Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Budowaniepodstawniepodległegopaństwapolskiego
wacjaiWęgry.Ludnośćniebyłarównomiernierozmieszczona.Donajgęściejzaludnionych
należaływojewództwa:śląskie(299osóbnakm2),krakowskie(131),łódzkie(130),kie-
leckie(120)ilwowskie(110).Nadrugimbiegunieznajdowałysięwojewództwakresowe:
poleskie(31),wileńskie(44),nowogródzkie(46),białostockie(49)iwołyńskie(58).
Nazmianyludnościowewpływaławpewnymstopniuemigracja.Wlatach1918-1939
wyjechałozPolski2mln44tys.osób,ztegoponadpołowa(1mln33tys.)nastałe.Ponadto
ruchy
migracyjne
przezcałytenokresistniałaemigracjanielegalna,którejrozmiarytrudnojestustalić.
ZnacznączęśćwyjeżdżającychstanowiliPolacy,aleemigrowalitakżeŻydzi,częściowo
doPalestyny,Ukraińcy,główniedoKanady,iBiałorusini.WyjeżdżalirównieżNiemcy,
przedewszystkimdoRzeszy,atakżedokrajówpozaeuropejskich.
PozakończeniuwalkogranicewiększośćPolakówznalazłasięwobrębiewłasnego
państwa,niemniejjednak,wedługdanychz1.połowylat30.,pozakrajemznajdowałosię
ponad8mlnosób.Poczęścibyłatoludność,doktórejPolskaniedoszła,choćczasamijej
granicesięgnęłybardzoblisko.Dotyczyłotonp.Litwy(ok.200tys.),Łotwy(ok.80tys.),
Czechosłowacji(ok.170tys.),ZSRR(ok.900tys.),gdzieprzezpewienczasistniały
nawetobwodypolskienaUkrainie(Marchlewsk)iBiałorusi(Dzierżyńsk)jakozalążek
%socjalistycznegonarodupolskiego%,orazNiemiec(ok.1mln300tys.),zwłaszczana
ŚląskuOpolskim,WarmiiiMazurach,chociażskupiskapolskieistniałytakżeiwośrod-
Polonia
kachprzemysłowychwgłębiRzeszy,główniewNadreniiiWestfalii.SilnaPoloniamiesz-
kałatakżeweFrancji(ok.600tys.)iwRumunii(ok.100tys.).WieluPolakówwposzu-
kiwaniupracywyemigrowałopozaEuropę.WUSAprzebywałoichok.4mln,wKanadzie
ok.145tys.,awAmerycePołudniowejnajwiększeskupiskatworzyliwBrazylii(ponad
200tys.)iArgentynie(ok.60tys.).NaterenieAzjikoloniapolskaznajdowałasię
wMandżurii(ok.6tys.).NajmniejemigrantówpolskichdotarłodoAustraliiiPolinezji
(ok.2tys.).
LudnośćPolskibyłazróżnicowanapodwielomawzględami.Jedenztakichelementów
stanowiłpoziomwykształcenia.Początkowoistniaływtejdziedziniedużezaniedbania.
Liczbaanalfabetówwwiekuponad10latw1921r.przekraczała30%.Mniejichznaj-
poziom
dowałosięwmiastach(niecałe19%),azdecydowaniewięcejnawsi(ponad38%).
oświaty
Szczególnieupośledzonypodtymwzględembyłdawnyzabórrosyjski,zwłaszczawoje-
wództwakresowe.Największąliczbęludnościnieumiejącejczytaćipisaćodnotowano
wwojewództwachpoleskim(71%)
iwołyńskim(prawie69%).Od-
wrotnasytuacjawystępowaław
województwachzachodnich,w
którychanalfabecinależelidowy-
jątków,anajmniej,niecałe3%,
zamieszkiwałowwojewództwie
śląskim.Nicwięcdziwnego,że
jednązpierwszychdecyzjiwładz
polskichbyłowprowadzenie7
lutego1919r.,dekretemNaczelni-
kaPaństwa,powszechnegoobo-
wiązkuszkolnegowzakresie
szkołypowszechnejdladzieciw
wiekuod7do14rokużycia.Jego
postanowieniaprzerastałyjednakRyc.43.Cegiełkanabudowęgimnazjum(zbioryprywatne).
41
