Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Obiektwłasności
własności,ujmującymjąjakomożliwościiograniczeniaczynnościpodmiotu
względemjejprzedmiotu,zapisanewobowiązującymprawie15.Przyjęciejako
podstawowegozałożenia,żewłasnośćjestrelacjąpowstającąpomiędzykonkret-
nymiludźmimiałozapobiegaćopisomrzeczywistości,któreukazywałyżyciespo-
łeczneigospodarczejakooddziaływanieformprawnych.Dodatkowo,kładącna-
cisknasenswłasnościjakouzyskiwaniekorzyści,koncentrowałosięnaustalaniu
faktycznychprofitówstron,którebyływrelacjachpolegającychnatworzeniunad-
wyżkiekonomicznej.Krytykaprawnegoujęciadotyczyłateżkwestii,żetraktuje
onotaksamorozmaiteprzedmiotywłasności,którewrzeczywistościmogąbyć
zarównowytworemprzyrodyożywionej,jakinieożywionej,stanowićprodukt
działańludzkichwpostacikonkretnychrzeczyalbomiećkształtabstrakcyjnego
prawa,zobowiązań,anawetbyćczłowiekiemijegociałem16.Uproszczenietotrak-
towanejestjakosprzecznezideą,żewłasnośćróżnychobiektówmożemiećzu-
pełnieodmienneznaczenieekonomicznelubspołeczne.
Rozróżnienieobiektówwłasności,charakterystycznedlategotypuklasy-
fikacji,polegananadaniuimodmiennegostatusuwzależnościodtego,czysłużą
produkcji,czyteżznajdujązastosowaniewpozaekonomicznychstrukturachspo-
łeczeństwa.Sferaprodukcjiobejmujedziedzinęprodukcjibezpośredniejoraz
produkcjępośrednią,wktórejwyróżniasięhandel,finanseiusługi.Natomiast
mianopozaekonomicznychstrukturżyciaspołecznegowyrażapracęwojska,
edukacji,ochronyzdrowia,administracjiiwymiarusprawiedliwości.
Osobnystatusprzypisanosferzekonsumpcjiobejmującejdobra,które
służąpotrzebomjednostekiniesąprzedmiotemwymiany.Doobiektówwłasno-
ścitworzącychsferęprodukcjizaliczonoprzedmiotypracy,jakziemia,wodalub
bogactwamineralne,awięcdobrazawartewśrodowiskuprzyrodniczym,oraz
półfabrykaty,czylizasoby,którezostałyjużczęściowoprzetworzone.Dotej
grupyobiektówwłasnościwłączonoteżśrodkipracy,którymisązarównonarzę-
dzia,jakitechnologieumożliwiającewykorzystywanieprzedmiotówpracy
wprocesachprodukcyjnych,atakżesposobyichzorganizowania.Środkiem
pracyniewięcjesttylkomłotek,alerównieżkonsorcjum,ulokowanychwwielu
krajach,firmprodukującychairbusa,któregoakwizytoramisąprzywódcytych
państwzprezydentemFrancjinaczele.
Szczególnarolaniektórychśrodkówpracyzostaładocenionaprzezwyko-
rzystaniewnazewnictwieokresówchronologicznychdziejówludzkości,naprzy-
kładepokabrązulubepokaprzemysłowa.Doniosłośćwprowadzenianowych
technologiinazmianęorganizacjiżyciaspołecznegouwypuklonazostałaprzez
określeniarewolucjirolniczejlubprzemysłowej.Współcześnieobiektamiwła-
sności,którymprzypisujesięnajwiększywpływnaprzekształcanierzeczywisto-
15S.Kozyr-Kowalski,Socjologia,s.106.
16Tamże,s.110–111.
17
