Book content

Skip to reader controlsSkip to navigationSkip to book detailsSkip to footer
TomaszR.Aleksandrowicz
siętopozamachach11września2001odnośniedoatakówterrorystycz-
nych.Możnazatemuznać,żeklasycznareakcjamilitarnanasamoistnyatak
cybernetycznypodjętawramachart.51KartyNZmogłabyzostaćuznanaza
nadużycieprawadosamoobrony.Jednakżegdybytakiatakwymierzonybył
wsystemydowodzeniaiłącznościsiłzbrojnych,państwo-ofiaramogłoby
uznaćgozaprzygotowaniedoklasycznegoatakumilitarnego,costanowi
uzasadnieniedopodjęciaantycypacyjnejakcjizbrojnejtypupreemptive.
Operacjazbrojnauprzedzającapoleganapodjęciudziałańmilitarnychprze-
ciwkopotencjalnemunapastnikowiwsytuacji,wktórejmamydoczynienia
zbezpośredniągroźbąnapaścizbrojnejiwysokimprawdopodobieństwem
jejdokonania,koniecznościąpodjęcianatychmiastowychdziałań,poten-
cjalniewysokimistratami,jakiewrezultacieatakuponiosłobypaństwo-
-ofiaraorazbrakieminnych,wtymdyplomatycznych,możliwościdziała-
nianarzeczuniknięciazastosowaniasiłyzbrojnej.Działaniapodejmowane
wramachtakiejoperacjiuprzedzającejniemogąbyćnnierozsądne”inprze-
sadne”
.KryteriatewywodząsięjeszczezesprawyostrzelaniastatkuCaro-
lineostateczniezbrojnaakcjawojskbrytyjskichnaterytoriumStanów
Zjednoczonychzostałapodjętawceluzapobieżenia(uprzedzenia)kolejnych
dostawbronidlazbuntowanychprzeciwKoroniemieszkańcówKanady
43
.
Kryteriazastosowaniaoperacjiuprzedzającejniejasnosformuło-
waneiwywodząsięzmiędzynarodowegoprawazwyczajowego.Wdoktry-
nie44najczęściejwymieniasięnastępujące:
43
DotyczyłaonazniszczeniaprzezdwóchobywatelibrytyjskichstatkuCaro-
linezacumowanegowjednymzportówStanówZjednoczonych.Statektenbył
wykorzystywanydotransportubroniiochotnikówdoKanady,wktórejtrwało
antybrytyjskiepowstanie.Jużpozakończeniuincydentuamerykańskisekretarz
stanuwnociedoswojegobrytyjskiegoodpowiednikastwierdził,każdepaństwo
maprawodozastosowaniasamoobrony,wsytuacji,gdyistniejenpilnainagląca”
koniecznośćtegotypudziałań,niepozostawiającanżadnegowyborucodomożli-
wychśrodkówaniczasunarozważania”
.Ponadto,działaniapodejmowanewsamo-
obronieniemogąbyćnnierozsądne”inprzesadne”
,bowiemnsamodziałanie,uspra-
wiedliwionekoniecznościąsamoobrony,musibyćograniczonedotejkonieczności
ibezżadnejwątpliwościutrzymanewjejgranicach”
.Zasadytezostaływówczas
uznaneprzezrządbrytyjskiiobecnieuznawanezaczęśćmiędzynarodowego
prawazwyczajowego.Zob.M.N.Shaw,Prawomiędzynarodowe,Warszawa2006,
s.647.PotwierdziłtowswoimorzecznictwieMiędzynarodowyTrybunałSpra-
wiedliwościwsprawieNicaraguav.USA.Zob.MilitaryandParamilitaryActivities
inandagainstNicaragua(Nicaraguav.USA),<http://www.icj-cij.org/docket/index
.php?p1=3&p2=3&k=66&case=70&code=nus&p3=0>,dosp:13marca2001r.
44
Przeglądpoglądówwdoktrynienatematzbrojnejoperacjiuprzedzają-
cejzob.J.Kranz,Międzywojnąapokojem:światwspółczesnywobecużyciasiły
zbrojnej[w:]J.Kranz(red.nauk.),Światwspółczesnywobecużyciasiłyzbrojnej.
26
IZABELANOWICKA,DOROTAMOCARSKA