Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
RozdziałI
napartego.Gdzieindziejtrzebabyłoprzenieśćmajorazpowoduuszpiegostwa
narzeczwroga”
.Prawiewkażdymgarnizonieznajdowałsięktoś,ktospiskował
znużonyciągłymczekaniemnaawans,którynienadchodziłitraktowaniemna
równizoficeramiprzeniesionyminareformę.Ichschronieniembyłyfrancuskie
lożemasońskie,nawetjeśliwiększośćznichbyłakontrolowanaprzezrząd.
Lożeturyńskiebyłyuwysoceniebezpieczne”
,atewArras,ustworzonezpozo-
stałościtrybunałurewolucyjnegopozostawionegoprzezJosephaLebon”42,
zdawałysiębyćjeszczebardziejpodejrzane.Doszłorównieżdonieudanegopo-
wstaniazbrojnegonaZachodziew1801roku,którespaliłonapanewce,kiedy
pułkownikPinoteau43ściągnąłnasiebiezgubępróbującdziałaćwpojedynkę,
achytryGaskończykBernadote,tenwielkipodżegacz,wolałschowaćsięza
kulisamiiwrazieniebezpieczeństwauciecwpodskokach44.
JednakżedziękiduchowiporządkuienergiiPierwszegoKonsulaarmiaosią-
gaławłaściwąpostawęizwiększaładyscyplinę.Nadzóriwzmożonagorliwość
żandarmeriizmniejszałaliczbędezerterówiwałęsającychsiężołnierzy.Armia
niebyłajużarmiąkrólewską,gdziedobrzyoficerowieniepotrafiliwymienić
nazwiskchociażbytrzechszeregowychzeswejkompanii,niebyłateżarmiąre-
wolucyjną,gdzieoficerowiewybieraniprzypadkiembardziejprzypominalire-
krutów.Jużwsztabachujawniałasiętroskaotoaletęidążeniedodobregosamo-
poczuciaidlategomimorozkazówwielużołnierzyzostawałosłużącymi.Ale
zatrudnianieżołnierzyilicznebagażeniepowodowałyzatłoczenia.Oczywiście
większośćdowódcównieodznaczałasięaniwykwintnymimanierami,ani
grzecznością,czasemplugawesłowapadałyzichust,azdarzałsięitaki,copo-
stępowałjakadiutantgeneralnyPetiet45,uktórychcącpochlebićcórceswejgo-
42JosephLebonbyłoratorianinem,czyliczłonkiemzakonufilipinówiprofesoremretorykiwBeaune.
Wczasierewolucjizłożyłprzysięgęnakonstytucjęiprzyjąłideerewolucyjne.W1795popadłwkon-
fliktzwładzamiizostałskazanynakaręśmierci.Miał30lat[M.P.].
43ByłtospisekmającynaceluobaleniewładzyPierwszegoKonsulaweFrancjiwynikającyzzawiści
generałaBernadotte’a.WedługMarbotamiałonmiejscewmaju1802roku.PułkownikPinoteaubył
dowódcą82.pułkupiechotyizostałaresztowanyprzezgenerałaVirionawrazzżandarmerią.Wspi-
sekzamieszanybyłtakżeszefsztabuBernadotte’agenerałSimon,któryrównieżzostałaresztowany.
LojalnościąwstosunkudocesarzawykazałsięnatomiastpułkownikGodart,stojącynaczele79.
pułkupiechoty,którypomógłzdławićspisek.CociekawePinoteauwróciłdoczynnejsłużbyw1808
roku,atrzylatapóźniejzostałgenerałembrygadyiwalczyłwHiszpanii.Wczasieustudni”przyłą-
czyłsiędocesarza,zupełnieodwrotnieniżGodart,którypozostałwiernyBurbonom.Więcejinfor-
macjinatematwydarzeńwewspomnieniachMarbota.J.B.Marbot,TheMemoirsofBaronDeMarbot,
[b.m.w.]2005,s.97-106[M.P.].
44Corr.6344,6542,6614,6623,7997,8682,8927;A.F.Marmont,op.cit.;E.Grouchy,Mémoiresdu
maréchaldeGrouchy,Paris1874;E.Blaze,LaViemilitairesouslePremierEmpire,ouMoeursdegarni-
son,dubivouacoudelacaserne,Paris1888;L.Montigny,Souvenirsanecdotiquesd’unofficierdela
GrandeArmée,Paris,1833;F.Blangini,Souvenirs,Paris1834;Ch.Thoumas,LesGrandsCavaliersdu
PremierEmpire,Paris1890;E.Guillon,LesComplolsmilitairessouslePremierEmpire,Paris1894;
M.Montgaillard,SouveuirsducomtedeMontgaillard,agentdeladiplomatiesecrètependantlarévolu-
tion,l’empireetlarestauration,Paris1895;G.A.Thierry,LecomplotdesLibelles,Paris1903.
45Woryginaleadjudantgénéral.Byłtowyższyoficersztabowyodpowiadającyrangąpułkownikowi
wpolu.Stopieńtenistniałwarmiifrancuskiejwlatach1793-1800.Późniejzmieniłnazwęnaadju-
dantcommandant.Wsztabiekażdejarmiibyłoczterechoficerówwtakimstopniu.PaulPetiet,
októrymmowasłużyłpoczątkowougenerałaBernadotte’a,późniejwArmiiRenuugenerałaMore-
