Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
RozdziałII
jącesięwhiszpańskimposiadaniuczęścitrzechprowincji:Flandrii,Brabancji
iHainault.(Wtymopracowaniustosujesiętęfrancuskątaksonomię,gdyżuła-
twiatoodróżnienietychterenówodwiększegoobszaruNiderlandówHisz-
pańskich).HiszpanienigdyniezapłaciliLudwikowidużegoposaguobiecane-
gowtraktaciepirenejskim.Zracji,żeMariaTeresawyzbyłasięprawado
dziedzictwahiszpańskiegowzamianzawypłacenieposagu,jejzrzeczeniesię
straciłomoc,więcLudwikczułsięwprawiebyspieraćsięospadekpojejojcu.
Uczyniłtak,odnoszącsiędoprawastosowanegowszereguprowincjihiszpań-
skichNiderlandów,pozwalającegocórcezpierwszegomałżeństwadomagać
sięczęściwłasnościjejojca,nawetjeślitenmiałsynazdrugiegomałżeństwa.
Ludwiknalegałnazastosowanietegoprawa,twierdząc,żeziemiewNiderlan-
dachHiszpańskichpowinnyprzejść(devolve)najegożonę.
Licząc,żeHolendrzy,tradycyjnisprzymierzeńcy,pozwoląFrancuzomrozpra-
wićsięzHiszpanami,Ludwikpoprowadziłswojearmięprzezgranicę,rozpoczy-
nającwojnędewolucyjną.SukcesLudwikajednakżewystraszyłHolendrów,któ-
rzyskonstruowalitrójstronnysojuszzAngliąiSzwecjąbypowstrzymaćdalsze
postępyFrancuzów.Nieprzygotowanynatakiobrótspraw,Ludwikniechętnie
przyjąłpokój,namocyktóregozdobyłzaledwiedwanaścieufortyfikowanych
miastprzygranicznych.Miałjednakjeszczepowrócić.
WciążchciałopanowaćhiszpańskieNiderlandywczęścilubcałości,aleby
osiągnąćtencel,musiałpozbyćsięHolendrów.PróbazajęciaFlandriizaalar-
mowałatychostatnich,którzyzdalisobiesprawę,żeupadającaHiszpaniajest
lepszymsąsiademniżrosnącawsiłęFrancja.Niebezpieczeństwogeograficznej
bliskościwzięłogóręnadtradycyjnąwrogością.WprzeszłościFrancuziiHo-
lendrzysprzymierzalisięprzeciwHiszpaniiwszesnastyminapoczątkusie-
demnastegowieku,gdyżwspólnywrógczyniłichprzyjaciółmi.GdyZjedno-
czoneProwincjew1648rokuzabezpieczyłyswojąciężkowywalczoną
niezależnośćodHiszpanii,stanowiłyjużwielkąpotęgęhandlowąimorską.Ich
niepodległość,niezagrożonajużprzezHiszpanię,mogłazostaćnarażonana
niebezpieczeństwogdybyFrancuziprzesunęliswojegranicewichkierunku.
Cowięcej,HolendrzyiFrancuzistalisięrywalamihandlowymiimimożenie
byłatokwestiaspecjalnieistotnadlafrancuskiejagresji,zaważyładrastycznie
napolityceholenderskiej.
ByzneutralizowaćHolendrówiwtensposóbumożliwićfrancuskiezdoby-
czeweFlandrii,Ludwikzaplanowałwojnęholenderską.Dodatkowobyłwście-
kłynaHolendrów.Zjegopunktuwidzenia,stałprzynichwiernie,aoniodpła-
cilimuzdradą.LudwikwyizolowałHolendrówdziękiumiejętnejdyplomacji
izapomocądobrzeulokowanychprzekupstw.W1672rokuuobjąłdowódz-
two”armii,któraprzemaszerowałaprzezbiskupstwoLiègeiprzekroczyłaRen,
zTureniuszemiKondeuszemnaczelewojskiVaubanemmającymprowadzić
oblężenia.Wojnazaczęłasięwielkimisukcesami.
AleuparciHolendrzypodwodząWilhelmaIIIOrańskiego,stadhoudera
wlatach1672-1702,odmówilipoddaniasię,mimożeFrancuzizajęliwieleich
