Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Towszystkopowinniśmydostrzegać,jeśliZiemiasięobraca.Ajakjestnaprawdę?
Otym,żeSłońceporuszasięwzględemhoryzontudokładnietak,jaktozostałoopisane
wewnioskuI,wieszzcodziennegodoświadczenia.Możepowinieneśjednaksprawdzić,
czyzgodniezprzewidywaniamizachowujesięKsiężycigwiazdy.Możeszzrobićtojuż
teraz.Izrób!Niepożałujesz!RuchSłońcawzględemhoryzontunierobinanaswrażenia
–przyzwyczailiśmysię.Zupełnieczyminnymjestzobaczenieobrotucałegonieba.Gdy
gozobaczysz,poczujeszsiępasażerempotężnejkaruzeli.Tonaprawdęmocnedoznanie
[*84].Ajeślimaszzesobąaparatfotograficzny,topozwoliCionnietylkoefektow-
nieiefektywniesprawdzić,czyrzeczywistyruchobiektówjesttaki,jakibyćpowinien.
Przekonaszsięjeszcze,jakpasjonującejestfotografowanienieba[30].
Nazakończeniemyśleniaoruchugwiazdspróbujodpowiedziećnapytanie,dlaczego
opisującruchobiektów,będącyskutkiemwirowaniaZiemi,podkreślałemtakczęsto,
żejestontakiwprzypadkuobiektówbardzoodległych.Czyruchobiektówbliskich
byłbyinny[?99]?
9.NiebodlaZiemi
Ziemskiglobnarysunku9.1zostałpowiększony[I6]poto,abypokazaćpierwszą
ważnąkorzyśćwynikającązmożliwościobserwowaniapozaziemskichobiektów.Dzięki
temuwidaćnanimdostateczniewyraźnie,żepłaszczyznapołudnikaniebieskiegojest
tożsamazpłaszczyznąpołudnikageograficznegoprzechodzącegoprzezmiejsceobser-
wacji(rys.9.1).Możemywięcstwierdzić,żekierunkipołudniaipółnocywskazują
najkrótsządrogędopółnocnegoipołudniowegobiegunaZiemi.Zauważ,żepodstawę
definicjitychkierunkówstanowiłwyłącznieruchobiektówastronomicznych–niebyła
dotegopotrzebnaznajomośćkształtuZiemi.Definicjatychkierunkówbyłabytakasama,
gdybyZiemiamiałainnykształt.
Fakt,żeruchpozaziemskichobiektówwzględemhoryzontu(adokładniejkierunekosi
obrotusferynieba)stanowiłpodstawędefinicjikierunkówgeograficznych,umożliwiając
tymsamymorientacjęnapowierzchniZiemi,jestniezwykleważny,leczniewyczerpuje
onkorzyści,jakieosiągamyzobserwacjinieba.Jestichznaczniewięcejiwszystkieone
miałydlanas,mieszkańcówZiemi,ogromneznaczenie[28].Nieboprzezwiekista-
nowiłopodstawęrachubyczasu[31].ZmianypołożeniaSłońca,Księżycabądźgwiazd
względemhoryzontuumożliwiałyorientowaniesięwporzedoby.Jeszczedoniedawna
rok(tzw.zwrotnikowy)byłmiędzynarodowymwzorcemjednostkiczasu.Obserwacje
niebastanowiłypodstawędoopracowaniawszystkichkalendarzy[32].Umożliwiły
takżeokreśleniekształtuziemskiegoglobu.
Ponadwszystkiepraktycznekorzyściwyrastajednakjedna,napozórzupełnienieprak-
tyczna,amianowicie:wpływwidokurozgwieżdżonegoniebanatreśćisposóbnaszego
myśleniaoświecie,ożyciu.Toniewątpliwiekorzyśćnajważniejszaiwbrewpierwszemu
śPodróż
23
