Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wyróżnikikonwencji
politicalfiction
29
iuporządkowanietychelementówprozyfantastyczno-politycznej,które
wyróżniająjąnatleinnych,pokrewnychjejkonwencji.Warunkiemsinequa
nondecydującymotym,czydanąkompozycjęmożnazaklasyfikowaćdokręgu
politicalfiction,jestbieżącykontekstpolityczny
utworuiosadzeniejego
akcjiwteraźniejszości.Możnamówićwtymsensieodochowaniuprzez
tekstliterackizasadysynchronicznościwzględemświatarealnego,znanego
czytelnikowi,tudzieżekstrapolacjitegożświatawnieodległąprzyszłość.Do
kręgufantastykipolitycznejniemożnanatomiastwłączyćpowieści,których
akcjarozgrywasięwprzeszłości,odległejprzyszłościlubnawetwte-
raźniejszości,któraopartajestnazmodyfikowanymbiegudziejów(mamy
wówczasdoczynieniazhistoriąalternatywną).Różnicemiędzyujęciemka-
tegoriiczasuwpowieścihistorycznejifantastyczno-politycznejtłumaczyMa-
riuszKraska:
wpoliticalfictionnieistniejejakwpowieścihistorycznejkonwencjonalnyrozdziałmiędzy
pełniącymirolękontekstunfaktamihistorycznymi”infikcyjnymiwydarzeniami”.Zamiast
tegopoliticalfictionjużnapoziomienarracjikreujeobrazopartynaswoistejontologii
domysłu,niwelującejsztywnedychotomicznerozgraniczeniehistoriiifabuły.Jestto
możliwedlatego[...],żepowieśćhistorycznazawszeopieraćsiębędzienakonstrukcji
światazamkniętegodlateraźniejszości(niewykluczatonaturalniefaktu,żemogąpo-
wstawaćwkostiumiehistorycznymutworyodwołującesiędobieżącejsytuacjispołecznej
czypolitycznej).Tymczasemwpoliticalfiction,nawetkiedymamydoczynieniazpowro-
temwprzeszłość,tomatonaogółbezpośrednizwiązekzczasemaktualnym.Krótko
mówiąc,powieśćhistorycznaniejakonstrukturalnie”musiprzedstawiaćrzeczywistośćzdu-
żegodystansu;politicalfiction-odwrotnie-prezentujeswójświat(niezależnieodczasu
jegoumiejscowienia)jakobezpośrednieprzedłużenieczasuczytelnika
36
.
Kolejnądeterminantąliteraturypoliticalfictionjestefekt,jakiwywołujeona
naodbiorcy,zwanyefektemwidowiskowości
.Fantastykapolitycznazuwagi
naswojąspecyficznąnaturęproponujeczytelnikowitakisposóbrozumienia
rzeczywistości,któryodznaczasięniezwykłością,spektakularnością,czymś,
comożnabynazwać-parafrazujączałożeniafilozofiifrancuskiegomyśli-
cielaGuyaDeborda-nrzeczywistościąspektaklu”.Towłaśnieówspektakl
odgrywawyjątkowąrolęwujmowaniutego,czymjestnaszaktualnyświat
polityczny.ZdaniemcytowanegojużMariuszaKraskinprodukcjaowejwido-
wiskowościjestpoczęściefektemdziałaniaprawspektaklu”
37
.Właśnieztego
powoduprzedstawieniafikcjonalne,jakchoćbysymbolicznaśmierćgłowy
państwa,atakterrorystycznyczyzamachstanu,potrafiąwywołaćnierzadko
ekstremalnereakcjeuodbiorców,którzyutożsamiającsięzlosamiswoich
bohaterów,stająsięuczestnikamiopisywanychwydarzeń.Wrzeczywistości
36
MariuszKraska,Natropieszakala...,s.64-65.
37
Tamże,s.22.
