Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
ROZDZIAŁ1
Systempolitycznyijegoklasyfikacje
pozbawieniinstrumentównadzoruikontrolinaddziałalnościąaparatupaństwo-
wego.Autorytarnedyktaturycharakteryzująsięrównieżtym,żedecyzjepolityczne
sączęstopodejmowanebezpodstawprawnych.
Systemyautorytarnedysponująrozbudowanymaparatemterroru.Niejeston
takrepresyjnywobecobywatelijakwprzypadkureżimówtotalitarnych,spełnia
jednakpodobnefunkcje,czylim.in.sprawujenadzórnadwszelkimiprzejawami
aktywnościspołecznej,inwigilujeewentualnieistniejącąopozycję,pilnujeporządku
istabilizacjiwpaństwie.
Reżimautorytarnyjestzaprzeczeniemliberalnejdemokracjiprzezodrzucenie
jejpodstawowychinstytucjiiprocedur(parlament,rywalizacyjnewybory,partie
polityczne,istnienieopozycji,autonomiapolityczna).Stądtakważnąrolęodgrywa
wnimcenzuraorazaparatrepresjiwymuszającychposłuch.Zdrugiejstronypo-
przezbrakzdyscyplinowaniapartiipolitycznych,nieobecnośćznaczącychwysiłków
mobilizacyjnych,aprzedewszystkimnieobecnośćszczególnejideologiiDtraktowa-
nejjakoreligia”,autorytaryzmżnisięodsystemutotalitarnego.
102020Podziałzewzględunazasadyorganizacjiaparatupaństwowego
Zasadyorganizacjiaparatupaństwowegodotycząwzajemnychstosunkówmiędzy
naczelnymiorganamipaństwowymi,atakżecharakteruinstytucjigłowypaństwa.
Zależnościmiędzygłowąpaństwaaszefemrządupozwalająopisywaćsystemypar-
lamentarneiprezydialne0Charakterinstytucjigłowypaństwależyupodstawwy-
żnieniarepublikiimonarchii0
Systemparlamentarnyopierasięnatzw.podwójnejegzekutywie,tzn.naroz-
dzieleniufunkcjigłowypaństwaiszefarządu.Wsystemietymłączeniefunkcji
wrządzieiwparlamenciejestdozwolone.Rządustępujepootrzymaniuwotum
nieufnościwparlamencie.Głowapaństwamaprawoskróceniakadencjiparlamen-
tu.Parlamentarnesystemyrządówwystępująobecniewformiemonarchicznejire-
publikańskiej.
Wformiemonarchistycznejwystępujedominacjapremieranadmonarchą,
np.krajeskandynawskie.Wformierepublikańskiejzaśmamydoczynieniaznastę-
pującymimodelami:
egzekutywakooperująca,np.IIIiIVRepublikaFrancuska,Austria,Włochy;
dominacjalubhegemoniakanclerza,np.RFN;
dominacjalubhegemoniaprezydenta,np.VRepublikaFrancuska,Republika
Weimarska,Finlandia,Grecja;
dominacjaparlamentukosztemosłabionejegzekutywy,np.modelkonstytucjija-
kobińskiejz1793r.iformalnierównieżsystemrad.
Systemprezydialnyopierasięnatzw.zamkniętejegzekutywie,cooznacza,
żefunkcjegłowypaństwaiszefarząduwykonujetasamaosoba.Wsystemietym
obowiązujezasadaniepołączalnościstanowiskawrządzieipiastowaniamandatu
deputowanego.Funkcjonowanierząduniejestuzależnioneodwiększościparla-
mentarnej.Głowapaństwaniemaprawaskróceniakadencjiparlamentu.Prezy-
dialnesystemyrządówmogąwystępowaćwformiemonarchicznej(np.Niemcy