"Kropla drąży skałę? Co mówiłem do Niemców i o Niemcach przez ponad pół wieku"

Spis treści

Wstęp 4

Od autora 5

1. Zwyczajne dni Warszawy 1939-1945. Z notatnika kronikarza 14

2. Historia Jankiela Wiernika 24

3. Młodzi Niemcy na zachód od Łaby 29

4. Dwaj Niemcy o Polsce 35

5. Czwartek w Monachium, sobota w Bonn 40

6. Wizyta w Kolonii 46

7. Nie tylko o Hamburgu 52

8. U porać się ze straszną przeszłością 63

9. Sprawa Hahna 69

10. Droga pojednania 76

11. Jako historyk patrzę nieco inaczej 82

12. Warszawskie getto 92

13. Tradycja i przyszłość w myśleniu Polaków i Niemców ze wstępem Hansa Maiera 100

14. Prześladowany, który nie został prześladowcą - fragmenty laudacji Hansa Maiera 111

Nie ma pokoju bez wolności 114

15. Jeszcze Polska nie zginęła 126

16. Przyjaciel Polski. Tekst upamiętniający Aloisa Mertesa 144

17. Przebaczamy i prosimy o przebaczenie 147

18. Obojętność jest wrogiem pokoju 148

19. Jaki jest bilans stosunków Polaków i Niemców 50 lat po wojnie? 154

20. Polska i jej sąsiedzi. Uwagi do polskiej polityki zagranicznej 170

21. Obojętność i oportunizm często są gorsze od zła - fragmenty laudacji biskupa Karla Lehmanna 177

Polacy i Niemcy w nowej Europie 179

22. Nowa szansa Europy - fragmenty laudacji arcybiskupa Paryża, Jean-Marie Kardynała Lustigera 188

Jeśli ojczyzna jest pierwszym słowem Polaka, to wolność jest drugim 191

23. Władysław Bartoszewski - polski marzyciel 195

24. Przeciw zapomnieniu - na rzecz wspólnoty dziś i jutro 198

25. Nowy początek dla narodów. Uwagi o Europie z polskiego punktu widzenia 218

26. Na drodze do Europy 224

27. T rudna droga pojednania polsko-niemieckiego i obiecująca perspektywa na progu stulecia, z wprowadzeniem Erwina Teufela 228

28. W obliczu nowej wolności w Europie Środkowo-Wschodniej 247

29. Historia daje nadzieję 252

30. Wierność zasadom 262

31. Strach przed potęgą? Niemcy i Polska po przełomie 267

32. Polsko-niemiecka współpraca przygraniczna 273

33. Droga Polski do Unii Europejskiej 282

34. Człowiek - istota niezapisana 286

35. Zły duch Europy 290

36. Misja literatury 298

37. Pojednanie - odpowiedzialność i odwaga 301

38. Wyzwania i dylematy. Polacy i Niemcy w kształtowaniu przyszłej Unii Europejskiej 307

39. Polityka i moralność - doświadczenia, oczekiwania, nadzieje 314

40. Stosunki polsko-niemieckie wczoraj, dziś i jutro 327

41. Nadzieja 338

42. Polska, Europa, USA 340

43. Osobiste refleksje na temat powojennej historii Polski i Niemiec 349

44. Pamięć pomordowanych Romów 356

45. Sprawa odszkodowań dla byłych robotników przymusowych 359

46. Komentarz dla niemieckiej rozgłośni Radia Watykan, 10 czerwca 2006 365

47. Komentarz dla niemieckiej rozgłośni Radia Watykan, 17 czerwca 2006 368

48. Przyjaźń trzeba budować 370

49. Komentarz dla niemieckiej rozgłośni Radia Watykan, 3 marca 2007 375

50. Komentarz dla niemieckiej rozgłośni Radia Watykan, 17 marca 2007 377

51. Komentarz dla niemieckiej rozgłośni Radia Watykan, 24 marca 2007 379

52. Komentarz dla niemieckiej rozgłośni Radia Watykan, 31 marca 2007 381

53. O przyjaznym sąsiedztwie 383

54. Polacy i Niemcy - dziś i jutro 385

55. Praca i wolność - najprostsze prawa człowieka 391

56. Komentarz dla niemieckiej rozgłośni Radia Watykan, 27 października 2007 393

57. O nowych szansach współpracy z Niemcami, starych rozczarowaniach i sytuacji swojego premiera 395

58. Stosunki polsko-niemieckie w okresie pontyfikatu Pawła VI (1963-1978) 402

59. Rozruszać pamięć, współtworzyć rzeczywistość 412

60. Europejska kultura pamięci 415

61. Weimar - wola dialogu 422

62. Szkło rozumu 425

63. Rozdwojona pamięć 428

64. Komentarz dla niemieckiej rozgłośni Radia Watykan, 18 października 2008 432

65. Europa wartości i praw podstawowych. Refleksje do aktualnej debaty nad europejską polityką wewnętrzną 434

66. Hans-Gert Pöttering - marzyciel, wizjoner, realista 439

67. Los budowniczego mostów 442

68. Szacunek dla wolności 444

69. Zadośćuczynienie i wola dialogu 448

70. O wychowaniu bez uprzedzeń 450

71. Demokratyczne korzenie i wartości Europy. Z doświadczeń świadka epoki 454

72. Berlin, miasto moich wspomnień 463

73. Osiągnięcia i zobowiązania 465

74. Legitymacja demokratyczna Unii Europejskiej i wspólne wartości jako podstawa reformy UE 467

75. Polska i Niemcy w Unii Europejskiej 472

76. Niedoceniana wartość normalności 478

77. Czasem warto być butnym 481

78. Pomnik, dzięki któremu runął mur 489

79. Brama jest otwarta 491

80. Suma osiągnięć wielu ludzi 497

81. My, Niemcy i Polacy, zyskaliśmy wzajemne zaufanie 499

82. Solidarni we wspólnym interesie 503

Zamiast podsumowania 510

Indeks nazwisk 515