Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁI
PRACAORGANICZNAJAKOZBIOROWYPRZEJAW
REGIONALIZMUWIELKOPOLSKIEGO
1.1.Pracaorganicznairegionalizmgospodarczy
Wwarunkachtrójzaborowejniewoli,gdzienaródpolskiijegoziemiezo-
stałyrozdzielonekordonamigranicznymiiznalazłysięwokowachobcychkul-
turowoorganizmówpaństwowych,regionalizmjakożywynurtzainteresowania
swoimregionemijegomieszkańcamiznalazłswójwyraznietylkowrozlicznych
pozytywistycznychideachiprogramachpolitycznych,naukowychiedukacyj-
nych(propagującychswoistąmrówcząpracęorganiczną)oraztowarzyszącychim
działaniachzorganizowanychocharakterzespołeczno-politycznym,kulturalnym
ioświatowym,leczrównieżwobszarzegospodarczym1.Natymgruncierozwijały
sięideewielkopolskiegoregionalizmugospodarczegoipracyorganicznej2,zmie-
rzającenietylkodopodniesieniapoziomuoświatyikulturyludowej3,lecztakże
handluigospodarki4–byłatodlawielujedynadrogaobronypolskiegostanuposia-
daniawtychdziedzinachprzedwspieranąprzezpaństwoidobrzezorganizowaną
działalnościągermanizacyjnązaborcypruskiego5.
Tendencjaodwrotuodaktywnościmilitarnej,zmierzającejdrogązbrojną,
doodbudowyniepodległościpaństwapolskiego,którejostatnimakordembyło
przegranePowstanieStyczniowe1863-1864,znalazłaposłuchwewszystkich
zaborach.Przestańmywierzyćwsiłęiwpięść.(ł)Prawdaipracazwyciężą!6
–pisałpodkoniec1865rokuJózefIgnacyKraszewski(1812-1887)7.Powodem
odejściaodideiwalkizbrojnejjakośrodkaodbudowyniepodległegopaństwa
1
Zob.J.Topolski,TradycjegospodarnościisamorządnościwWielkopolsce,(w:)Wojewódzka
RadaNarodowawPoznaniu–Poznańskiew40-leciu.Zbiórstudiów,podred.Z.Leońskiego,
Poznań1987,s.240-257.
2
Szerzejnatematideipracyorganicznejzob.W.Jakóbczyk,StudianaddziejamiWielkopolski
(Dziejepracyorganicznej),t.1:1815-1850,Poznań1951;idem,StudianaddziejamiWielkopolski
(Dziejepracyorganicznej),t.2:1850-1890,Poznań1959;idem,StudianaddziejamiWielkopolski
(Dziejepracyorganicznej),t.3:1890-1914,Poznań1967.
3
Szerzejokulturzeludowejzob.J.St.Bystroń,Kulturaludowa,Warszawa1936.
4
Ks.Skrzydlewski,Opołożeniuiśrodkachdźwignięcianaszegohandluiprzemysłu,Poznań1909.
5
Oniecnychsposobachprzejmowaniamieniapolskiego(ruchomościinieruchomości)przez
PrusakówpisałdrK.Szkaradek-Krotoski,PruskiKulturträger,Poznań1907.Szerzejzob.Hipolit
Cegielski.Pomnikidzieło,Poznań2010;Wielkopolskawwalceznaporemgermańskim,podred.
B.Miśkiewicza,Poznań1969.
6
J.I.Kraszewski,WieczoryDrezdeńskie,Lwów1866,ss.311i312.
7
OtwórczościJózefaIgnacegoKraszewskipisałjemuwspółczesnybadaczAdam
Kuliczkowski,Zarysdziejówliteraturypolskiej,Lwów1872,s.358-364.Zob.takżeM.Piekarski,
JózefaIgnacegoKraszewskiegożycieidzieła,Lwów1912.
