"Terapia zajęciowa w dysfunkcjach narządu ruchu"

Spis treści

1. Patofizjologia wybranych dysfunkcji narządu ruchu – Aneta Bac 16

1.1. Wprowadzenie 16

1.2. Choroba Parkinsona 16

1.3. Choroba zwyrodnieniowo-zniekształcająca stawów 19

1.4. Osteoporoza 21

1.5. Reumatoidalne zapalenie stawów 24

1.6. Stwardnienie rozsiane (SM – sclerosis multiplex) 26

1.7. Udary 28

1.8. Uszkodzenia nerwów obwodowych 31

1.9. Uszkodzenia rdzenia kręgowego 33

1.10. Uszkodzenia ścięgien 36

1.11. Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK) 38

1.12. Złamania 39

Pytania sprawdzające 42

2. Wybrane objawy powodujące ograniczenia funkcjonalne osób z dysfunkcjami narządu ruchu – Aneta Bac 44

2.1. Wprowadzenie 44

2.2. Ból 44

2.3. Ból fantomowy 45

2.4. Deformacje ręki 46

2.5. Drżenia mięśni 47

2.6. Obrzęki 47

2.7. Obniżona tolerancja wysiłku 48

2.8. Osłabienie siły mięśni 49

2.9. Przykurcze i zesztywnienia 49

2.9.1. Przykurcze 49

2.9.2. Zesztywnienia 50

2.10. Spastyczność i wiotkość mięśni 51

2.10.1. Spastyczność 51

2.10.2. Wiotkość 51

2.11. Zaburzenia chodu 52

2.11.1. Chód w niedowładzie połowiczym 52

2.11.2. Chód nożycowy 52

2.11.3. Chód parkinsonowski 52

2.11.4. Chód ataktyczny 53

2.11.5. Chód antalgiczny 53

2.11.6. Chód ostrożny 53

2.12. Zaburzenia czucia 54

2.13. Zaburzenia koordynacji ruchowej 55

2.14. Zaburzenia równowagi 55

2.15. Zła postawa ciała 56

Pytania sprawdzające 57

3. Założenia terapii zajęciowej w dysfunkcjach narządu ruchu – Anna Misiorek 58

3.1. Wprowadzenie 58

3.2. Podstawowe idee terapii zajęciowej 58

3.2.1. Holizm 58

3.2.2. Terapia zajęciowa a zdrowie 59

3.3. Obszary pracy terapeuty zajęciowego 60

3.2.3. Podejście Person-Centred Practice 60

3.3.1. Wykonywanie zajęć 61

3.3.2. Umiejętności związane z wykonywaniem czynności 62

3.3.3. Wzorce zachowań 64

3.3.4. Konteksty i środowiska 65

3.3.5. Wymogi aktywności 66

3.3.6. Czynniki osobowe 67

3.4. Proces terapii zajęciowej, cele terapii, typy interwencji terapeutycznej 68

3.4.1. Charakterystyka procesu terapii zajęciowej 68

3.4.2. Cele interwencji terapeutycznej 70

3.4.3. Typy interwencji terapeutycznej 71

Pytania sprawdzające 73

4. Narzędzia oceny w pracy z osobami z dysfunkcjami narządu ruchu – Paulina Aleksander-Szymanowicz 74

4.1. Wprowadzenie 74

4.2. Wywiad 74

4.3. Badanie czynnościowe 75

4.3.1. Oglądanie 75

4.3.2. Badanie dotykiem 75

4.3.3. Pomiary liniowe 76

4.3.4. Pomiary kątowe zakresów ruchu i zapis według systemu SFTR 81

4.3.5. Wybrane testy funkcjonalne 84

4.3.6. Badanie siły mięśniowej 90

4.3.7. Kwestionariusze 92

4.3.8. Testy 95

4.3.9. Skale 100

4.4. Narzędzia dodatkowe – diagnostyka obrazowa 103

Pytania sprawdzające 104

5. Obszary interwencji u osób z dysfunkcjami narządu ruchu – Aneta Bac 106

5.1. Wprowadzenie 106

5.2. Charakterystyka obszarów interwencji 107

5.3. Podstawowe czynności życia codziennego (BADL) 110

5.3.1. Kąpiel i branie prysznica 110

5.3.2. Ubieranie się 111

5.3.3. Jedzenie 112

5.3.4. Komunikacja funkcjonalna 114

5.3.5. Mobilność funkcjonalna 115

5.3.6. Zabiegi kosmetyczne i higiena jamy ustnej 117

5.3.7. Korzystanie z toalety 119

5.4. Złożone czynności życia codziennego (IADL) 120

5.4.1. Dbanie o ubrania 120

5.4.2. Poruszanie się poza domem 121

5.4.3. Prowadzenie samochodu 123

5.4.4. Pisanie ręczne 125

5.4.5. Lekkie prace domowe 127

5.4.6. Zarządzanie finansami 128

5.4.7. Przygotowywanie jedzenia 129

5.4.8. Zarządzanie lekami i dbanie o zdrowie 131

5.4.9. Odpoczynek i sen 132

5.4.10. Robienie zakupów 134

5.5. Czynności związane z czasem wolnym, wypoczynkiem i życiem społecznym 136

5.6. Inne obszary interwencji 137

5.6.1. Ryzyko upadków 137

5.6.2. Wykluczenia społeczne 138

5.6.3. Pomoc w kontaktach z instytucjami i w pozyskiwaniu środków finansowych 138

Pytania sprawdzające 139

5.6.4. Doradztwo zawodowe 139

6. Transfer osób z dysfunkcjami narządu ruchu – Paweł Żychowicz 140

6.1. Wprowadzenie 140

6.2. Podstawowe założenia bezpiecznego przemieszczania pacjentów 140

6.3. Ryzyko w trakcie transferów i jego ocena 142

6.3.1. Zagrożenia przeciążeniem w wyniku przemieszczania pacjenta 144

6.3.2. Zasady bezpiecznego przemieszczania i podnoszenia osób 145

6.4. Metody transferu osób z dysfunkcjami narządu ruchu 146

6.4.1. Samodzielny transfer w codziennych czynnościach 146

6.4.2. Techniki przemieszczania i podnoszenia osób z dysfunkcjami narządu ruchu z wykorzystaniem sprzętu mechanicznego 156

6.4.3. Techniki ręcznego przemieszczania i podnoszenia osób z dysfunkcjami narządu ruchu 157

6.5. Pomoc terapeuty w trakcie chodzenia 163

6.5.1. Chodzenie z asekuracją 163

6.5.2. Chodzenie o kulach 163

6.6. Promocja zdrowia opiekuna osoby z niepełnosprawnością jako zadanie terapeuty zajęciowego 174

Pytania sprawdzające 174

7. Wyroby medyczne w terapii osób z dysfunkcjami narządu ruchu – Tomasz Szaporów 176

7.1. Wprowadzenie 176

7.2. Definicja wyrobu medycznego 176

7.3. Klasyfikacja wyrobów medycznych 177

7.4. Podział wyrobów medycznych 177

7.4.1. Wyroby ortotyczne 178

7.4.2. Wyroby protetyczne 179

7.4.3. Wyroby pomocnicze – wybrane zagadnienia 180

7.5. Źródła finansowania wyrobów medycznych 186

7.5.1. Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) 186

7.5.2. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej (MOPS) i Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie (PCPR) 187

7.5.3. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) 189

7.5.4. Fundacje 189

7.6. Projektowanie i wytwarzanie indywidualnych wyrobów ortopedycznych 190

Pytania sprawdzające 193

8. Praktyczne aspekty terapii zajęciowej w dysfunkcjach narządu ruchu – Urszula Chrabota 194

8.1. Wprowadzenie 194

8.2. Cele terapii zajęciowej w dysfunkcjach narządu ruchu 195

8.3. Proces terapii zajęciowej 195

8.4. Terapia ręki 196

8.5. Adaptacje środowiska 198

8.6. Profilaktyka upadków 201

8.7. Metody ochrony stawów stosowane w profilaktyce i terapii dysfunkcji narządu ruchu 201

8.7.1. Zachowanie równowagi pomiędzy aktywnością i wypoczynkiem 202

8.7.2. Ograniczanie wykonywania czynności długotrwałych, powtarzalnych, wykonywanych w tej samej pozycji, ruchów pogłębiających deformacje i nasilających ból 202

8.7.3. Umiejętne przenoszenie przedmiotów i rozkładanie ciężaru 203

8.7.4. Używanie sprzętu ułatwiającego wykonywanie czynności ADL 204

8.7.5. Nauka technik wykonywania czynności z ograniczeniem przeciążania stawów i nasilania bólu 207

8.7.6. Wykorzystanie zaopatrzenia ortotycznego 207

Pytania sprawdzające 208

9. Terapia zajęciowa w dysfunkcjach narządu ruchu – studia przypadków – Anna Bukowska 210

9.1. Wprowadzenie 210

9.2. Pacjent z chorobą zwyrodnieniowo-zniekształcającą stawów 211

9.3. Pacjent po amputacji kończyny 212

9.4. Pacjent ze stwardnieniem rozsianym 215

9.5. Pacjent z chorobą Parkinsona 217

9.6. Pacjent po udarze niedokrwiennym mózgu 219

9.7. Pacjent z zesztywniającym zapaleniem stawów kręgosłupa 221

Pytania sprawdzające 223

Piśmiennictwo 224

Skorowidz 230