Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
HIPOTEZYICELEPRACY
1.1.HIPOTEZYICELEPRACY
Osiedlawiejskiesąstrukturamidynamicznymi,podlegającymizmianompodwpływemróżnych
czynnikówkształtującychwarunkiichrozwojuiprzekształceńfunkcjonalnych.Dlakażdegookresu
historycznegocharakterystycznesąpewnekierunkizachodzącychnawsizmian,widoczneprzede
wszystkimwprocesachdemograficznych,społeczno-kulturowych,wwiejskiejekonomiioraz
wwarunkachżyciamieszkańców.Powojniepojawiłosięwprawdziewieleczynników,któresłużyły
rozwojowikraju,aleniesprzyjałyrozwojowipewnejkategoriiwsiwPolsce,zwłaszczawsipołożonych
peryferyjnie,copowodowałoichdegradację.WporównaniuzkrajamiEuropyZachodniejpolskawieś
peryferyjnajestnienowoczesna,dotkniętatypowymidolegliwościamiobszarówzacofanych,tj.sepa-
racjąprzestrzenną(oddaleniemodcentrówgospodarczych),czymonofunkcyjnym,niskodochodo-
wym(częstosamozaopatrzeniowym)rolnictwem.Zmianyniesprzyjałyrozwojowitakichwsi,które
podlegałyubytkowiludnościowemu.Najbardziejistotneznaczeniedlaregresuludnościowegomiała
emigracjazarobkowamieszkańcówwsidomiast,którawokresiepowojennymdotyczyłablisko12mln
osób.Emigracjatamiałacharakterselektywnyiobejmowałagłównieludzimłodych,lepiejwykształ-
conych.Byłateżprzestrzenniezróżnicowanawzależnościodstanulokalnejgospodarkiwiejskiej
czyteżpołożeniawsi(geograficznego,komunikacyjnego).WstąpieniePolskidoUniiEuropejskiej
wzmogłoemigrację,równieżzagranicę,cowpłynęłonadalszewyludnianiesięterenówwiejskich.
Autorkastawiahipotezę,żeróżnorodnośćprocesówdemograficznychspowodowałazróżni-
cowanyprzestrzennierozwójosadnictwawiejskiego.Wytworzyłasięgrupawsioperyferyjnych
cechach,któraprzeżywastałyregresludnościowy.Toprowadzidoprocesuzanikuosadnictwa.
uUchwycenie”wszystkichwsizanikającychwPolscejestproblememmetodycznietrudnym.
Wpodjętymprzezautorkępostępowaniubadawczympodstawowymwskaźnikiemoceniającym
charakterwsi(wzrostowa,spadkowa,zrównowagązaludnienia)jestocenawzrostu/spadku
ludności.Natomiastzliteraturywiadomo,żesporagrupawsi,np.sudeckich,którewprzyjętym
postępowaniubadawczymodnotowałystatystycznywzrostzaludnienia,wrzeczywistościwokresie
powojennymulegałyponownemuzaludnianiuinigdynieodbudowałyswojegopotencjałuludno-
ściowego.Autorkazdajesobiesprawęzniedoskonałościwydzielonejgrupy,niemniejwpracyza
wsiezanikające(zamiennie:zanikowe,kurczącesiędemograficznie,otrwałym/stałymregresie
ludnościowym,jednostajnieregresywne)uznajetakiejednostki,któreprzezcałyokrespowojenny
charakteryzowałysiętrwałymregresemludności,tzn.każdykolejnyspisludnościwykazywał
ubytekludnościowywstosunkudospisupoprzedzającego.Badaniakoncentrująsięnatematyce
demograficznej,ponieważzanikmiejscowościwynikazubytkujejmieszkańców.
Wpracyautorkawychodzizzałożenia,żewewsiachzanikowychtrwającynieprzerwanie
przezkilkadziesiątlatproceswyludnianiaprowadzidodegradacjiichzasobówludzkichiogra-
niczaniazdolnościdospełnianianawetpodstawowychfunkcjiosadniczych.Choćrozpoznano
jużdosyćdawnoobecnośćtakichosiedliwprzestrzeninaszegokraju,todopieroodniedawna
więcejuwagipoświęcasięprzyczynomhistorycznymiwspółczesnymichdepopulacji,abardzo
niewieleniezbędnymdziałaniom,któremogłybyzahamowaćutrwalaneprzezlataprocesyich
zaniku.Autorkauważateż,żesytuacjatakichosiedliniepoprawisiębezwsparciazewnętrzne-
go,dostosowanegodozróżnicowanychwarunkówrozwoju,wynikającychzcechperyferyjności
izapóźnieniapodstawowychsfergospodarkiiinfrastruktury.
9
