"Cukrzyca. Personalizacja terapii i opieki nad pacjentem"
Identyfikator Librowy: 177605
Spis treści
Część I Wybrane zagadnienia z diabe tologii, pediatrii i psychologii klinicznej 22
1.1. Wprowadzenie 24
Rozdział 1. Definicja, klasyfikacja cukrzycy i zapadalności na cukrzycę typu 1 – Ewa Pańkowska 24
1.2. Klasyfikacja cukrzycy według WHO 25
1.3. Epidemiologia cukrzycy typu 1 25
1.4. Zapadalność na cukrzycę typu 1 w Polsce 26
1.5. Podsumowanie 27
Piśmiennictwo 28
2.1. Wprowadzenie 30
Rozdział 2. Autoagresja w cukrzycy typu 1. Polimorfizm procesów autoimmunologicznych – Ewa Pańkowska, Zofia Rybka-Król 30
2.2. Czynniki środowiskowe sprzyjające wystąpieniu cukrzycy typu 1 31
2.2.1. Czynniki pokarmowe 31
2.2.2. Mikrobiota przewodu pokarmowego i jej wpływ na procesy chorobowe organizmu 32
2.3. Immunizacja i przeciwciała typowe dla cukrzycy typu 1 33
2.2.3. Infekcje wirusowe 33
2.4. Między psychologią a immunologią, inne spojrzenie na autoagresję 35
Piśmiennictwo 36
3.1. Typy kliniczne cukrzycy typu 1 pod względem dynamiki zmian w sekrecji insuliny 38
Rozdział 3. Dynamika progresji cukrzycy typu 1 od jej rozpoznania. Monitorowanie sekrecji C-peptydu – Ewa Pańkowska 38
3.2. O cena endogennej insuliny i funkcji wydzielniczej komórek beta 40
3.3. Naturalna historia sekrecji insuliny u osób z rozpoznaną cukrzycą typu 1. Wiek pacjenta a dynamika przebiegu cukrzycy typu 1 w pierwszych latach od rozpoznania 42
3.4. Podsumowanie 43
Piśmiennictwo 44
4.1. Wprowadzenie 46
4.2. Konwencjonalna insulinoterapia 46
Rozdział 4. Podstawy insulinoterapii – Ewa Pańkowska 46
4.3. Funkcjonalna intensywna insulinoterapia (FIIT) 47
4.4. Insuliny stosowane w praktyce pediatrycznej 48
4.4.1. Analogi szybko działające 48
4.4.2. Insuliny bezszczytowe, czyli analogi długo działające 49
4.5. Ciągły podskórny wlew insuliny 50
4.5.1. Pompa insulinowa 50
4.5.2. Funkcja insuliny posiłkowej – bolus 51
4.5.3. Funkcja insuliny podstawowej – bazy 52
4.5.4. Rejestracja i transmisja danych 52
4.6. Różnice między leczeniem metodą wielokrotnych wstrzyknięć (penami) a ciągłym podskórnym wlewem insuliny (pompą insulinową) 53
4.7. Wyniki kontroli metabolicznej i powikłania w leczeniu pompą insulinową 54
4.7.1. Kwasica ketonowa i hipoglikemie 54
4.7.2. Powikłania skórne 55
4.8. Dobór pacjentów do leczenia pompą insulinową 56
4.9. Rozpoczęcie terapii pompowej i dawkowanie insuliny 57
4.9.1. Obliczanie całkowitej dawki insuliny przy zmianie metody leczenia 57
4.9.2. Obliczanie dawki insuliny bazalnej 58
4.9.3. Insulina posiłkowa 59
4.10. Podsumowanie 60
Piśmiennictwo 60
5.1. Wprowadzenie 62
Rozdział 5. Żywienie w cukrzycy – zalecenia i rekomendacje – Karolina Mazurczak 62
5.2. O gólne zalecenia dietetyczne – stanowiska polskich i zagranicznych towarzystw diabetologicznych 63
5.3. Szczegółowe zalecenia dietetyczne dla dzieci i dorosłych z cukrzycą typu 1. Porównanie zaleceń ISPAD i Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego 66
5.4. Podsumowanie 69
Piśmiennictwo 69
6.1. Wprowadzenie 70
Rozdział 6. Zachowania żywieniowe dzieci i młodzieży w kontekście zaleceń dotyczących odżywiania w cukrzycy typu 1 – wyzwania dla profesjonalisty – Karolina Mazurczak 70
6.2. Realizacja zaleceń żywieniowych w cukrzycy – wczesny etap rozwoju dziecka 71
6.3. Realizacja zaleceń żywieniowych w cukrzycy u dzieci w wieku szkolnym 75
6.4. Realizacja zaleceń żywieniowych w cukrzycy u młodych dorosłych 76
6.5. Podsumowanie 78
Piśmiennictwo 78
7.1. Wprowadzenie 80
7.2. Siatki centylowe w ocenie rozwoju fizycznego 80
Rozdział 7. Monitorowanie rozwoju fizycznego dziecka w kontekście jego zapotrzebowania na energię i ważne składniki odżywcze – Karolina Mazurczak 80
7.3. Zapotrzebowanie energetyczne 83
7.4. Znaczenie białek, tłuszczów i węglowodanów w żywieniu dziecka 84
7.4.1. Białka 84
7.4.2. Tłuszcze 85
7.4.3. Węglowodany 86
7.5. Podsumowanie 88
Piśmiennictwo 88
8.1. Wprowadzenie 90
8.2. Nadwaga i otyłość centralna 90
Rozdział 8. Rozwój somatyczny w przebiegu cukrzycy – Ewa Pańkowska, Mieczysław Szalecki 90
8.3. Proces wzrastania 92
8.4. Rozwój fizyczny przy rozpoznaniu cukrzycy – teoria akceleracji 93
8.5. Podsumowanie 94
Piśmiennictwo 94
9.1. Wprowadzenie 96
Rozdział 9. Hipoglikemia – Ewa Pańkowska 96
9.2. Hipoglikemia bezobjawowa z dysfunkcją autonomicznego układu nerwowego 97
9.3. Czynniki ryzyka hipoglikemii. Diagnoza nawracających epizodów niedocukrzeń 99
9.4. Hipoglikemia w okresie prepubertalnym 100
9.5. Hipoglikemia w okresie dojrzewania 101
9.6. Częstość występowania ciężkich hipoglikemii u dzieci i ich wpływ na ośrodkowy układ nerwowy 101
9.7. Podsumowanie 102
Piśmiennictwo 103
10.1. Wprowadzenie 104
Rozdział 10. Najczęstsze endokrynopatie w cukrzycy typu 1 w wieku rozwojowym – Elżbieta Lipska, Mieczysław Szalecki 104
10.2. Patogeneza 106
10.3. Jednostki chorobowe 108
10.3.1. Autoimmunizacyjne choroby tarczycy 108
10.3.2. Niedoczynność nadnerczy (choroba Addisona) 111
10.3.3. Bielactwo (vitiligo) 111
10.3.4. Zanik podskórnej tkanki tłuszczowej (lipoatrofia) 111
10.3.5. Autoimmunizacyjne zespoły wielogruczołowe (APS) 112
10.4. Podsumowanie 113
10.3.6. Zespół IPEX 113
Piśmiennictwo 114
11.1. Wprowadzenie 116
Rozdział 11. Najczęstsze choroby autoimmunizacyjne w cukrzycy typu 1 – Przemysław Witek, Marta Gutowska 116
11.2. Choroby autoimmunizacyjne tarczycy 117
11.2.1. Choroba Hashimoto 118
11.2.2. Choroba Gravesa–Basedowa 119
11.3. Celiakia 120
11.4. Autoimmunizacyjne zapalenie błony śluzowej żołądka i niedokrwistość megaloblastyczna Addisona–Biermera 122
11.5. Pierwotna niedoczynność kory nadnerczy (choroba Addisona) 124
11.6. Zespół przedwczesnego wygasania funkcji jajników 126
11.7. Bielactwo (vitiligo) 127
11.8. Autoimmunizacyjne zespoły wielogruczołowe 127
11.9. Podsumowanie 129
Piśmiennictwo 129
12.1. Wprowadzenie 132
Rozdział 12. Celiakia a cukrzyca – Piotr Albrecht, Izabella Łazowska-Przeorek, Katarzyna Karolewska-Bochenek 132
12.2. Patofizjologia 133
12.3. Epidemiologia 133
12.4. Czynniki genetyczne 134
12.5. O braz kliniczny celiakii 135
12.6. Diagnostyka i leczenie celiakii 136
12.7. Celiakia u pacjentów z cukrzycą typu 1 137
12.8. Podsumowanie 138
Piśmiennictwo 138
13.1. Wprowadzenie 140
13.2. Epidemiologia i patofizjologia 140
Rozdział 13. Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego – Agnieszka Gawrońska 140
13.3. Aktualna klasyfikacja czynnościowych zaburzeń przewodu pokarmowego – Kryteria Rzymskie IV 141
13.4. Zaburzenia czynnościowe u niemowląt i małych dzieci 142
13.5. Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego związane z bólem brzucha 143
13.5.1. Dyspepsja czynnościowa 144
13.5.2. Zespół jelita drażliwego 144
13.5.3. Migrena brzuszna 146
13.5.4. Czynnościowy ból brzucha niespecyficzny 147
13.5.5. Zaburzenia defekacji 147
13.6. Podsumowanie 148
Piśmiennictwo 149
14.1. Wprowadzenie 152
14.2. Toksokaroza 152
Rozdział 14. Najczęstsze choroby pasożytnicze przewodu pokarmowego – Maria Kotowska, Michał Wronowski 152
14.2.1. Drogi zakażenia 153
14.2.2. O bjawy kliniczne 153
14.2.3. Leczenie 154
14.2.4. Zapobieganie 154
14.3. O wsica 155
14.3.1. Drogi zakażenia 155
14.3.2. O bjawy kliniczne 156
14.3.3. Rozpoznanie 156
14.3.4. Leczenie i profilaktyka 156
14.4. Glistnica 157
14.4.1. Drogi zakażenia 157
14.4.2. O bjawy kliniczne 157
14.5. Lamblioza 158
14.4.3. Rozpoznanie 158
14.4.4. Leczenie i profilaktyka 158
14.5.1. Drogi zakażenia 159
14.5.2. O bjawy kliniczne 159
14.6. Tasiemczyca 160
14.5.3. Rozpoznanie 160
14.5.4. Leczenie 160
14.7. Włośnica 162
14.7.1. O bjawy kliniczne 162
14.7.2. Rozpoznanie 162
14.8. Włosogłówczyca 163
14.7.3. Leczenie i profilaktyka 163
14.8.1. Drogi zakażenia 163
14.8.2. O bjawy kliniczne 163
Piśmiennictwo 164
14.8.3. Rozpoznanie 164
14.8.4. Leczenie 164
15.1. Wprowadzenie 166
Rozdział 15. Zaburzenia psychiczne w cukrzycy – Agnieszka Pisula 166
15.1.1. Skala problemu 166
15.1.2. Proces adaptacji do przewlekłej choroby 168
15.1.3. Zarządzanie leczeniem cukrzycy 169
15.1.4. Podsumowanie 171
15.2. Depresja u dzieci i młodzieży z cukrzycą 172
Piśmiennictwo 172
15.2.1. Przyczyny depresji 174
15.2.2. Między stanem zapalnym, depresją a cukrzycą 176
15.2.3. Przebieg depresji i obraz kliniczny 177
15.2.4. Kryteria diagnostyczne 180
15.2.5. Zaburzenia towarzyszące depresji 181
15.2.6. Rozpoznanie depresji 182
15.2.7. Leczenie depresji 183
Piśmiennictwo 187
15.2.8. Podsumowanie 187
15.3. Zaburzenia odżywiania 188
15.3.1. Rozpowszechnienie zaburzeń odżywiania 190
15.3.2. Czynniki ryzyka 191
15.3.3. Obraz kliniczny zaburzeń i kryteria diagnostyczne 194
15.3.4. Diagnoza zaburzeń odżywiania w cukrzycy typu 1 200
15.3.5. Leczenie 202
Piśmiennictwo 208
15.3.6. Podsumowanie 208
15.4. Próby samobójcze 209
15.4.1. Wykrywanie 211
15.4.2. Postępowanie 212
15.4.3. Podsumowanie 213
15.5. Zaburzenia lękowe 214
Piśmiennictwo 214
15.5.1. Przyczyny 216
15.5.2. Rodzaje zaburzeń lękowych 217
15.5.3. Leczenie zaburzeń lękowych – informacje ogólne 222
Piśmiennictwo 223
15.5.4. Podsumowanie 223
16.1. Wprowadzenie 226
Rozdział 16. Cukrzyca, choroba przewlekła – wybrane zagadnienia psychologiczne – Zofia Rybka-Król 226
16.2. Cukrzyca – choroba przewlekła 229
16.2.1. Próby zdefiniowania choroby przewlekłej 230
16.2.2. Kilka słów o neuronauce 232
16.2.3. Czy cukrzyca jest chorobą psychosomatyczną? 234
16.3. Teoria przywiązania Johna Bowlby’ego 238
16.4. Wzorce przywiązania 240
16.5. Rodzina jako system 245
16.5.1. Inni członkowie rodziny: rodzeństwo i dziadkowie 248
16.5.2. Genogramy 252
16.6. Reakcje na rozpoznanie choroby 253
16.6.1. Kilka uwag o reakcjach na chorobę w zależności od wieku dziecka 260
16.6.2. „Jaka piękna katastrofa” 267
16.7. Młodzi dorośli, koniec opieki pediatrycznej 268
16.8. Porozumienie personelu medycznego z pacjentem i jego rodziną 269
16.9. Zamiast podsumowania: refleksja o odkrywaniu przez dziecko i jego rodzinę drogi do zdrowia i dobrych kontaktów ze światem 272
Piśmiennictwo 274
Część II Studium przypadków i historie osób chorujących na cukrzycę 278
Ciężka hipoglikemia w przebiegu hipotyreozy – Elżbieta Lipska 280
Rozdział 17. Hipoglikemia jako wiodący objaw utrudniający codzienne funkcjonowanie pacjenta z cukrzycą typu 1 – Elżbieta Lipska, Przemysław Witek, Michał Wronowski, Maria Kotowska, Ewa Pańkowska, Zofia Rybka-Król, Agnieszka Pisula 280
Komentarz endokrynologa dziecięcego 281
Pytanie do eksperta 281
Piśmiennictwo 282
Hipoglikemia i zaburzenia hormonalne po przezklinowej resekcji gruczolaka przysadki – Przemysław Witek 283
Aktualne leczenie cukrzycy 283
Badanie fizykalne 283
Wywiad chorobowy 283
Analizy biochemiczne 284
Komentarz endokrynologa 284
Przypadek pacjentki z chorobą Hashimoto i niedocukrzeniami w przebiegu cukrzycy – Przemysław Witek 286
Leczenie 286
Komentarz endokrynologa 287
Problem nawracających hipoglikemii – Michał Wronowski, Maria Kotowska, Ewa Pańkowska 288
Leczenie i badanie fizykalne 288
Komentarz gastrologa 290
Piśmiennictwo 292
Lęk przed hipoglikemią – Zofia Rybka-Król, Ewa Pańkowska 293
Refleksja 294
Komentarz diabetologa 295
Lęk przed niedocukrzeniem przyczyną stałych przecukrzeń – Agnieszka Pisula, Ewa Pańkowska 297
Badanie, wywiad rodzinny i diagnoza 299
Komentarz diabetologa 300
Komentarz psychiatry 300
Ciężka hipoglikemia w przebiegu zaburzeń łaknienia i cukrzycy – Zofia Rybka-Król, Ewa Pańkowska 302
Wywiad chorobowy i badanie 302
Konsultacje i komentarz psychologa 304
Rozdział 18. Nadmierna masa ciała i nieprawidłowy rozwój fizyczny – Przemysław Witek, Karolina Mazurczak, Ewa Pańkowska, Izabella Łazowska- -Przeorek, Katarzyna Karolewska-Bochenek, Zofia Rybka-Król 308
Studium problemu nadmiernego i szybkiego przyrostu masy ciała u pacjentki z wieloletnią cukrzycą typu 1 – Przemysław Witek 308
Wywiad chorobowy 308
Zapis EKG i opis 308
Badania dodatkowe i leczenie 309
Komentarz endokrynologa 309
Kontrola metaboliczna cukrzycy 309
Studium przypadku chłopca z celiakią i nieprawidłowym rozwojem fizycznym – Karolina Mazurczak, Izabella Łazowska-Przeorek, Ewa Pańkowska 311
Wywiad chorobowy 311
Konsultacje dietetyczne 312
Rozwój fizyczny 312
Wyniki badań dodatkowych 312
Podsumowanie z komentarzem diabetologa 316
Wpływ metody leczenia insuliną na rozwój fizyczny dziecka – Karolina Mazurczak, Ewa Pańkowska 317
Leczenie cukrzycy 317
Konsultacje i komentarz dietetyka 318
Komentarz diabetologa 320
Zahamowanie wzrastania u 12-letniego chłopca chorującego na cukrzycę – przypadek nowo rozpoznanej celiakii – Izabella Łazowska-Przeorek, Katarzyna Karolewska-Bochenek, Karolina Mazurczak 321
Parametry rozwoju fizycznego 321
Wyniki badań dodatkowych 321
Konsultacje dietetyczne 322
Komentarz gastrologa 323
Przypadek 5-letniej dziewczynki z cukrzycą typu 1 i celiakią diagnozowaną z powodu nieprawidłowego rozwoju fizycznego – Izabella Łazowska-Przeorek, Katarzyna Karolewska-Bochenek, Karolina Mazurczak, Zofia Rybka-Król 324
Wywiad chorobowy 324
Konsultacje i komentarz dietetyka 325
Badanie endoskopowe i komentarz gastrologa 327
Komentarz psychologa 328
Hiperglikemie poranne – Ewa Pańkowska, Zofia Rybka-Król, Karolina Mazurczak 330
Rozdział 19. Hiperglikemia i wahania glikemii jako objaw i stan codziennych trudności, z którymi zmagają się osoby chorujące na cukrzycę – Ewa Pańkowska, Zofia Rybka-Król, Karolina Mazurczak, Przemysław Witek 330
Komentarz diabetologa 331
Konsultacja dietetyczna 332
Jej historia… 333
Konsultacje psychologiczne 333
Wokół cukrzycy… 334
Hiperglikemie nocne u dziecka leczonego pompą insulinową – Karolina Mazurczak, Ewa Pańkowska 338
Wywiad chorobowy 338
Konsultacje dietetyczne 339
Komentarz diabetologa 340
Tyreotoksykoza i depresja u pacjentki z wieloletnią cukrzycą typu 1 – Przemysław Witek, Zofia Rybka-Król 342
Wywiad chorobowy i badania dodatkowe 342
Komentarz diabetologa 343
Komentarz endokrynologa 343
Konsultacje i komentarz psychologa 343
Podsumowanie 345
Pacjent z cukrzycą typu 2 powikłaną dodatkową chorobą tarczycy – Przemysław Witek 347
Stan obecny i badania 347
Wywiad chorobowy 347
Komentarz endokrynologa 349
Analiza przyczyn kwasicy ketonowej u dziewczynki chorującej na cukrzycę typu 1. Genogram w diagnozie psychologicznej – Zofia Rybka-Król 351
Anemia w przebiegu cukrzycy i celiakii – Anna Wielowiejska, Magdalena Neścioruk, Izabella Łazowska-Przeorek, Ewa Pańkowska 354
Rozdział 20. Opisy różnych i częstych klinicznie istotnych problemów występujących w przebiegu cukrzycy – Anna Wielowiejska, Magdalena Neścioruk, Izabella Łazowska-Przeorek, Ewa Pańkowska, Elżbieta Lipska, Michał Wronowski, Maria Kotowska, Agnieszka Gawrońska, Agnieszka Pisula 354
Wywiad chorobowy i badania 354
Badania kontrolne 355
Komentarz gastrologa 356
Komentarz diabetologa 357
Pacjentka 15-letnia z cukrzycą typu 1, obserwowana w kierunku choroby Hashimoto – Elżbieta Lipska 359
Dodatkowe badania 359
Leczenie cukrzycy 359
Komentarz endokrynologa dziecięcego 360
Piśmiennictwo 361
Bezobjawowa niedoczynność tarczycy w przebiegu cukrzycy typu 1 – Elżbieta Lipska 362
Komentarz endokrynologa dziecięcego 362
Pytanie do eksperta 362
Wywiad chorobowy 362
Piśmiennictwo 364
Opis przypadku remisji choroby Hashimoto – Elżbieta Lipska 365
Komentarz endokrynologa dziecięcego 365
Pytania do eksperta 365
Wywiad chorobowy 365
Piśmiennictwo 366
Dolegliwości gastryczne w postaci biegunki u dziecka z cukrzycą typu 1 – Michał Wronowski, Maria Kotowska 367
Wywiad chorobowy 367
Komentarz gastroenterologa 368
Nawracające bóle brzucha u chłopca z cukrzycą typu 1 – dyspepsja czynnościowa – Agnieszka Gawrońska 371
Wywiad rodzinny i badania 371
Konsultacja gastrologiczna 372
Nawracające bóle brzucha u dziecka po rozpoznaniu cukrzycy – zespół jelita drażliwego – Agnieszka Gawrońska, Agnieszka Pisula, Ewa Pańkowska 374
Wywiad chorobowy i badania 374
Konsultacja diabetologiczna 375
Konsultacje i komentarz gastrologa 375
Konsultacje i komentarz psychiatry 376
Podsumowanie 377
Skorowidz 378