Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ZNIENAWIDZONESŁOWA
czyćświadectwoVilgotaSjömana,reżyserafilmowegoipisarza,przy-
jacielaartysty,którywspomina,żejeszczejesieniq1949rokupodczas
wspólnegopobytuwParyżuBergmanzawzięciepisał,aby-jaktwier-
dził-Hmójinstrumentbyłgotów,kiedynadejdziedzień,wktórymzaprag-
nęnapisaćksiqżkęH4.
Autoironicznykomentarzdouporczywychzmagaństylistycznych
młodegoadeptaliteraturymożnaznaleźćwpowstałymdziesięćlat
późniejscenariuszudofilmuJakwzwierciadle,gdziewjednejzescen
David,pisarzraczejprzeciętny,przeżywatwórczeHmękizmeandrycz-
nymizdaniami,znienawidzonymisłowami,sytuacyjnymibanałamiibez-
granicznymubóstwempostaciH5.KiedySjömanzapytał,dlaczegota
scenanieweszładofilmu,Bergmanodpowiedział:HNo,tozbytspecy-
ficzne,tylkodlawtajemniczonych.Normalnapublicznośćtegoniezro-
zumieH6.ZkoleiwJesiennejsonacie,kiedyCharlottaczytadopoduszki
pornograficznqpowieśćniejakiegoAdamaKreczinsky!ego,narzekajqc
najejgrafomańskistyl,naobwolucieksiqżkimożnaprzezchwilędo-
strzeczdjęcieBergmanajakojejautora.Innymautoironicznymechem
jegoliterackichniepowodzeńsqwstydliwieukrywaneambicjepoetyc-
kieJohanazeScenzżyciamałżeńskiego.
Niezależnieodrozmaitychocenipoglqdów,zjakimispotkałysię
pisarskiepróbypóźniejszegoreżysera,jednonieulegawqtpliwości:lek-
turatychtekstówjestdoświadczeniemzaskakujqcym.śledzqctwórczość
Bergmanaprzyokazjiróżnychprzeglqdówretrospektywnych,czytajqc
całyszeregpoświęconychmumonografii,łatwomożnadojśćdownio-
sku,żezasadniczykierunekjegoautorskichposzukiwań-eschatologia,
moralistyka,psychologiapłciczyautotematyzm-zarysowałsiędopie-
rowlatach50.,natomiastfilmyzlat40.byłyjedyniemniejlubbardziej
udatnymipróbamiopanowaniawarsztatufilmowego,próbami,które
wpewnq,względniewspólnqcałośćłqczyłtylkotematanarchicznego
młodzieńczegobuntu.Tymczasemjużwpierwszychsztukachiopowia-
daniachBergmanamożnaodkryćtrwałefundamentyjegoautorskiego
świata,zdumiewajqcostabilnykrqgjegoświatopoglqdowychobsesji
izainteresowań,emocjonalnenastroje,dramaturgicznekonceptyczypsy-
chologicznepierwowzoryjegofilmowychporte-paroles,anawetcha-
rakterystyczneobrazypóźniejszychwizjifilmowych.Zbieżnośćmłodzień-
czejdramaturgiiBergmanazjegofilmamijesttymbardziejuderzajqca,
żeniektóreznichbędqbezpośrednioprzejmowałyfabularnewqtki
wczesnychdramatów,anawetwprostwyrastałyzpierwotnychwersji
zapisanychwformiescenicznej(naprzykładSiódmapieczęć).Oile
50
041a-Zwierciadlo-wyd3sklad.p65
50
07-05-04,19:24
