Zarys chorób wewnętrznych dla studentów pielęgniarstwa

Jadwiga Daniluk, Grażyna Jurkowska

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

83-893-0960-2

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2005

Liczba stron:

809

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

. Zarys chorób wewnętrznych dla studentów pielęgniarstwa. Red. Daniluk, Jadwiga; Jurkowska, Grażyna . Lublin: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2005, 809 s. ISBN 83-893-0960-2

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A2 Daniluk, J.

A2 Jurkowska, G.

T1 Zarys chorób wewnętrznych dla studentów pielęgniarstwa

PB PZWL Wydawnictwo Lekarskie

PP Lublin

YR 2005

SN 83-893-0960-2

Bibliografia BibTex:

@Book{ 115882, author = "", editor = "Daniluk, Jadwiga and Jurkowska, Grażyna", title = "Zarys chorób wewnętrznych dla studentów pielęgniarstwa", publisher = "PZWL Wydawnictwo Lekarskie", year = "2005", address = "Lublin", isbn = "83-893-0960-2" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU -

ED - Daniluk, Jadwiga

ED - Jurkowska, Grażyna

TI - Zarys chorób wewnętrznych dla studentów pielęgniarstwa

PB - PZWL Wydawnictwo Lekarskie

CY - Lublin

PY - 2005

SN - 83-893-0960-2

ER -

Netografia (standard APA):

. Red. Daniluk, Jadwiga; Jurkowska, Grażyna. Zarys chorób wewnętrznych dla studentów pielęgniarstwa [baza danych online] Lublin: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2005 [dostęp: 02 05 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/zarys-chorob-wewnetrznych-dla-studentow-pielegniarstwa-jadwiga-daniluk-grazyna-115882.

choroby układu krążenia, choroby układu oddechowego, choroby wątroby i dróg żółciowych

Postępy we współczesnym pielęgniarstwie, coraz nowsza aparatura medyczno-diagnostyczna, oraz związane z tym zmiany roli i wynikających z niej zadań pielęgniarki w opiece nad człowiekiem zdrowym, zagrożonym chorobą oraz chorym, każą bezustannie akt...

Więcej

ISBN/ISSN:

83-893-0960-2

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2005

Liczba stron:

809

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Autorzy4
Przedmowa8
Rozdział 1. Choroby układu krążenia42
1.1. Ogólna charakterystyka chorób układu krążenia. Teresa Widomska-Czekajska42
Przyczyny i czynniki ryzyka chorób układu krążenia42
Rozpoznawanie chorób układu krążenia43
Objawy chorób układu krążenia44
Podstawowe badania nieinwazyjne46
Specjalistyczne badania nieinwazyjne47
Specjalistyczne badania inwazyjne48
1.2. Choroba niedokrwienna serca – choroba wieńcowa. Teresa Widomska-Czekajska49
Czynniki ryzyka choroby niedokrwiennej serca i ich zwalczanie50
Postacie choroby wieńcowej52
Stabilna dusznica bolesna53
Ostre zespoły wieńcowe – niestabilna dusznica bolesna i zawał serca55
Pacjent po zawale serca60
1.3. Nadciśnienie tętnicze. Jerzy Przegaliński62
Znaczenie i metody pomiarów ciśnienia62
Epidemiologia nadciśnienia63
Czynniki ryzyka nadciśnienia tętniczego64
Rodzaje nadciśnienia65
Rozpoznanie66
Objawy nadciśnienia66
Badanie i diagnostyka w nadciśnieniu tętniczym67
Leczenie nadciśnienia tętniczego68
1.4. Zapalne i zwyrodnieniowe choroby serca. Andrzej Wysokiński71
Choroby zapalne serca71
Zapalenie wsierdzia72
Zapalenie mięśnia serca73
Zapalenie osierdzia73
Choroba reumatyczna74
Kardiomiopatie75
1.5. Wady serca. Andrzej Wysokiński76
Wady serca wrodzone76
Wady serca wrodzone bez przecieku77
Wady serca wrodzone z przeciekiem79
Wady serca nabyte82
Wady zastawki dwudzielnej82
Wady zastawki półksiężycowatej aorty84
Wady zastawki trójdzielnej86
1.6. Niewydolność serca – niewydolność krążenia. Teresa Widomska-Czekajska87
Mechanizmy i przebieg niewydolności serca87
Przyczyny i podział niewydolności serca87
Niewydolność lewej komory89
Rozpoznanie niewydolności serca89
Niewydolność prawej komory90
Leczenie przewlekłej niewydolności serca91
Obrzęk płuc93
Wstrząs kardiogenny95
Rozpoznanie i ocena przebiegu wstrząsu96
Leczenie97
1.7. Zaburzenia rytmu serca. Janusz Kudlicki98
Ogólna charakterystyka zaburzeń rytmu serca98
Objawy kliniczne99
1. Zaburzenia wytwarzania bodźców elektrycznych100
Diagnostyka zaburzeń rytmu serca100
Nadkomorowe zaburzenia rytmu serca100
Komorowe zaburzenia rytmu serca (KZR)105
2. Zaburzenia przewodzenia bodźców109
Bloki przedsionkowo-komorowe109
Bloki odnóg pęczka Hisa110
1.8. Elektroterapia – stymulatory, defibrylatory, ablacje. Bogdan Łakomski113
Leczenie elektrostymulacją stałą113
Interferencje elektromagnetyczne u osób ze stymulatorem serca118
Oddziaływanie innych urządzeń elektrycznych na stymulator serca119
Czasowa elektrostymulacja serca120
Wszczepialne kardiowertery-defibrylatory serca121
Sposób wprowadzenia elektrody i podłączenia stymulatora serca121
Badanie elektrofizjologiczne122
Funkcje kardiowertera-defibrylatora122
Ablacja prądem o częstotliwości radiowej123
1.9. Kardiogenne stany zagrożenia życia. Janusz Kudlicki124
Nagłe zatrzymanie krążenia (NZK)125
Ostre zespoły wieńcowe (OZW)127
Ostra niewydolność krążenia129
Obrzęk płuc i astma sercowa130
Wstrząs kardiogenny130
Zator tętnicy płucnej131
Ostra niewydolność prawej komory131
Przełom nadciśnieniowy133
Zespół MAS133
Powikłania leczenia134
Tamponada serca134
1.10. Rehabilitacja w chorobach układu krążenia. Jerzy Przegaliński135
Etapy rehabilitacji135
Pierwszy okres rehabilitacji (hospitalizacja)135
Drugi okres rehabilitacji (rekonwalescencja)136
Trzeci okres rehabilitacji137
Rozdział 2. Choroby układu oddechowego140
2.1. Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP). Jerzy Kozielski140
2.2. Zapalenia płuc. Robert Kieszko, Janusz Milanowski147
Zapalenia płuc147
Wstęp147
Drogi zakażenia148
Epidemiologia148
Mechanizmy obronne układu oddechowego148
Pozaszpitalne zapalenie płuc149
Etiologia149
Objawy kliniczne i radiologiczne149
Badania bakteriologiczne i serologiczne150
Strategia leczenia zapaleń płuc151
Wskazania do hospitalizacji. Stan kliniczny pacjenta151
Zapalenia płuc szpitalne153
Czynniki ryzyka zapaleń szpitalnych154
Etiologia154
Leczenie – strategia154
Profilaktyka szpitalnych zapaleń płuc154
2.3. Gruźlica. Jan Kuś155
Definicja155
Występowanie155
Czynnik przyczynowy156
Patogeneza156
Objawy157
Metody stosowane w rozpoznawaniu gruźlicy158
Badanie bakteriologiczne158
Badanie radiologiczne158
Badanie histopatologiczne wycinków159
Odczyn tuberkulinowy159
Gruźlica pierwotna160
Gruźlica popierwotna160
Gruźlica prosówkowa160
Gruźlica pozapłucna161
Gruźlica opłucnej161
Gruźlica popierwotna płuc161
Gruźlica węzłów chłonnych161
Leczenie gruźlicy162
Gruźlica układu kostno-stawowego162
Gruźlica układu moczowego i narządów płciowych162
Gruźlicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu162
Leki przeciwprątkowe163
Leczenie standardowe164
Zapobieganie gruźlicy165
2.4. Rak płuca. Elżbieta Chyczewska166
Epidemiologia raka płuca166
Wstęp166
Etiopatogeneza raka płuca167
Palenie papierosów167
Podział histologiczny raka168
Czynniki genetyczne168
Gruczolakorak170
Rak drobnokomórkowy170
Rak płaskonabłonkowy170
Objawy kliniczne raka płuca171
Rak wielokomórkowy171
Diagnostyka raka płuca172
Określenie stopnia zaawansowania raka płuca175
Leczenie raka płuca176
Klasyfikacja (staging) zaawansowania klinicznego raka płuca176
Zasady leczenia raka płuca177
2.5. Choroby śródmiąższowe płuc. Dariusz Ziora178
2.6. Choroby opłucnej. Dariusz Ziora183
2.7. Badania czynnościowe układu oddechowego. Jerzy Kozielski190
2.8. Bronchoskopia. Wojciech Naumnik, Elżbieta Chyczewska196
Rodzaje bronchoskopii, wskazania i przeciwwskazania do jej wykonania196
Rodzaje bronchoskopii196
Przygotowanie pacjenta do bronchoskopii, premedykacja i znieczulenie. Zasady bezpiecznej bronchofiberoskopii200
Premedykacja i znieczulenie200
Bezpieczeństwo pacjenta201
Powikłania bronchofiberoskopii202
Nie zagrażające życiu202
Zagrażające życiu202
Metody diagnostyczne przy użyciu bronchofiberoskopii203
Pobieranie materiału szczoteczką203
Pobieranie wycinków203
Przezoskrzelowa biopsja płuca (transbronchial biopsy – TBB)203
Płukanie oskrzelowo-pęcherzykowe (bronchoalveolar lavage – BAL)204
Przezoskrzelowa aspiracyjna biopsja igłowa (transbronchial needle aspiration – TBNA)204
2.9. Diagnostyka radiologiczna chorób płuc. Iwona Bestry205
Radiologia cyfrowa208
Prześwietlenie (skopia)211
Tomografia tradycyjna211
Tomografia komputerowa (TK, CT)212
Spiralna tomografia komputerowa (sTK, sCT)213
Bronchografia214
Tomografia komputerowa o wysokiej rozdzielczości (TKWR, HRCT)214
Ultrasonografia (USG)214
Rezonans magnetyczny (MR)216
Badania angiograficzne217
Scyntygrafia217
2.10. Palenie papierosów – problem społeczny. Dorota Górecka218
Rozpoznanie choroby tytoniowej221
Leczenie uzależnienia od tytoniu223
Rozdział 3. Choroby przewodu pokarmowego226
3.1. Choroby przełyku. Andrzej Dąbrowski226
Choroba refluksowa226
Objawy226
Leczenie227
Rozpoznanie227
Zaburzenia motoryki przełyku228
Rokowanie228
Badania obrazowe230
Objawy230
Endoskopia231
Inne badania231
Leczenie231
Inne choroby przełyku232
Choroby infekcyjne przełyku (grzybicze, wirusowe i bakteryjne)232
Nadżerkowe zapalenie przełyku232
Polekowe uszkodzenie przełyku232
Rokowanie232
3.1.1. Nowotwory przełyku. Grażyna Jurkowska233
Epidemiologia i czynniki etiologiczne raka przełyku233
Zmiany w przełyku233
Obraz kliniczny raka przełyku234
Obraz makroskopowy234
Rozpoznanie oraz ocena stadium zaawansowania raka przełyku234
Leczenie raka przełyku235
3.2. Choroby żołądka i dwunastnicy. Andrzej Dąbrowski236
Rokowanie236
Zapalenie błony śluzowej żołądka236
Choroba wrzodowa238
Rokowanie239
Krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego240
Dyspepsja czynnościowa241
3.2.1. Nowotwory żołądka. Grażyna Jurkowska242
Rak żołądka242
3.3. Choroby jelit. Jan W. Długosz246
Kliniczne zespoły upośledzonego wchłaniania246
Celiakia (choroba trzewna)247
Ogólnoustrojowe skutki ZUW247
Nieswoista choroba zapalna jelit249
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego252
Choroba Crohna255
3.4. Zespół jelita nadwrażliwego. Barbara Skrzydło-Radomańska257
Epidemiologia258
Kryteria diagnostyczne258
Etiologia i patogeneza259
Rozpoznawanie i diagnostyka różnicowa261
Leczenie262
Dieta262
Czynniki psychologiczne263
Farmakoterapia263
3.5. Nowotwory jelita grubego. Grażyna Jurkowska265
Patogeneza265
Czynniki ryzyka RJG266
Zmiany genetyczne w RJG266
Obraz kliniczny i rozpoznanie267
Obraz morfologiczny, lokalizacja i rozprzestrzenianie RJG267
Badania przesiewowe268
Ocena stopnia zaawansowania RJG268
Leczenie raka jelita grubego269
3.6. Choroby trzustki270
Rokowanie270
3.6.1. Ostre zapalenie trzustki. Grażyna Jurkowska270
Etiologia i patogeneza OZT271
Obraz kliniczny272
Rozpoznanie OZT272
Leczenie273
Ocena ciężkości OZT273
Powikłania OZT274
3.6.2. Przewlekłe zapalenie trzustki. Grażyna Jurkowska275
Etiologia i patogeneza275
Obraz kliniczny276
Rozpoznanie277
Leczenie278
3.6.3. Rak trzustki. Grażyna Jurkowska279
Rokowanie279
Epidemiologia raka trzustki280
Patogeneza i czynniki ryzyka280
Obraz kliniczny281
Rozpoznanie i ocena zaawansowania raka trzustki281
Leczenie raka trzustki283
Rokowanie283
3.7. Gastroenterologiczna endoskopia. Marian Smoczyński284
Endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego284
Endoskopowe metody specjalne284
Uwagi techniczne i dodatkowe wyposażenie do badań diagnostycznych284
Wskazania diagnostyczne do endoskopii górnego odcinka przewodu pokarmowego285
Zabiegowa endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego287
Endoskopia jelita cienkiego (enteroskopia)289
Endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna (ECPW)289
Endoskopowe leczenie chorób dróg żółciowych291
Endoskopowe leczenie schorzeń trzustki292
Kolonoskopia294
Wprowadzenie294
Wskazania294
Rozdział 4. Choroby watroby i dróg żółciowych298
4.1. Budowa i funkcja wątroby w organizmie ludzkim. Beata Kasztelan-Szczerbińska298
Anatomia wątroby298
Funkcje wątroby299
Obraz mikroskopowy wątroby299
4.2. Autoimmunologiczne zapalenie wątroby. Jadwiga Daniluk300
Definicja300
Etiopatogeneza300
Objawy kliniczne301
Rozpoznanie301
4.3. Cholestatyczne choroby wątroby. Marek Hartleb304
Leczenie304
Wstęp304
Objawy kliniczne cholestazy307
Sekrecja żółci307
Diagnostyka laboratoryjna i histopatologiczna cholestazy308
Wybrane choroby cholestatyczne wątroby308
Cholestaza ciężarnych308
Zaburzenia rozwojowe wewnątrzwątrobowych dróg żółciowych309
Pierwotna marskość żółciowa310
Pierwotne stwardniające zapalenie przewodów żółciowych312
4.4. Choroba Wilsona. Hemochromatoza. Cezary Tomasz Łozowski313
Choroba Wilsona (zwyrodnienie wątrobowo-soczewkowe)313
Mukowiscydoza313
Hemochromatoza315
4.5. Alkoholowa choroba wątroby (ALD). Jadwiga Daniluk318
Metabolizm alkoholu319
Patomechanizm ALD321
Przebieg kliniczny ALD323
Leczenie ALD324
4.6. Marskość wątroby. Tomasz Mach325
Powikłania marskości wątroby332
4.7. Zmiany ogniskowe w wątrobie. Piotr Małkowski, Marek Pacholczyk337
Wstęp337
Nowotwory złośliwe338
Guzy pierwotne338
Przerzuty do wątroby339
Zmiany łagodne340
4.8. Przeszczepienie wątroby. Marek Pacholczyk, Beata Łągiewska, Piotr Małkowski341
Ocena stopnia zaawansowania niewydolności wątroby341
Wskazania do przeszczepienia wątroby341
Wstęp341
Kwalifikacja biorcy wątroby342
Przeciwwskazania do przeszczepienia wątroby342
Kwalifikacja narządu do przeszczepienia343
Operacja przeszczepienia wątroby344
Leki immunosupresyjne345
Powikłania345
4.9. Choroby układu żółciowego. Maria Słomka346
Wyniki346
Anatomia i fizjologia dróg żółciowych347
Anatomia dróg żółciowych347
Skład i wydzielanie żółci347
Kamica żółciowa348
Etiopatogeneza kamicy348
Objawy kliniczne350
Rozpoznanie kamicy żółciowej350
Leczenie351
Powikłania kamicy351
Rozpoznanie różnicowe351
Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego352
Przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego353
Nowotwory złośliwe pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych354
Rozdział 5. Choroby krwi i układu krwiotworzenia. Anna Dmoszyńska, Maria Soroka-Wojtaszko356
5.1. Podstawy krwiotworzenia356
5.2. Choroby krwinek czerwonych. Maria Soroka-Wojtaszko, Anna Dmoszyńska358
Badania układu czerwonokrwinkowego358
Wskaźniki czerwonokrwinkowe358
Niedokrwistości359
Niedokrwistość z niedoboru żelaza361
Niedokrwistość z niedoboru witaminy B₁₂ i kwasu foliowego364
Niedokrwistości hemolityczne368
Niedokrwistość aplastyczna369
Niedokrwistość w przebiegu chorób przewlekłych371
5.3. Choroby krwinek białych373
5.3.1. Neutropenia. Maria Cioch373
5.3.1.1. Ostre białaczki. Maria Cioch374
Etiopatogeneza375
Podział ostrych białaczek376
Badania diagnostyczne377
Obraz kliniczny377
Leczenie378
5.3.1.2. Przewlekłe białaczki. Joanna Góra-Tybor, Tadeusz Robak379
Przewlekła białaczka limfatyczna379
Przewlekła białaczka szpikowa380
5.3.1.3. Przeszczepianie macierzystych komórek krwiotwórczych. Maria Cioch382
Wskazania382
Powikłania383
Procedura przeszczepowa383
5.3.1.4. Ziarnica złośliwa (chłoniak Hodgkina). Joanna Góra-Tybor, Tadeusz Robak385
Etiologia i objawy kliniczne385
Nowe metody transplantacji komórek krwiotwórczych385
Badania laboratoryjne i ocena zaawansowania klinicznego choroby386
Leczenie i rokowania386
5.3.1.5. Nieziarnicze chłoniaki złośliwe. Joanna Góra-Tybor, Tadeusz Robak387
Etiopatogeneza387
Klasyfikacja NHL388
Leczenie i rokowanie389
Objawy kliniczne, badania laboratoryjne i ocena zaawansowania klinicznego389
5.3.1.6. Szpiczak mnogi. Joanna Góra-Tybor, Tadeusz Robak391
Objawy391
Badania laboratoryjne392
5.3.2. Przewlekłe choroby mieloproliferacyjne. Anna Dmoszyńska393
5.3.2.1. Czerwienica prawdziwa393
Leczenie i rokowanie393
Występowanie i etiopatogeneza393
Objawy kliniczne395
Rozpoznanie i różnicowanie395
5.3.2.2. Nadpłytkowość pierwotna396
Leczenie396
Występowanie i etiopatogeneza396
Objawy kliniczne397
Rozpoznanie i różnicowanie398
5.3.2.3. Samoistne zwłóknienie szpiku399
Leczenie399
Występowanie i etiopatogeneza399
Objawy kliniczne400
5.4. Zespoły mielodysplastyczne. Maria Cioch401
Leczenie401
Rozpoznanie i różnicowanie401
Diagnostyka402
Epidemiologia402
Podział zespołów mielodysplastycznych402
Leczenie403
Rokowanie403
5.5. Zaburzenia krzepnięcia krwi404
5.5.1. Podstawowe wiadomości z fizjologii hemostazy. Bożena Sokołowska404
Hemostaza pierwotna405
Fibrynoliza406
Hemostaza osoczowa406
Endogenne inhibitory krzepnięcia krwi407
Podstawowe testy diagnostyczne hemostazy pierwotnej i osoczowej408
5.5.2. Skazy krwotoczne. Maria Podolak-Dawidziak, Donata Urbaniak-Kujda409
Wprowadzenie409
5.5.2.1. Skazy krwotoczne osoczowe411
Wrodzone skazy krwotoczne osoczowe411
Choroba von Willebranda413
5.5.2.2. Nabyte zaburzenia krzepnięcia414
Choroby wątroby414
Mocznica415
Krwawienie w przebiegu leczenia doustnymi antykoagulantami416
Rozsiane krzepnięcie śródnaczyniowe416
Nabyte inhibitory czynników krzepnięcia418
5.5.2.3. Skazy naczyniowe419
Nabyta choroba von Willebranda419
Nabyte niedobory jednego czynnika krzepnięcia419
Skazy naczyniowe wrodzone419
5.5.2.4. Skazy krwotoczne małopłytkowe420
Nabyte skazy naczyniowe420
Skazy małopłytkowe wrodzone421
Krwotoczne skazy małopłytkowe nabyte423
Inne małopłytkowe skazy krwotoczne425
5.5.2.5. Skazy zakrzepowe – trombofilie. Bożena Sokołowska426
Małopłytkowość spowodowana nieprawidłowym gromadzeniem lub niszczeniem płytek krwi w śledzionie426
Diagnostyka trombofilii428
Leczenie428
Rozdział 6. Choroby układu moczowego430
6.1. Anatomia i fizjologia nerek. Michał Myśliwiec430
6.2. Diagnostyka i podział chorób nerek. Michał Myśliwiec435
Badania laboratoryjne435
Objawy kliniczne435
Obrazowe metody badania nerek438
6.3. Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej. Beata Naumnik, Michał Myśliwiec440
Gospodarka sodowa i wodna440
Podział chorób nerek440
Hiponatremia441
Hipernatremia442
Hipokaliemia443
Hiperkaliemia444
Kwasica metaboliczna445
6.4. Ostra niewydolność nerek. Michał Myśliwiec446
Patogeneza ostrej niewydolności nerek446
Podział ONN446
Rozpoznawanie ONN450
Klinika ONN451
Zapobieganie ONN451
Leczenie ONN452
Schemat postępowania w miąższowej ONN452
6.5. Kłębuszkowe zapalenia nerek (glomerulopatie). Michał Myśliwiec, Jolanta Małyszko453
Pierwotne kłębuszkowe zapalenia nerek453
Ostre poinfekcyjne kłębuszkowe zapalenie nerek454
Podostre (gwałtownie postępujące) KZN454
Wtórne kłębuszkowe zapalenia nerek454
Przewlekłe kłębuszkowe zapalenia nerek455
Submikroskopowe kłębuszkowe zapalenie nerek455
Nefropatia IgA456
Ogniskowe segmentowe szkliwiejące kłębuszkowe zapalenie nerek456
Rozplemowo-mezangialne kłębuszkowe zapalenie nerek456
Błoniaste kłębuszkowe zapalenie nerek457
Błoniasto-rozplemowe kłębuszkowe zapalenie nerek457
6.6. Choroby tkanki śródmiąższowej nerek. Michał Myśliwiec458
Śródmiąższowe zapalenia nerek (ŚZN)458
Ostre śródmiąższowe zapalenia nerek (OŚZN)459
Przewlekłe śródmiąższowe zapalenie nerek (PŚZN)459
Wady cewkowe461
6.7. Zakażenia układu moczowego. Michał Myśliwiec, Jacek Małyszko462
Bezobjawowa bakteriuria463
Ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek (OOZN)464
Zapalenie pęcherza moczowego (cystitis)464
Nawracające ZUM465
Powikłane ZUM465
Przewlekłe odmiedniczkowe zapalenie nerek (pyelonephritis chronica)465
6.8. Nefropatia zaporowa. Jacek Małyszko466
Zasady postępowania u chorych z cewnikiem założonym do pęcherza „na stałe”466
6.9. Kamica moczowa. Michał Myśliwiec, Szymon Brzósko467
Definicja i występowanie467
Obraz kliniczny468
Patofizjologia468
Diagnostyka obrazowa469
Leczenie napadu kolki nerkowej469
Diagnostyka przyczyn i rodzaju kamicy470
Zapobieganie nawrotom471
6.10. Nowotwory nerek i układu moczowego. Michał Myśliwiec472
Rak nerki (carcinoma renis)472
Różnicowanie473
Rak miedniczki nerkowej474
Rak pęcherza moczowego474
6.11. Nefropatia cukrzycowa. Jolanta Małyszko, Maria Mazerska475
Definicja475
Przyczyny i patomechanizm475
Rak gruczołu krokowego475
6.12. Nadciśnienie tętnicze a nerki. Michał Myśliwiec, Jolanta Małyszko477
Nerka jako sprawca nadciśnienia478
Nadciśnienie miąższowo-nerkowe478
Nadciśnienie naczyniowo-nerkowe478
Nerka jako ofiara nadciśnienia – nefropatia nadciśnieniowa479
6.13. Genetycznie uwarunkowane choroby nerek. Maria Mazerska480
Nerka gąbczasta481
Wrodzona kamica nerkowa (cystynuria)481
Wrodzone kłębuszkowe zapalenia nerek481
Zwyrodnienie wielotorbielowate nerek typu dziecięcego481
6.14. Nerkowe powikłania ciąży. Jolanta Małyszko482
Choroba Fabry’ego (angiokeratoma corporis diffusum)482
Wrodzone nieprawidłowości anatomiczne nerek482
Nadciśnienie tętnicze w ciąży483
Inne powikłania nerkowe w czasie ciąży484
Zakażenia układu moczowego484
6.15. Starzenie się organizmu a nerki. Michał Myśliwiec485
Ostra niewydolność nerek485
6.16. Przewlekła niewydolność nerek. Michał Myśliwiec, Jolanta Małyszko488
Diagnostyka489
Leczenie PNN491
6.17. Hemodializa. Marek Kalinowski493
Wskazania do hemodializy493
Organizacja stacji dializ494
Technika hemodializy494
Powikłania hemodializy495
6.18. Dializa otrzewnowa. Jolanta Małyszko496
Definicja496
6.19. Transplantacja nerki. Jacek Małyszko, Michał Myśliwiec499
Technika transplantacji499
Zasady leczenia immunosupresyjnego po przeszczepieniu nerki500
6.20. Dawkowanie leków w niewydolności nerek. Michał Myśliwiec501
Rola nerek w farmakoterapii501
Dawkowanie leków w niewydolności nerek502
Rozdział 7. Choroby gruczołów wydzielania wewnętrznego i choroby metaboliczne504
Wstęp504
7.1. Choroby podwzgórza i przysadki. Wojciech Zgliczyński505
Anatomia układu podwzgórzowo-przysadkowego505
Choroby układu podwzgórzowo-przysadkowego506
Czynność układu podwzgórzowo-przysadkowego506
Gruczolaki przysadki507
Akromegalia510
Choroba Cushinga511
Gruczolaki wydzielające hormony glikoproteinowe512
Udar przysadki513
7.2. Choroby nadnerczy. Małgorzata Szelachowska514
Choroby kory nadnerczy514
Regulacja czynności wydzielniczej kory nadnerczy – oś podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczowa514
Nadczynność kory nadnerczy515
Niedoczynność kory nadnerczy521
Wtórna niedoczynność kory nadnerczy522
Choroby rdzenia nadnerczy524
Nadczynność rdzenia nadnerczy524
Guzy nadnerczy typu incydentaloma525
Niedoczynność rdzenia nadnerczy525
7.3. Choroby tarczycy. Wiesław Zarzycki526
Uwagi ogólne – podstawowe wiadomości z anatomii i fizjologii gruczołu tarczowego526
Nadczynność i niedoczynność tarczycy527
Podział chorób tarczycy527
Nadczynność tarczycy527
Niedoczynność tarczycy528
Diagnostyka laboratoryjna, obrazowa i patomorfologiczna chorób tarczycy530
Najważniejsze choroby tarczycy przebiegające z nadczynnością531
Choroba Gravesa-Basedowa531
Wole guzkowe nadczynne532
Zapalenia tarczycy533
Przełom tarczycowy533
Podostre zapalenie tarczycy – choroba de Quervaina534
Przewlekłe limfocytarne zapalenie tarczycy – choroba Hashimoto534
Zapalenia ropne534
Wole Riedla535
Wole guzkowe obojętne536
Wole miąższowe obojętne536
Rak tarczycy537
Wpływ niektórych leków na tarczycę538
Wpływ amiodaronu na tarczycę538
7.4. Choroby przytarczyc. Maria Górska539
Nadczynność i niedoczynność tarczycy w ciąży539
Regulacja metabolizmu wapnia539
Wpływ interferonu alfa na tarczycę539
Pierwotna nadczynność przytarczyc542
Wtórna nadczynność przytarczyc543
Niedoczynność przytarczyc544
Trzeciorzędowa nadczynność przytarczyc544
Rzekoma niedoczynność przytarczyc545
7.5. Zespoły zaburzeń wielu gruczołów wewnątrzwydzielniczych. Maria Górska546
Zespoły mnogiej gruczolakowatości wewnątrzwydzielniczej546
7.6. Zaburzenia funkcji gonad. Sławomir Wołczyński548
Autoimmunologiczne zespoły niedoczynności wielogruczołowej548
Pierwotna niewydolność gonad549
Jajnik549
Zespół Turnera549
Dysgenezja jajników o innej etiopatogenezie550
Wtórna niewydolność jajników550
Zespół Sweyera550
Jądro551
Wtórne zaburzenia funkcji gonad552
Niewydolność podwzgórzowo-przysadkowa552
Zaburzenia funkcji gonad spowodowane hiperprolaktynemią553
7.7. Cukrzyca. Małgorzata Szelachowska555
Definicja555
Klasyfikacja cukrzycy556
Patogeneza556
Patogeneza cukrzycy typu 1556
Patogeneza cukrzycy typu 2556
Kryteria rozpoznania cukrzycy557
Kryteria wykonania badań przesiewowych w kierunku cukrzycy559
Powikłania cukrzycy559
Wartości docelowe w leczeniu cukrzycy559
Leczenie cukrzycy560
Leczenie niefarmakologiczne560
Doustne leki przeciwcukrzycowe stosowane w cukrzycy typu 2562
Insulinoterapia563
Hipoglikemia566
7.7.1. Powikłania cukrzycy. Maria Górska567
Ostre powikłania cukrzycy567
Kwasica ketonowa i śpiączka hiperosmolarna567
Przewlekłe powikłania cukrzycy569
Rozdział 8. Choroby reumatyczne574
8.1. Epidemiologia chorób reumatycznych. Maria Majdan574
8.2. Badania diagnostyczne w chorobach reumatycznych. Jacek Szechiński575
Badania fizykalne (przedmiotowe)576
Wywiad chorobowy (anamneza)576
Badania laboratoryjne578
Badania obrazowe578
8.3. Choroby układu ruchu. Jacek Szechiński581
8.3.1. Zapalenia stawów z zajęciem stawów kręgosłupa581
Łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS)583
Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK)583
Spondyloartropatie towarzyszące zapalnym chorobom jelit584
Zespół Reitera. Reaktywne zapalenia stawów584
8.3.2. Choroby stawów związane z infekcją. Jacek Szechiński585
Bakteryjne zapalenie stawów585
Spondyloartropatia niezróżnicowana585
Choroba z Lyme587
Gruźlica kostno-stawowa587
Grzybica (zmiany w układzie kostno-stawowym w przebiegu infekcji grzybiczej)588
Wybrane infekcje wirusowe588
Gorączka reumatyczna589
8.3.3. Choroba zwyrodnieniowa stawów. Jacek Szechiński590
8.3.4. Zapalenia stawów wywołane przez kryształy. Jacek Szechiński593
Dna593
8.3.5. Zespoły bólowe układu ruchu. Leszek Szczepański594
Dna rzekoma (chondrokalcynoza)594
Cechy kliniczne bólu jako ważne wskazówki diagnostyczne595
8.3.6. Reumatyzm tkanek miękkich. Leszek Szczepański602
Wielomiejscowe zespoły bólowe pochodzące z tkanek miękkich602
Miejscowe zespoły bólowe pochodzące z tkanek miękkich603
8.3.7. Osteoporoza. Leszek Szczepański604
Diagnostyka osteoporozy. Osteodensytometria605
Biochemiczne markery przemian kostnych606
Czynniki ryzyka607
Zapobieganie607
Leczenie608
8.4. Układowe choroby tkanki łącznej. Maria Majdan609
Uwagi wstępne609
8.4.1. Reumatoidalne zapalenie stawów. Jacek Szechiński610
8.4.2.Toczeń układowy trzewny. Maria Majdan613
8.4.3. Zespół antyfosfolipidowy. Maria Majdan617
Ciąża u pacjentek chorych na toczeń617
8.4.4. Twardzina układowa. Maria Majdan619
8.4.5. Zapalenie wielomięśniowe i zapalenie skórno-mięśniowe. Maria Majdan621
8.4.6. Zespół Sjögrena. Maria Majdan623
8.4.7. Mieszana choroba tkanki łącznej. Maria Majdan625
8.4.8. Zespoły nakładania. Jacek Szechiński627
8.4.9. Układowe zapalenia naczyń. Maria Majdan628
8.5. Fizjoterapia i rehabilitacja w chorobach układu ruchu. Witold Rongies631
Rys historyczny rehabilitacji631
Charakterystyka współczesnej rehabilitacji633
Podział rehabilitacji634
Podsumowanie636
Rozdział 9. Choroby alergiczne638
9.1. Patomechanizm chorób alergicznych. Anna Bodzenta-Łukaszyk638
9.2. Diagnostyka chorób alergicznych. Jerzy Kruszewski640
Ogólne zasady diagnostyki chorób alergicznych640
Testy skórne641
Punktowe testy skórne641
Naskórkowe testy płatkowe644
Testy śródskórne644
Oznaczanie całkowitych i alergenowo swoistych IgE w surowicy645
9.3. Leczenie chorób alergicznych. Jerzy Kruszewski646
Ograniczanie narażenia na alergen646
Zalecenia mające na celu zmniejszenie prawdopodobieństwa wystąpienia choroby alergicznej646
Immunoterapia alergenowa647
Zalecenia ograniczania narażenia na alergeny wziewne w profilaktyce wtórnej chorób alergicznych647
Farmakoterapia chorób alergicznych648
Adrenalina649
Alfa-mimetyki649
Beta-mimetyki649
Leki przeciwcholinergiczne649
Leki przeciwhistaminowe650
Leki przeciwleukotrienowe650
Leki stabilizujące komórki tuczne650
Metyloksantyny650
Glikokortykosteroidy651
Leki immunomodulujące651
9.4. Kliniczne postacie chorób alergicznych652
9.4.1. Anafilaksja, wstrząs anafilaktyczny. Jerzy Kruszewski652
Przyczyny653
Patogeneza654
Obraz kliniczny655
Leczenie wstrząsu anafilaktycznego656
9.4.2. Obrzęk naczynioruchowy Quinckego. Jerzy Kruszewski658
9.4.3. Alergiczny nieżyt nosa. Anna Bodzenta-Łukaszyk660
Patogeneza ANN660
Występowanie660
Diagnostyka661
Leczenie661
9.4.4. Astma. Iwona Rzymowska-Grzelewska662
Czynniki ryzyka i genetyczna predyspozycja do rozwoju astmy663
Patogeneza astmy663
Występowanie663
Badania czynnościowe płuc664
Diagnostyka alergologiczna664
Podział astmy i diagnostyka664
Stopnie ciężkości astmy665
Leczenie666
Szczególne postaci astmy666
9.4.5. Alergia na leki. Marek Jutel667
Czynniki ryzyka667
Mechanizmy alergii na leki668
Objawy668
Reakcje anafilaktyczne668
Diagnostyka alergii na leki669
9.4.6. Alergia na jad owadów. Anna Bodzenta-Łukaszyk670
Epidemiologia670
Zapobieganie i leczenie670
9.4.7. Choroby alergiczne skóry. Iwona Rzymowska-Grzelewska671
Leczenie671
Obraz kliniczny i diagnostyka671
Patogeneza671
Pokrzywka671
Atopowe zapalenie skóry673
9.4.8. Alergia zawodowa. Marek Jutel674
Postacie kliniczne w alergii zawodowej674
Rozdział 10. Choroby zakźne i niedoborów immunologicznych678
10.1. Zakażenie HIV – epidemiologia. Anna Boroń-Kaczmarska678
Przebieg kliniczny zakażenia HIV. Magdalena Leszczyszyn-Pynka680
Diagnostyka zakażenia HIV. Anita Wnuk684
Markery diagnostyczne zakażenia wirusem HIV684
Techniki wykrywające obecność wirusa687
Leczenie antyretrowirusowe. Dorota Bander688
Podsumowanie688
10.2. Wirusowe zapalenia wątroby. Janusz Cianciara692
Wirusowe zapalenie wątroby typu A693
Drogi zakażenia693
Sytuacja epidemiczna zakażeń HAV w Polsce693
Diagnostyka zakażenia HAV694
Przebieg kliniczny694
Wirusowe zapalenie wątroby typu B695
Sytuacja epidemiczna zakażenia HBV w Polsce696
Diagnostyka zakażenia HBV697
Drogi zakażenia HBV697
Nadostre zapalenie wątroby (hepatitis fulminans)698
Nosicielstwo HBsAg698
Ostre wirusowe zapalenie wątroby typu B698
Przewlekłe zapalenie wątroby typu B (PZW B)698
Choroby pozawątrobowe związane z zakażeniem HBV699
Marskość wątroby i pierwotny rak wątrobowokomórkowy699
Wirusowe zapalenie wątroby typu C700
Drogi zakażenia700
Genotypy HCV700
Sytuacja epidemiologiczna na świecie i w Polsce700
Diagnostyka zakażenia HCV701
Ostre wirusowe zapalenie wątroby typu C (WZW C)701
Marskość wątroby i pierwotny rak wątrobowokomórkowy702
Przewlekłe zapalenie wątroby typu C (PZW C)702
Objawy pozawątrobowe związane z zakażeniem HCV703
10.3. Leczenie wirusowych zapaleń wątroby. Janusz Cianciara705
Leczenie ostrego wirusowego zapalenia wątroby typu A, B i C705
Leczenie przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu B i typu C706
Leczenie przewlekłego zapalenia wątroby typu B (PZW B)707
Leczenie chorych z marskością pozapalną wątroby (HBsAg+)708
Leczenie przewlekłego zapalenia wątroby typu C (PZW C)709
Leczenie marskości wątroby związanej z zakażeniem HCV711
Objawy uboczne związane z leczeniem IFN alfa i rybawiryną711
10.4. Profilaktyka zakażeń wirusami hepatotropowymi. Małgorzata Pawłowska, Waldemar Halota714
Profilaktyka zakażeń HAV714
Profilaktyka zakażeń HBV715
Profilaktyka poekspozycyjna716
Profilaktyka zakażeń HCV717
Zapobieganie zawodowym zakażeniom pracowników ochrony zdrowia717
10.5. Inne choroby zakaźne719
Posocznica jako przykład zespołu ogólnoustrojowej reakcji zapalnej (SIRS). Patryk Smoliński, Andrzej Gładysz719
Biegunki zakaźne. Marcin Czarnecki, Andrzej Gładysz721
Egzotoksemie. Aleksandra Szymczak, Andrzej Gładysz724
Diagnostyka i leczenie724
Tężec725
Zatrucie jadem kiełbasianym (botulizm)725
Błonica726
Choroby wysypkowe. Katarzyna Fleischer, Andrzej Gładysz727
Zakażenia EBV. Mononukleoza zakaźna. Sylwia Serafińska, Andrzej Gładysz727
Cytomegalia. Monika Pazgan-Simon, Andrzej Gładysz731
Choroby zakaźne – nowe zagrożenia. Sylwia Serafińska, Andrzej Gładysz732
Gorączki krwotoczne733
Ptasia grypa733
Wirus zachodniego Nilu733
Zakażenia zakładowe. Weronika Rymer, Andrzej Gładysz734
Definicje734
Epidemiologia734
Etiologia735
Kliniczne postacie zakażeń zakładowych736
Źródło i drogi szerzenia się zakażeń736
Zapobieganie zakażeniom zakładowym736
Rozdział 11. Choroby pasożytnicze - parazytozy738
11.1. Część ogólna. Danuta Prokopowicz738
11.2. Część szczegółowa739
11.2.1. Balantidioza – szparkoszyca. Danuta Prokopowicz739
11.2.2. Filariozy. Danuta Prokopowicz, Magdalena A. Rogalska740
11.2.3. Giardioza. Danuta Prokopowicz, Magdalena A. Rogalska741
11.2.4. Glistnica – askarioza. Danuta Prokopowicz742
11.2.5. Izosporoza. Danuta Prokopowicz743
11.2.6. Kapilarioza jelitowa. Danuta Prokopowicz744
11.2.7. Kryptosporydioza. Danuta Prokopowicz744
11.2.8. Leiszmaniozy. Danuta Prokopowicz745
11.2.10. Owsica. Danuta Prokopowicz746
11.2.9. Motylica wątrobowa – fascjoloza. Danuta Prokopowicz746
11.2.11. Pełzakowica. Danuta Prokopowicz, Magdalena A. Rogalska747
11.2.12. Rzęsistkowica. Danuta Prokopowicz748
11.2.13. Schistosomatozy. Danuta Prokopowicz749
11.2.14. Świerzb. Danuta Prokopowicz750
11.2.15. Tasiemczyce. Danuta Prokopowicz, Magdalena A. Rogalska750
11.2.16. Tęgoryjcowatość dwunastnicy. Danuta Prokopowicz751
11.2.17. Toksoplazmoza. Danuta Prokopowicz, Magdalena A. Rogalska752
11.2.8. Trypanosomozy. Danuta Prokopowicz753
11.2.19. Węgorczyca. Danuta Prokopowicz754
11.2.20. Włosogłówczyca. Danuta Prokopowicz755
11.2.21. Włośnica. Danuta Prokopowicz, Magdalena A. Rogalska755
11.2.22. Wszawica. Danuta Prokopowicz756
11.2.23. Zimnica – malaria. Danuta Prokopowicz, Magdalena A. Rogalska757
Rozdział 12. Ostre zatrucia. Janusz Pach760
Podstawowe pojęcia z zakresu toksykologii760
Organizacja leczenia ostrych zatruć w Polsce762
Zasady rozpoznawania ostrych zatruć764
Ogólne zasady postępowania w ostrych zatruciach766
Ważniejsze zabiegi ratownicze stosowane w ostrych zatruciach767
Płukanie żołądka768
Odtrutki nieswoiste769
Zatrucia lekami770
Leki nasenne, uspokajające i przeciwlękowe770
Pochodne benzodiazepiny770
Pochodne kwasu barbiturowego (barbiturany)770
Leki neuroleptyczne772
Leki przeciwdepresyjne773
Leki nasercowe774
Blokery kanału wapniowego775
Niesteroidowe leki przeciwzapalne, leki przeciwbólowe775
Leki psychostymulujące779
Narkotyki779
Alkohole781
Rozpuszczalniki organiczne782
Środki czyszczące do użytku domowego785
Gazy duszące786
Środki dezynfekujące786
Środki do mycia naczyń786
Tlenek węgla (CO)786
Cyjanowodór (kwas pruski) i cyjanki789
Gazy drażniące790
Chlor790
Fluor790
Substancje żrące (kwasy, zasady)791
Fosgen791
Metale ciężkie i ich sole792
Czteroetylek ołowiu792
Ołów792
Rtęć793
Kadm794
Tal795
Insektycydy (środki owadobójcze)796
Insektycydy fosforoorganiczne796
Grzyby trujące797
Trucizny pochodzenia roślinnego801
Rośliny doniczkowe801
Pokrzyk wilcza jagoda (wilcza jagoda)802
Bieluń dziędzierzawa803
Lulek czarny (lulek jadowity, szalej czarny)803
Konwalia majowa804
Cis pospolity805
Dziki bez czarny805
Wawrzynek wilczełyko805
Rącznik pospolity (Ricinus communis L.)806
Jady zwierzęce807
Zatrucia spowodowane przez owady807
Zatrucia spowodowane ukąszeniem żmii zygzakowatej807