Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Cechysystemuwyborczego
31
Traktowanieregułyreprezentacjiiefektunawyjściujakosyndromówcharak-
teryzującychcałysystem,określanychtymsamympojęciem,prowadzidoszeregu
dyskusyjnychprzypadkówprzyklasyfikacjikonkretnychordynacji.Itak,przykłado-
wo,Nohlenzwracauwagę,żesystemproporcjonalnycodoregułyreprezentacji,jeśli
towarzysząmumałeokręgiwyborcze,wypadauznaćzasystemwiększościowy-taki
mabowiemefektnawyjściu[Nohlen2004].JacekHamanzaśkwalifikujegłosowanie
blokowe(choćjednoznacznieopierasięononaregulezwanejwiększościową)jakoor-
dynacjęquasi-proporcjonalną-znówzewzględunaefektynawyjściu[Haman2003].
Wpolskiejdyskusjinatentematpojawiasiędodatkowatrudność,jakąjestbrak
łatwegorozróżnieniaprzezjęzykpolskiangielskichterminówmajority(ponad
połowa)iplurality(więcejniżinni).Bezdodatkowegosprecyzowania,żechodzi
owiększośćwzględną,przezterminnwiększość”wjęzykupolskimrozumiesię
ponadpołowę.Stądnmampoparciewiększości”towjęzykupolskimcośinnego
niżnzdobyłemnajwięcejgłosów”
.
Zwszystkichtychpowodówterminynreguławiększościowa”inregułapropor-
cjonalna”
,jakookreśleniazasadreprezentacji,zostaływniniejszejpracyzastąpione
takimiterminami,którenieodwołująsiędoefektównawyjściu.Tymiterminamisą
nkolejność”inudział”
.Wyjaśnieniaipowiązaniatychdwóchregułsąprzedmiotem
tegorozdziału.Dlaefektównawyjściuwartozaśzarezerwowaćokreślenianwiększoś-
ciowy”inproporcjonalny”
.Tedwaefekty-wyłanianiewiększościiproporcjonalne
odzwierciedleniepreferencji-sąrównieżpowiązane.Ichwzajemnerelacje,jak
równieżrelacjazregułamiwyściguipodziału,sąomówionewdalszejkolejności.
Trzecimproblemem,któryporuszanyjestprzyomawianiusystemówwybor-
czych,jestproblemnszczerości”głosowania-wpływuregułwyborunastrategie
głosujących.Problemtenjestczęstołączonyztypemsystemuwyborczego.Zwłasz-
czaposzczególneregułygłosowaniapoddawanesątestomnapodatnośćnaróżne
strategiegłosowania.
1.2.1.Kolejnośćiudział
Każdywybórmusisięodwoływaćdojednejzdwóchzasad-kolejnościbądźudziału.
Kolejnośćdecydujeosukcesiewprzypadkuwyścigu.Niemusibyćprzytymtak,że
nagradzanejestwyłączniepierwszemiejsce.Najprostszajesttuzasadanpierwszy
namecie”-głosowaniewiększościąwzględnąwokręgujednomandatowymstoso-
wanewWielkiejBrytanii.Alewokręguwielomandatowym-stosowanymdo2007
rokuwwyborachsenackich-zwycięstwodotyczynietylkopierwszegonamecie,
aletakżedrugiego,trzeciegoczynawetczwartego,wzależnościodtego,ilemanda-
tówjestdozdobyciawdanymokręgu[Gebethner2001].Przykłademtakiegowyścigu
jestteżpodziałmandatówwobrębielistywpolskichwyborachdosejmu,wprzypad-
kuktórychsamaordynacjaodwołujesiętoterminunkolejność”
,niezaśnwiększość”
.
Inaczejrzeczwygląda,jeśliwyborymającharakterpodziału-którymożnapo-
równaćjużniedozawodówsportowych,leczdowypłatydywidendyprzezspółkę.
