Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OdRedakcji
Wchwiligdypiszemytesłowa,wPolscezachodząliczneniepokojącezjawiska.WKaliszuwŚwięto
NiepodległościspalonoStatutkaliski,skandowanohasło„ŚmierćŻydom!”igloryfikowanoantysemicką
czystkęzMarca1968.Reakcjawładzmiasta,aprzedewszystkimprokuraturyipolicjibyłanieadekwatna
idramatyczniespóźniona,cowięcej,zostałapodjętapodpresjązestronyczęścimediówigłosów
zzagranicy.Władzepaństwowe,tymrazemodrzucającpozory,wsparłyorganizatorówMarszu
Niepodległościgłoszącychhasłanietolerancjiwobecróżnychgrupspołecznychiodwołującychsię
doprzedwojennejskrajnejprawicy.Kryzysnagranicypolsko-białoruskiejpociągazasobąśmierć
uciekinierówzkrajówogarniętychkonfliktamiwewnętrznymiiwojnami,pragnącychprzedostaćsię
doEuropyZachodniej.Dotykatorównieżdzieci,którymodmawiasięnietylkomożliwościczasowego
schronienianaterenieRP,lecztakżepomocyhumanitarnej.Uciekinierzystająsięnierzadkoobiektem
brutalnegotraktowania.Wprowadzenienaobszarzenadgranicznymstanuwyjątkowego,anastępnie
rozciągnięciejegorygorównakolejnemiesiąceuniemożliwiainformowanieopiniipublicznejiutrudnia
działaniapomocowepodejmowaneprzezorganizacjespołeczneiosobyprywatne.Piszemyotym
wszystkim,gdyżniesposóbpominąćmilczeniemtejrażącejsprzecznościwpolitycewładz.Zjednejstrony
wspierająonefinansowoskrajnychnacjonalistów,siejącychnietolerancję,antyimigranckiefobie
iantysemityzm,atakżezamykajągraniceprzeduciekinierami,zdrugiejzaśprzezróżneagendyiinstytucje
państwoweintensywniepromująskrajnieuproszczonyobrazstosunkówpolsko-żydowskichwokresie
drugiejwojnyświatowej,eksponującpomocniesionąŻydomprzezPolaków.
AtakowanirównieżbadaczezajmującysięZagładąiokresemdrugiejwojnyświatowej.Najszerszym
echemodbiłasięsprawawytoczonajednejzautorekiredaktoromwydawnictwaDalejjestnoc.LosyŻydów
wwybranychpowiatachokupowanejPolskizinicjatywyiprzywsparciuorganizacjifinansowanej
zpublicznychśrodków.Trudnopozostawićbezkomentarzato,żeoddaleniepowództwaprzezSąd
ApelacyjnywWarszawie(16sierpnia2021r.)spotkałosięzniezadowoleniemzestronyministra
sprawiedliwości.Totylkojedenzprzykładówzastraszaniahistorykówipróbcenzurowaniabadań
naukowych.Napoczątkulistopadabr.wręczonowymówieniezpracywlubelskimoddzialeIPN
dr.SławomirowiPoleszakowi.Jednymzpowodówbyłonapisanieartykułunaukowegooantyżydowskich
epizodachwbiografiijednegoznajbardziejrozpoznawalnychuczestnikówantykomunistycznegopodziemia.
Inkryminowanytekstzostałopublikowanywpoprzednimnumerzenaszegorocznikaiwciążspotykasię
zogromnymzainteresowaniemzestronyczytelników.Choćtowarzysząmuteżnegatywnereakcje.Redakcji
grożononawetwytoczeniemsprawysądowej.Kilkamiesięcypóźniejpojawiłasiępowstałanazamówienie
ówczesnegokierownictwaIPNogromnarecenzja,deprecjonującatekstijegoautora.Byłaonasygnowana
przezdwóchhistoryków,którychwspomagalilokalni„researcherzy”.Otym,żeniechodziłoopolemikę
naukową,świadczyopublikowaniejejwpiśmieIPN,niezaś,jaktojestwświecienaukowymprzyjęte,
wwydawnictwie,wktórymkrytykowanytekstsięukazał.Pozbawiłotoautoramożliwościustosunkowania
siędostawianychmuzarzutów.Nanaszejstronieinternetowejudostępnimyniebawemodpowiedź
SławomiraPoleszaka.
***
OtwieramytennumertekstemJackaLeociakaiMartyTomczokAfektywnykiczholokaustowy
wprowadzenie,wracająctymsamymdoproblematyki,którąpodjęliśmyjedenaścielattemu(nr6z2010
r.).Uważamybowiem,żedebatawokółróżnegotypunadużyćwprzedstawianiuZagładywliteraturze,
sztuce,internecieimediachspołecznościowychjestbardzopotrzebna.Zdajemysobiedoskonalesprawę,
żekiczjestzarównowszechobecny,jakiniezwykletrudnydozdefiniowania,akiczuholokaustowegonie
należyoddzielaćodkiczujakokategoriiogólnej.Nierozstrzygniętepozostająpytania,czymożnawogóle
mówićostosowności/niestosownościprzedstawieniaZagładyigdzieszukaćwyznaczników,norm,
kryteriów.Granicemiędzyjawnymnadużyciemaartystycznieusprawiedliwionąprowokacjąbywają
niekiedytrudnedowyznaczenia,podobniejakgranicemiędzyeksperymentemestetycznym,który
mapogłębićpoznawczywalorprzedstawienia,atrikiemobliczonymnasukceskomercyjny.Przedstawienie
Zagładymieścisięwpolunapięćmiędzy„etycznątreściąaliterackąformą”,jakujmujetoBerelLang.
Autorzywprowadzającegoartykułuproponująspojrzenienakiczholokaustowyzperspektywykategorii
afektu,wskazującnaróżneprzykładystosowaniatechniknarracyjnychwytwarzającychuodbiorcówemocje
owysokimstopniuintensywności,którejednakeksponująsamegoautora,jegoegopisarskie,jegostan
uczuciowy,jegozatroskanieczyprzerażenie.ŚwiatprzedstawionyZagładystajesiępretekstem,tłemlub