"Cukrzyca typu 2"

Spis treści

Przedmowa 10

1. WSTĘP Andrzej Gawrecki 12

Na czym polega cukrzyca typu 2? 12

Dlaczego w cukrzycy typu 2 działanie insuliny nie jest prawidłowe? 13

Dlaczego warto kontrolować stężenie glukozy we krwi? 15

Rys historyczny 18

Jak leczono cukrzycę w starożytności? 18

Skala zachorowań, epidemiologia zjawiska 22

Aktualne metody leczenia cukrzycy typu 2 23

Jakie informacje dotyczące cukrzycy należy przekazać pacjentom? 25

2. TRAWIENIE I BILANS ENERGETYCZNY Sylwia Karbowska 26

Pożywienie jako źródło energii niezbędnej do życia 26

Jakie składniki obecne w pożywieniu są niezbędne dla człowieka? 27

W jaki sposób jedzenie, które dostarczymy, jest przez nas wykorzystywane, czyli losy pokarmu od talerza do komórek naszego organizmu 28

Ile energii potrzebuje nasz organizm w ciągu doby? 31

Bilans energetyczny 34

3. PLAN ZDROWEGO ODŻYWIANIA Sylwia Karbowska 36

Ustalenie prawidłowej masy ciała 36

Jaka powinna być Twoja prawidłowa masa ciała? 36

Ustalenie zapotrzebowania kalorycznego w ciągu doby 38

Jak obliczyć zapotrzebowanie na kalorie w ciągu dnia? 38

Ustalenie deficytu kalorycznego 39

Ustalenie liczby posiłków w ciągu dnia 40

Źródła pokarmów zaspokajające zapotrzebowanie na energię i składniki odżywcze w ciągu dnia 43

Grupy produktów spożywczych dostarczających cennych składników odżywczych 43

Białka, tłuszcze – czy podnoszą wartości cukru? 44

Białka – do czego nam są potrzebne i jakie są ich źródła? 44

Po co są nam potrzebne białka? 46

Zapotrzebowanie na białko 47

Gdzie możemy znaleźć białka? 48

Tłuszcze – ich rola, zagrożenia i źródła w produktach spożywczych 48

Węglowodany – zasadniczy składnik pokarmowy wpływający bezpośrednio na wzrost glikiemii 54

Witaminy – niezbędne składniki pokarmowe 57

Witamina „na zdrowe oczy”, czyli witamina A 59

Witamina D – mocne kości 60

Witamina E – witamina młodości 61

Witamina K – na dobrą krzepliwość krwi 61

Witamina C – witamina odporności 62

Witaminy z grupy B 63

Składniki mineralne – po co są nam potrzebne i jakie są ich źródła w pożywieniu Wapń – niezbędny do budowy kości 66

Magnez 67

Sód i potas 67

Jak prawidłowo przyrządzać posiłki – zdrowe techniki kulinarne 68

Żelazo 68

Jak dbać o prawidłowe wartości glikemii, jedząc poza domem? 70

4. OD CZEGO ZALEŻĄ WARTOŚCI CUKRU Agata Juruć 72

Indeks glikemiczny i jego wpływ na wartości glikemii 72

Co się dzieje w organizmie po zjedzeniu posiłku o wysokim IG? 72

Co jeszcze wpływa na wartość IG? 74

Czym jest ładunek glikemiczny? 76

Rola błonnika pokarmowego w utrzymaniu prawidłowych wartości cukru 77

Jakie korzyści wynikają ze spożywania błonnika? 78

Kto nie powinien stosować diety wysokobłonnikowej? 79

Źródła błonnika pokarmowego 79

Substancje słodzące 80

Stewia – naturalny słodzik dla diabetyków 81

Czy warto stosować słodzik zamiast cukru? 82

Napoje alkoholowe 83

Produkty zalecane i niewskazane 84

Jak prawidłowo czytać etykiety produktów spożywczych? 86

Wartość energetyczna 86

Termin spożycia 87

Wykaz składników 87

Dodatki do żywności 88

Glutaminian sodu 89

Syrop glukozowo-fruktozowy 89

Izomery „trans” 90

Właściwości superfoods w kuchni diabetyka 91

Młody jęczmień 91

Nasiona chia 91

Jagody goji 92

Quinoa 92

Amarantus 93

Spirulina 93

Fakty i mity na temat żywienia i diet w cukrzycy 94

Można jeść słodycze, ale przeznaczone dla diabetyków 94

Warto pić sok z grejpfruta, bo skutecznie obniża stężenie cukru 94

Cynamon pomaga w walce z wysokim stężeniem cukru 95

W trakcie słodzenia należy zastępować cukier biały cukrem brązowym lub miodem 95

Chory z cukrzycą powinien jeść mało i często 96

Nie wolno łączyć chleba z wędliną ani ziemniaków z mięsem, ponieważ to sprzyja tyciu 96

Warto łączyć szpinak z sokiem z cytryny lub kaszę gryczaną z natką pietruszki 96

5. METODY LECZENIA A ZALECENIA ŻYWIENIOWE Andrzej Gawrecki 98

Doustne leki przeciwcukrzycowe 99

Leki zmniejszające insulinooporność, czyli uwrażliwiające organizm na działanie insuliny 99

Leki zwiększające wydzielanie insuliny 101

Leki zmniejszające wchłanianie glukozy z przewodu pokarmowego 102

Leki zwiększające sekrecję insuliny zależnie od posiłku 102

Leki powodujące cukromocz, czyli utratę cukru z moczem 104

Insulinoterapia w cukrzycy typu 2 106

Co sprawia, że leczenie insuliną różni się u poszczególnych pacjentów? Metoda wielokrotnych wstrzyknięć insuliny a intensywna czynnościowa insulinoterapia 110

Metoda wielokrotnych wstrzyknięć insuliny a żywienie osoby z cukrzycą typu 2 110

Metoda intensywnej czynnościowej insulinoterapii a żywienie osoby z cukrzycą typu 2 111

Mieszanki insulinowe a żywienie osoby z cukrzycą typu 2 113

Czy dwie iniekcje mieszanki w czasie doby wystarczą? 115

Czy obojętne jest, ile czasu przed posiłkiem należy podać insulinę? 115

Czy przy cukrzycy typu 2 może być stosowana osobista pompa insulinowa? 116

6. WYSIŁEK FIZYCZNY W CUKRZYCY TYPU 2 Andrzej Gawrecki 118

Rekomendacje dotyczące aktywności fizycznej dla osób z cukrzycą typu 2 119

Jak obliczyć tętno, które będzie oznaczało umiarkowany wysiłek fizyczny? 121

Zasady podejmowania aktywności fizycznej przez osobę z cukrzycą typu 2 122

Doustne leki stosowane w leczeniu cukrzycy 124

7. ŻYWIENIE W ZALEŻNOŚCI OD CHORÓB WSPÓŁISTNIEJĄCYCH Anna Duda-Sobczak 126

Choroby nerek 126

Przewlekła choroba nerek 126

Kamica nerkowa 129

Dna moczanowa 131

Nadciśnienie tętnicze 133

Postępowanie niefarmakologiczne 133

Zalecane zmiany stylu życia 133

Otyłość 135

Warto spróbować – dieta DASH 135

Dlaczego otyłość jest groźna dla zdrowia? 136

Postępowanie w otyłości 137

Zaburzenia gospodarki lipidowej 142

Dlaczego zaburzenia gospodarki lipidowej są groźne? 142

Kiedy spełnione będą kryteria dobrego wyrównania gospodarki lipidowej u osób z cukrzycą? 143

Dlaczego nienasycone kwasy tłuszczowe są tak ważne dla zdrowia? 144

Choroby przewodu pokarmowego 145

Choroba refluksowa 145

Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy 147

Uchyłki jelita grubego 150

Nieswoiste zapalenia jelit 151

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego 151

Choroba Leśniowskiego-Crohna 152

Operacje bariatryczne 154

Kiedy rozważać leczenie bariatryczne? 155

Przeciwwskazania do zabiegu bariatrycznego 155

Jakie są wyniki leczenia? 156

Postępowanie po zabiegu 156

8. PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY JEDZENIA I MOTYWACJA DO ODCHUDZANIA Agata Juruć 158

Psychologiczne czynniki związane z jedzeniem 158

Jedzenie a stres 160

Kiedy zgłosić się do specjalisty – zaburzenia jedzenia występujące w cukrzycy typu 2 162

Moja motywacja do odchudzania i plan działania 164

JADŁOSPISY Sylwia Karbowska, Agata Juruć 166

Jadłospis 1300 kcal 167

Jadłospis 1700 kcal 174

Piśmiennictwo 183