"Rozwój gospodarczy miast portowych pruskich prowincji nadbałtyckich w latach 1808-1914"

Spis treści

Edward Włodarczyk – Historyk, Mentor, Sternik nawy akademickiej, Przyjaciel (Włodzimierz Stępiński) 12

Prof. dr hab. Edward Włodarczyk – bibliografia publikacji (zestawiła Agnieszka Szudarek) 42

Prof. dr hab. Edward Włodarczyk – wypromowani doktorzy (zestawił Dariusz K. Chojecki) 60

Uwagi redakcyjne 61

1. Cel i zakres pracy 62

Wstęp 62

2. Podstawa źródłowa 68

3. Stan badań 72

1. Reformy samorządowe i gospodarcze 78

Rozdział I. Następstwa pruskich reform dla gospodarki miast portowych i kryzys gospodarczy (1808–1834/1838) 78

2. Warunki rozwoju gospodarczego miast portowych 87

2.1. Nowa organizacja korporacji kupieckiej 87

2.2. Miasta nadbałtyckie Prus wobec polityki handlowej Prus 90

3. Załamanie gospodarcze w miastach portowych 96

3.1. Położenie ekonomiczne zaplecza portów 96

3.2. Handel morski miast portowych w okresie kryzysu 99

3.3. Kryzys żeglugi morskiej 111

3.4. Warunki rozwoju produkcji przemysłowej 115

4. Konkluzje 116

1. Warunki przemian 118

Rozdział II Przełamanie stagnacji gospodarczej i narastanie przekształceń kapitalistycznych w życiu gospodarczym miast portowych w latach 1834/1838–1870 118

1.1. Tło okresu 118

1.2. Przemiany gospodarcze na bezpośrednim zapleczu portów 119

1.3. Przemiany demograficzne 122

1.4. Rola państwa, burżuazji i kapitału finansowego w inspirowaniu przemian 128

1.5. Miasta portowe wobec rozwoju kolejnictwa 139

1.6. Rola żeglugi śródlądowej w rozwoju miast portowych 143

2. Zmiany w żegludze bałtyckiej i handlu morskim 144

2.1. Inwestycje portowe 144

2.2. Handel morski portów bałtyckich 147

2.3. Zmiany w żegludze bałtyckiej 156

3. Miasta portowe jako ośrodki produkcji przemysłowej 166

3.1. Warunki rozwoju przemysłu 166

3.2. Przemysł rolno-spożywczy 167

3.3. Przemysł metalowo-maszynowy 170

3.4. Przemysł chemiczno-cementowy 173

3.5. Przemysł tytoniowy 174

3.6. Stopień upowszechnienia napędu mechanicznego 175

4. Rzemiosło 176

5. Przemiany w strukturze zatrudnienia 178

6. Konkluzje 180

1. Warunki przemian 182

Rozdział III Przemiany w życiu gospodarczym nadbałtyckich miast portowych po zjednoczeniu Rzeszy i w dobie protekcyjnej polityki celnej (1871–1894) 182

1.1. Tło okresu 182

1.2. Przemiany demograficzne 184

1.3. Rola państwa i burżuazji w procesie przemian 186

1.4. Rola banków 192

1.5. Rozwój połączeń kolejowych 194

1.6. Miasta portowe wobec rozwoju żeglugi śródlądowej 197

2. Zmiany w żegludze i handlu morskim 202

2.1. Inwestycje portowe 202

2.2. Armatorzy bałtyccy wobec przemian w żegludze morskiej 204

2.3. Rozwój handlu morskiego 212

3. Miasta portowe jako ośrodki produkcji przemysłowej 224

3.1. Warunki rozwoju 224

3.2. Przemysł stoczniowy i maszynowy 227

3.3. Przemysł chemiczny i cementowy 234

3.4. Przemysł rolno-spożywczy 237

3.5. Przemysł drzewny i papierniczy 241

3.6. Przemysł tytoniowy, konfekcyjny i lniarski 242

4. Struktura zatrudnienia 244

5. Konkluzje 247

1. Warunki przemian 248

Rozdział IV. Życie gospodarcze nadbałtyckich miast portowych w latach 1895–1914 248

1.1. Tło okresu 248

1.2. Przemiany demograficzne 249

1.3. Burżuazja wobec nowych koncepcji rozwoju gospodarczego 255

1.4. Banki 260

1.5. Zabiegi burżuazji o rozwój połączeń komunikacyjnych z zapleczem 263

2. Rozwój handlu i żeglugi 268

2.1. Inwestycje portowe 268

2.2. Przemiany w żegludze morskiej 273

2.3. Rozwój handlu morskiego 280

3. Miasta portowe jako ośrodki produkcji przemysłowej 298

3.1. Plan industrializacji G. Gosslera 298

3.2. Przemysł metalowo-maszynowy 303

3.3. Przemysł chemiczny i cementowy 315

3.4. Przemysł rolno-spożywczy 318

3.5. Przemysł drzewny i papierniczy 323

3.6. Przemysł tytoniowy i konfekcyjny 326

4. Przemiany w strukturze zatrudnienia 327

5. Konkluzje 329

Zakończenie 332

Bibliografia 338

Stosowane skróty 356

Spis map i rysunku 357

Spis tabel 358

Spis wykresów 361

Zusammenfassung 362