabiegu1127
29.1.5. Analiza uzyskanego materiału1127
29.2. Nakłucie jamy opłucnej1128
29.2.1. Wskazania1128
29.2.2. Przeciwwskazania1128
29.2.3. Powikłania1128
29.2.4. Opis zabiegu1129
29.2.5. Analiza uzyskanego materiału1129
29.3. Biopsja aspiracyjna szpiku kostnego1130
29.2.6. Różnicowanie wysięku i przesięku opłucnowego (kryteria Lighta)1130
29.3.1. Wskazania1130
29.3.2. Przeciwwskazania1130
29.3.3. Powikłania1130
29.3.4. Opis zabiegu1131
29.3.5. Analiza uzyskanego materiału1131
29.4. Pobranie krwi tętniczej w celu wykonania gazometrii1132
29.4.1. Wskazania1132
29.4.2. Przeciwwskazania1132
29.4.3. Powikłania1132
29.4.4. Opis zabiegu1132
29.5. Sonda nosowo-żołądkowa1133
29.4.5. Analiza uzyskanego materiału1133
29.5.1. Wskazania1133
29.5.2. Przeciwwskazania1133
29.5.3. Powikłania1134
29.5.4. Opis zabiegu1134
29.5.5. Analiza uzyskanego materiału1134
29.6. Cewnikowanie pęcherza moczowego u mężczyzny1135
29.6.1. Wskazania1135
29.6.2. Przeciwwskazania1135
29.6.3. Powikłania1135
29.6.4. Opis zabiegu1135
29.7. Intubacja dotchawicza1136
29.6.5. Analiza uzyskanego materiału1136
29.7.1. Wskazania1136
29.7.2. Przeciwwskazania1136
29.7.3. Powikłania1137
29.7.4. Opis zabiegu1137
29.8. Wkłucie centralne1138
29.7.5. Analiza uzyskanego materiału1138
29.8.1. Wskazania1138
29.8.2. Przeciwwskazania1138
29.8.3. Powikłania1138
29.8.4. Opis zabiegu1139
29.8.5. Analiza uzyskanego materiału1139
30. Gastroenterologia Marek Hartleb, Ewa Nowakowska-Duława1140
30.1. Diagnostyka gastroenterologiczna – Ewa Nowakowska-Duława1140
30.2. Choroby przełyku – Ewa Nowakowska-Duława1152
30.2.1. Objawy1152
30.2.2. Diagnostyka1152
30.2.3. Zmiany na podłożu anatomicznym1153
30.2.4. Zaburzenia motoryki przełyku1154
30.2.5. Zapalenia przełyku1156
30.2.6. Nowotwory przełyku1163
30.2.7. Ciało obce w przełyku (corpus alienum oesophagi)1165
30.2.8. Oparzenie przełyku (combustio oesophagi, oesophagitis corrosiva)1166
30.2.9. Pourazowe uszkodzenia przełyku1167
30.3. Choroby żołądka – Ewa Nowakowska-Duława1168
30.3.1. Wprowadzenie1168
30.3.2. Zapalenie żołądka1168
30.3.3. Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy (morbus ulcerosus ventriculi et duodeni)1172
30.3.4. Zespół Zollingera–Ellisona (syndroma Zollinger–Ellison)1180
30.3.5. Dyspepsja czynnościowa (non-ulcer dyspepsia, NUD)1180
30.3.6. Nowotwory żołądka1181
30.4. Choroby jelita cienkiego – Ewa Nowakowska-Duława1191
30.4.1. Wprowadzenie1191
30.4.2. Wady rozwojowe1192
30.4.3. Wrodzone zaburzenia wchłaniania1193
30.4.4. Wtórne zaburzenia trawienia i wchłaniania1193
30.4.5. Choroba trzewna1194
30.4.6. Zapalenia jelita cienkiego1198
30.4.7. Choroba Leśniowskiego–Crohna – zob. choroby jelita grubego1203
30.4.8. Nowotwory1203
30.4.9. Enteropatia z utratą białka1206
30.4.10. Niedokrwienna choroba jelit1207
30.4.11. Zespół krótkiego jelita1208
30.4.12. Zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego (small intestine bacterial overgrowth, SIBO)1209
30.5. Choroby jelita grubego – Ewa Nowakowska-Duława1211
30.5.1. Zaburzenia rozwojowe1211
30.5.2. Uchyłki, uchyłkowatość i choroba uchyłkowa jelita grubego (diverticula, diverticulosis coli)1212
30.5.3. Zaparcie (constipatio) (zob. też rozdz. 5.14)1214
30.5.4. Zespół jelita drażliwego (colon irritabile, irritable bowel syndrome, IBS)1216
30.5.5. Nieswoiste zapalne choroby jelit1218
30.5.6. Inne zapalenia jelita grubego1231
30.5.7. Endometrioza jelitowa (endometriosis)1233
30.5.8. Polipy i zespoły polipowatości jelita grubego1233
30.5.9. Rak jelita grubego (carcinoma coli, colorectal cancer, CRC)1237
30.6. Krwawienie z przewodu pokarmowego – Ewa Nowakowska-Duława1241
30.6.1. Wprowadzenie1241
30.6.2. Krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego1241
30.6.3. Krwawienie z dolnego i środkowego odcinka przewodu pokarmowego (dopp)1244
30.7. Choroby wątroby – Marek Hartleb1247
30.7.1. Marskość wątroby1247
30.7.2. Niealkoholowa choroba stłuszczeniowa wątroby1262
30.7.3. Alkoholowa choroba wątroby1265
30.7.4. Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW typu B)1270
30.7.5. Wirusowe zapalenie wątroby typu C1273
30.7.6. Choroby autoimmunologiczne wątroby1275
30.7.7. Choroby naczyniowe wątroby1279
30.7.8. Wrodzona hemochromatoza1281
30.7.9. Choroba Wilsona1284
30.7.10. Ostra niewydolność wątroby1286
30.8. Choroby dróg żółciowych – Ewa Nowakowska-Duława1289
30.8.1. Kamica żółciowa1290
30.8.2. Zapalenie pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych1300
30.8.3. Pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych1303
30.8.4. Nowotwory pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych1305
30.8.5. Wady i choroby wrodzone dróg żółciowych1313
30.9. Choroby trzustki – Ewa Nowakowska-Duława1316
30.9.1. Wprowadzenie1316
30.9.2. Zapalenie trzustki1318
30.9.3. Mukowiscydoza – włókniejące torbielowate zapalenie trzustki1334
30.9.4. Torbiele trzustki1334
30.9.5. Nowotwory trzustki1336
31. Choroby układu oddechowego Władysław Pierzchała1345
31.1. Podstawowe pojęcia i badania dodatkowe1345
31.2. Obturacyjny bezdech we śnie (OBS)1346
31.2.1. Definicja i epidemiologia1346
31.2.2. Czynniki ryzyka1347
31.2.3. Etiologia i patogeneza1347
31.2.4. Objawy, rozpoznanie i różnicowanie1347
31.2.5. Powikłania1348
31.2.6. Leczenie niefarmakologiczne1348
31.3. Zakażenia układu oddechowego1349
31.3.1. Zapalenie płuc1349
31.3.2. Ropień płuca1355
31.3.3. Ropniak opłucnej1356
31.4. Rozstrzenia oskrzeli1357
31.4.1. Definicja i etiologia1357
31.4.2. Patofizjologia1358
31.4.3. Objawy i rozpoznanie1358
31.5. Gruźlica i inne mikobakteriozy1359
31.4.4. Powikłania i wskazania1359
31.4.5. Leczenie1359
31.5.1. Gruźlica płuc1359
31.5.2. Gruźlica pozapłucna1364
31.5.3. Mikobakteriozy niegruźlicze1366
31.6. Choroby obturacyjne płuc1367
31.6.1. Astma oskrzelowa1367
31.6.2. Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)1367
31.6.3. Mukowiscydoza1374
31.7. Choroby restrykcyjne płuc1376
31.7.1. Choroby śródmiąższowe1376
31.7.2. Częste choroby śródmiąższowe1379
31.8. Pylice1383
31.8.1. Definicja, epidemiologia i etiologia1383
31.8.2. Czynniki i grupy ryzyka1384
31.8.3. Objawy, rozpoznanie, badania dodatkowe i powikłania1384
31.8.4. Najważniejsze pylice1384
31.9. Objawy płucne chorób układowych1387
31.9.1. Reumatoidalne zapalenie stawów1387
31.9.2. Twardzina układowa1388
31.9.3. Toczeń rumieniowaty układowy1388
31.9.4. Zespół Sjögrena1389
31.9.5. Zapalenie wielomięśniowe i skórno-mięśniowe1389
31.9.6. Mieszana choroba tkanki łącznej1389
31.10. Choroby naczyniowe1390
31.10.1. Zator tętnicy płucnej1390
31.10.2. Nadciśnienie płucne1392
31.11. Nowotwory płuca1394
31.11.1. Rak płuca1394
31.11.2. Międzybłoniak opłucnej1397
31.12. Choroby opłucnej1398
31.11.3. Przerzuty nowotworowe w płucach1398
31.12.1. Płyn w jamie opłucnej1398
31.13. Niefarmakologiczne, nieinwazyjne metody leczenia w chorobach układu oddechowego1400
31.13.1. Leczenie tlenem1400
31.13.2. Hiperbaryczne leczenie tlenem1401
31.13.3. Leczenie Heliosem (hel i tlen)1401
31.14. Rehabilitacja1402
31.13.4. Aerozoloterapia1402
31.13.5. Wentylacja mechaniczna nieinwazyjna (non-invasive ventilation, NIV)1402
32. Choroby zakaźne Anna Boroń-Kaczmarska, Monika Bociąga-Jasik, Maria Gańczak, Aleksander M. Garlicki, Lucjan Kępa, Maciej Kondrusik, Włodzimierz Mazur, Barbara Oczko-Grzesik, Sławomir A. Pancewicz, Barbara Sobala-Szczygieł, Alicja Wiercińska-Drapało 1404
32.1. Podstawy epidemiologii chorób zakaźnych – Maria Gańczak1404
32.1.1. Wprowadzenie1404
32.1.2. Epidemiologia i główne cechy chorób zakaźnych1406
32.1.3. Kontrola chorób zakaźnych1408
32.2. Profilaktyka chorób zakaźnych – Maciej Kondrusik1410
32.3. Postępowanie po ekspozycji zawodowej – Anna Boroń-Kaczmarska1413
32.3.1. Ekspozycja zawodowa i choroba zawodowa1413
32.3.2. Profilaktyka przedekspozycyjna1415
32.3.3. Profilaktyka poekspozycyjna1415
32.4. Medycyna podróży – wybrane zagadnienia – Lucjan Kępa, Barbara Oczko-Grzesik1417
32.4.1. Wprowadzenie1417
32.4.2. Biegunka podróżnych1421
32.4.3. Leiszmanioza1423
32.4.4. Malaria (zimnica)1424
32.4.5. Gorączka u chorego po powrocie z tropiku1430
32.5. Szczególnie niebezpieczne choroby zakaźne – Alicja Wiercińska-Drapało1431
32.5.1. SARS (severe acute respiratory syndrome – zespół ostrej ciężkiej niewydolności oddechowej)1432
32.5.2. MERS (Middle East respiratory syndrome – bliskowschodni zespół niewydolności oddechowej)1434
32.5.3. Gorączka krwotoczna Ebola1436
32.5.4. Uwagi ogólne dotyczące postępowania w przypadku podejrzenia/rozpoznania choroby zakaźnej szczególnie niebezpiecznej – opracowane przez Główny Inspektorat Sanitarny (www.gis.gov.pl)1438
32.6. Zakażenie HIV i AIDS – Aleksander M. Garlicki, Monika Bociąga-Jasik1439
32.6.1. Informacje ogólne1439
32.6.2. Obraz kliniczny zakażenia HIV1440
32.6.3. Ostra choroba retrowirusowa1440
32.6.4. Przewlekła faza zakażenia HIV1443
32.6.5. Wybrane powikłania infekcyjne spotykane w przewlekłej fazie zakażenia HIV1447
32.6.6. Diagnostyka zakażenia HIV1449
32.6.7. Zasady rozpoczynania terapii antyretrowirusowej1452
32.6.8. Profilaktyka zakażeń oportunistycznych1453
32.6.9. Powikłania metaboliczne i działania niepożądane cART1453
32.7. Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW typu A) – Barbara Sobala-Szczygieł1454
32.7.1. Etiologia1454
32.7.2. Patogeneza1454
32.7.3. Przebieg choroby1455
32.7.4. Diagnostyka1456
32.7.5. Leczenie1456
32.7.6. Zdrowienie1457
32.7.7. Diagnostyka różnicowa1457
32.7.8. Profilaktyka czynna WZW typu A1457
32.7.9. Profilaktyka bierna WZW typu A1458
32.8. Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW typu B) – Anna Boroń-Kaczmarska1459
32.8.1. Wprowadzenie1459
32.8.2. Wirus zapalenia wątroby typu B (hepatitis B virus, HBV)1459
32.8.3. Epidemiologia zakażeń HBV1460
32.8.4. Patomechanizm uszkodzenia wątroby1460
32.8.5. Obraz kliniczny zakażenia HBV1460
32.8.6. Rozpoznawanie przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu B1464
32.8.7. Leczenie przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu B1466
32.9. Zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C – Włodzimierz Mazur1467
32.9.1. Definicja1467
32.9.2. Epidemiologia1467
32.9.3. Drogi przenoszenia1468
32.9.4. Etiologia1469
32.9.5. Patofizjologia1470
32.9.6. Przebieg naturalny i obraz kliniczny zakażenia HCV1471
32.9.7. Diagnostyka1473
32.9.8. Rozpoznanie i różnicowanie1473
32.9.9. Leczenie1474
32.9.10. Rokowanie1475
32.9.11. Profilaktyka i zapobieganie1475
32.10. Choroby przenoszone przez kleszcze1476
32.10.1. Borelioza z Lyme – Sławomir A. Pancewicz1476
32.10.2. Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) – Maciej Kondrusik1485
32.10.3. Wybrane riketsjozy przenoszone przez kleszcze – Lucjan Kępa, Barbara Oczko-Grzesik1489
32.11. Zasady racjonalnego stosowania antybiotyków – Anna Boroń-Kaczmarska1491
32.11.1. Wprowadzenie1491
32.11.2. Wskazania do antybiotykoterapii1492
32.11.3. Wybór antybiotyku1492
33. Interakcje lekowe Bogusław Okopień, Łukasz Bułdak, Marcin Basiak1495
33.1. Interakcje międzylekowe – Łukasz Bułdak, Marcin Basiak1495
33.1.1. Interakcje farmakodynamiczne1497
33.1.2. Interakcje farmakokinetyczne1497
33.2. Interakcje związane ze stylem życia – Marcin Basiak, Łukasz Bułdak1499
33.2.1. Dieta1499
33.2.2. Używki1500
33.3. Leki stosowane w chorobach układu krążenia – Łukasz Bułdak1501
33.3.1. Hipertensjologia1501
33.3.2. Digoksyna, amiodaron, dronedaron, werapamil1503
33.3.3. Leki hipolipemizujące1504
33.3.4. Leki przeciwzakrzepowe1504
33.3.5. Leki przeciwpłytkowe1505
33.4. Leki przeciwbakteryjne – Marcin Basiak 1506
33.4.1. Interakcje antybiotyków β-laktamowych1506
33.4.2. Interakcje antybiotyków aminoglikozydowych1507
33.4.3. Tetracykliny1507
33.4.4. Interakcje makrolidów1507
33.4.5. Interakcje linkozamidów1508
33.4.6. Interakcje fluorochinolonów1508
33.4.7. Interakcje sulfonamidów i trimetoprimu1509
33.4.8. Interakcje nitroimidazoli1509
33.5. Leki przeciwzapalne, immunosupresyjne i immunomodulujące – Łukasz Bułdak1510
33.6. Podsumowanie – Łukasz Bułdak1511
Ilustracje barwne1512
Skorowidz1532