"Położnictwo i ginekologia. Tom 1 i 2"

Spis treści

1. Ciąża o przebiegu prawidłowym 21

1.1. Zapłodnienie – Leszek Pawelczyk, Monika Serdyńska 21

1.1.1. Przygotowanie komórki jajowej do zapłodnienia 21

1.1.2. Przygotowanie plemników do zapłodnienia 23

1.1.3. Penetracja plemników 24

1.1.4. Zapobieganie polispermii 24

1.1.5. Fuzja gamet 25

1.2. Płód i popłód 26

1.1.6. Następstwa zapłodnienia 26

1.2.1. Rozwój i budowa płodu – Bogumił L. Kmieć, Dariusz Kaczmarczyk 26

1.2.2. Rozwój, budowa i hormonalna czynność popłodu – Piotr Oszukowski 35

1.2.3. Płyn owodniowy – Janusz Woytoń 41

1.3. Immunologiczne aspekty ciąży – Andrzej Malinowski, Jacek R. Wilczyński 49

1.3.1. Immunoregulacyjna rola łożyska 50

1.3.2. Odpowiedź immunologiczna ciężarnej 54

1.4. Zmiany ustrojowe w przebiegu ciąży – Joanna Kempiak 61

1.4.1. Zmiany w układzie krążenia 62

1.4.2. Zmiany w układzie oddechowym 65

1.4.3. Zmiany w układzie pokarmowym 67

1.4.4. Zmiany w układzie kostnym 68

1.4.5. Zmiany w układzie moczowym 68

1.4.6. Zmiany w gruczołach wydzielania wewnętrznego 70

1.4.7. Zmiany w metabolizmie 71

1.5. Rozpoznanie ciąży i ustalenie terminu porodu – Bogdan Chazan 73

1.5.1. Rozpoznanie ciąży 74

1.5.2. Ustalenie terminu porodu 76

1.6. Organizacja opieki medycznej nad kobietą w ciąży – Bogdan Chazan 78

1.6.1. Elementy opieki medycznej nad kobietą w ciąży 79

1.6.2. Opieka prekoncepcyjna 80

1.6.3. Opieka medyczna nad kobietą w ciąży 81

1.6.4. Wskaźniki pozwalające określić jakość opieki okołoporodowej 86

1.7. Żywienie kobiet ciężarnych – Mariola Ropacka 87

1.7.1. Tłuszcze 90

1.7.2. Białko 91

1.7.3. Węglowodany 92

1.7.4. Witaminy 93

2. Ciąża o przebiegu nieprawidłowym 97

2.1. Nieprawidłowy czas trwania ciąży – Jan Urban 97

2.1.1. Zagrażający poród przedwczesny 97

2.1.2. Ciąża po terminie 104

2.2. Ciąża ektopowa – Jana Skrzypczak 108

2.2.1. Etiologia 108

2.2.2. Umiejscowienie ciąży ektopowej 110

2.2.3. Metody diagnozowania 111

2.2.4. Leczenie 114

2.2.5. Wpływ leczenia ciąży ektopowej na potencjał rozrodczy 118

2.3. Niepowściągliwe wymioty ciężarnych – Beata Kubiaczyk-Paluch 119

2.3.1. Etiopatogeneza 120

2.3.2. Rozpoznanie 121

2.3.3. Postępowanie terapeutyczne 121

2.4. Konflikt serologiczny – Mirosław Wielgoś, Longin Marianowski 123

2.4.1. Etiopatogeneza 123

2.4.2. Diagnostyka 124

2.4.3. Leczenie 128

2.4.4. Profilaktyka 130

2.5. Poronienie – Jana Skrzypczak 131

2.5.1. Epidemiologia 131

2.5.2. Rodzaje poronień 132

2.5.3. Etiopatogeneza 133

2.5.4. Poronienie a wiek kobiety 137

2.5.5. Mechanizm poronienia 138

2.5.6. Czynniki rokownicze 138

2.6. Krwawienia w II i III trymestrze ciąży – Grzegorz H. Bręborowicz, Sławomir Sobieszczyk 139

2.5.7. Profilaktyka 139

2.6.1. Przedwczesne oddzielenie się łożyska 140

2.6.2. Łożysko przodujące 142

2.7. Wielowodzie i małowodzie – Janusz Woytoń 145

2.7.1. Wielowodzie 145

2.7.2. Małowodzie 148

2.8. Ciąża wielopłodowa – Witold Malinowski 149

2.8.1. Powstawanie ciąży wielopłodowej 149

2.8.2. Epidemiologia 151

2.8.3. Popłody ciąż bliźniaczych 153

2.8.4. Rozpoznanie ciąży wielopłodowej 154

2.8.5. Powikłania w przebiegu ciąży wielopłodowej 159

2.8.6. Wady rozwojowe i anomalie chromosomalne 164

2.9. Ciąża obumarła – Stefan Jaworski 166

2.8.7. Umieralność okołoporodowa płodów i noworodków pochodzących z ciąż wielopłodowych 166

2.9.1. Epidemiologia 166

2.9.2. Etiopatogeneza 167

2.9.3. Rozpoznanie 167

2.9.4. Postępowanie 169

2.9.5. Profilaktyka 170

2.10. Koagulopatie położnicze – Grzegorz H. Bręborowicz, Sławomir Sobieszczyk 171

2.10.1. Układ hemostazy w przebiegu ciąży prawidłowej 172

2.10.2. Nabyte koagulopatie położnicze 173

2.10.3. Wrodzone koagulopatie położnicze 176

2.10.4. Małopłytkowość 179

2.11. Nieprawidłowe wzrastanie płodu (hipotrofia i hipertrofia) – Kazimierz Kamiński, Patrycja Fiegler-Rudol, Piotr Węgrzyn 182

2.11.1. Hipotrofia płodu 182

2.11.2. Hipertrofia płodu 189

2.12. Ciążowa choroba trofoblastyczna – Zbigniew Słomko 190

2.12.1. Zaśniad groniasty 190

2.12.2. Rak kosmówki (kosmówczak) 192

2.13. Niewydolność cieśniowo-szyjkowa – Grzegorz H. Bręborowicz 194

2.13.1. Etiopatogeneza 194

2.13.2. Rozpoznanie 195

2.13.3. Leczenie 196

2.14. Przedwczesne pęknięcie błon płodowych – Przemysław Oszukowski, Agnieszka Pięta-Dolińska 198

2.13.4. Rokowanie 198

3. Choroby współistniejące z ciążą 203

3.1. Farmakoterapia w okresie ciąży – Ryszard Czajka 203

3.1.1. Transport leków 204

3.1.2. Metabolizm leków 205

3.1.3. Teratogenny wpływ leków na rozwój zarodka i płodu 206

3.1.4. Leczenie hormonalne kobiet ciężarnych 210

3.1.5. Suplementacja witaminami i składnikami mineralnymi diety kobiet ciężarnych 211

3.1.6. Farmakoterapia płodu 211

3.2. Nadciśnienie tętnicze – Jan Oleszczuk, Bożena Leszczyńska-Gorzelak 214

3.2.1. Nadciśnienie przewlekłe 215

3.2.2. Stan przedrzucawkowy 216

3.2.3. Rzucawka 226

3.2.4. Stan przedrzucawkowy nałożony na nadciśnienie przewlekłe 227

3.3. Choroby wątroby – Zbigniew Celewicz 228

3.3.1. Choroby wątroby specyficzne dla okresu ciąży 228

3.3.2. Choroby nieswoiste dla okresu ciąży, które mogą wystąpić w czasie jej trwania 232

3.3.3. Choroby związane z istniejącymi przed ciążą zaburzeniami funkcji wątroby 232

3.4. Choroby układu moczowego – Bogdan Chazan 233

3.4.1. Przewlekła niewydolność nerek 234

3.4.2. Ostra niewydolność nerek 235

3.4.3. Kamica nerkowa 236

3.4.4. Zakażenie dróg moczowych 237

3.5. Choroby układu sercowo-naczyniowego – Romuald Ochotny 239

3.5.1. Diagnostyka układu krążenia u kobiet ciężarnych 240

3.5.2. Wady serca 240

3.5.3. Chora ze sztuczną zastawką serca 243

3.5.4. Kardiomiopatie 243

3.5.5. Choroba niedokrwienna serca 244

3.5.6. Zaburzenia rytmu serca 245

3.6. Choroby układu krwiotwórczego – Sławomir Sobieszczyk 246

3.6.1. Niedokrwistość 246

3.6.2. Nowotwory układu krwiotwórczego 250

3.7. Cukrzyca – Ewa Wender-Ożegowska 252

3.7.1. Ciąża u kobiety chorej na cukrzycę 254

3.7.2. Działanie insuliny w okresie ciąży 255

3.7.3. Wpływ ciąży na cukrzycę 256

3.7.4. Leczenie pacjentki z cukrzycą 258

3.7.5. Cukrzyca ciążowa 262

3.8. Choroby gruczołów dokrewnych – Krzysztof Drews, Agnieszka Seremak-Mrozikiewicz 266

3.8.1. Choroby gruczołu tarczowego 266

3.8.2. Choroby przysadki 271

3.8.3. Choroby nadnerczy 273

3.9. Choroby immunologiczne – Krzysztof Drews, Agnieszka Seremak-Mrozikiewicz 274

3.9.1. Zespół antyfosfolipidowy 275

3.9.2. Małopłytkowość samoistna (małopłytkowość autoimmunologiczna) 278

3.9.3. Toczeń rumieniowaty układowy 280

3.9.4. Twardzina uogólniona 282

3.9.5. Reumatoidalne zapalenie stawów 282

3.9.6. Nużliwość mięśni (miastenia) 283

3.9.7. Pemfigoid ciężarnych (opryszczka ciężarnych) 284

3.10. Nowotwory – Wiesław Markwitz, Grzegorz H. Bręborowicz 285

3.10.1. Nowotwory jajnika 286

3.10.2. Nowotwory sutka 288

3.10.3. Nowotwory szyjki macicy 289

3.10.4. Postępowanie 290

3.10.5. Chemioterapia 291

3.10.6. Wpływ promieniowania jonizującego na kobietę w ciąży 292

3.11. Choroby układu oddechowego – Mariola Ropacka 293

3.11.1. Dychawica oskrzelowa (astma) 293

3.11.2. Zapalenie płuc 296

3.11.3. Zespół ostrej niewydolności oddechowej u dorosłych 301

3.11.4. Gruźlica 303

3.11.5. Sarkoidoza 304

3.12. Zakażenia i zarażenia – Dorota Nowakowska, Jan Wilczyński 305

3.12.1. Zakażenia bakteriami 306

3.12.2. Zakażenia mikoplazmami 314

3.12.3. Zakażenia wirusami 315

3.12.4. Zarażenia pierwotniakami 331

3.12.5. Zarażenia grzybami 335

4. Poród 339

4.1. Anatomia położnicza – Wiesław Markwitz, Mariola Ropacka 339

4.1.1. Miednica kostna 339

4.1.2. Budowa kanału rodnego 340

4.1.3. Mięśnie i więzadła miednicy mniejszej 346

4.1.4. Narządy płciowe zewnętrzne 347

4.1.5. Narządy płciowe wewnętrzne 349

4.1.6. Stosunki otrzewnowe miednicy mniejszej 353

4.1.7. Anatomia płodu 354

4.2. Poród prawidłowy – Mariola Ropacka, Grzegorz H. Bręborowicz 356

4.2.1. Badanie i postępowanie wstępne 356

4.2.2. Przebieg porodu fizjologicznego 365

4.3. Poród nieprawidłowy 375

4.3.1. Znieczulenie w czasie porodu – Sławomir Sobieszczyk 375

4.3.2. Poród w położeniu miednicowym płodu – Zbigniew Słomko 386

4.3.3. Poród w nieprawidłowym ułożeniu płodu – Zbigniew Słomko 390

4.3.4. Poród w nieprawidłowych ustawieniach płodu – Zbigniew Słomko 396

4.3.5. Poród w ciąży wielopłodowej – Witold Malinowski 400

4.3.6. Poród po cesarskim cięciu – Grzegorz H. Bręborowicz 406

4.4. Poród patologiczny – Krzysztof Czajkowski 408

4.4.1. Zaburzenia czynności skurczowej mięśnia macicy 408

4.4.2. Nieprawidłowy przebieg trzeciego okresu porodu 415

4.5. Operacje położnicze – Zbigniew Słomko, Grzegorz H. Bręborowicz 419

4.5.1. Cięcie cesarskie 419

4.5.2. Nacięcie krocza 422

4.5.3. Operacja kleszczowa 424

4.5.4. Wyciągacz próżniowy 429

4.5.5. Operacje w położeniu poprzecznym płodu 432

4.5.6. Postępowanie w przypadku wypadniętej pępowiny 434

5. Połóg – Elżbieta Ronin-Walknowska 439

5.1. Fizjologia połogu 439

5.1.1. Połogowe zmiany ogólnoustrojowe 439

5.1.2. Laktacja 441

5.1.3. Połogowe zmiany w narządach płciowych 443

5.1.4. Postępowanie w połogu 445

5.2. Powikłania połogowe 448

5.2.1. Zakażenie połogowe 448

5.2.2. Choroba zakrzepowa 450

5.2.3. Późne krwawienia poporodowe 451

5.2.4. Zaburzenia laktacji 452

6. Diagnostyka rozwoju i stanu płodu 455

6.1. Badanie równowagi kwasowo-zasadowej – Beata Kubiaczyk-Paluch, Grzegorz H. Bręborowicz 455

6.1.1. Technika pobierania krwi włośniczkowej ze skalpu płodu 456

6.1.2. Prawidłowe wartości 456

6.1.3. Interpretacja wyników 457

6.1.4. Ocena krwi pępowinowej po porodzie 458

6.1.5. Technika pobierania krwi z pępowiny 458

6.2. Ocena aktywności ruchowej płodu – Grzegorz H. Bręborowicz, Beata Kubiaczyk-Paluch 459

6.2.1. Ocena ruchów płodu przez ciężarną 459

6.2.2. Profil biofizyczny płodu 460

6.2.3. Postępowanie kliniczne w zależności od wyniku badania profilu biofizycznego płodu 462

6.3. Ocena czynności serca płodu w czasie ciąży i porodu – Jerzy Sikora 465

6.3.1. Osłuchiwanie czynności serca płodu 467

6.3.2. Kardiotokografia 469

6.3.3. Elektrokardiografia płodowa 490

6.4. Badanie ultrasonograficzne w czasie ciąży – Jacek Brązert, Krzysztof Szaflik, Marek Pietryga, Dariusz Borowski 492

6.4.1. Badanie ultrasonograficzne w I trymestrze ciąży 492

6.4.2. Kliniczne zastosowanie badania ultrasonograficznego między 11. a 14. tygodniem ciąży 495

6.4.3. Ocena rozwoju i anatomii płodu w rutynowym badaniu ultrasonograficznym między 18. a 22. tygodniem ciąży 499

6.4.4. Ocena ultrasonograficzna serca płodu 503

6.4.5. Ultrasonograficzna ocena biometrii płodu 504

6.4.6. Badanie ultrasonograficzne łożyska i sznura pępowinowego 505

6.4.7. Ultrasonograficzna ocena płynu owodniowego 506

6.4.8. Diagnostyka prenatalna 507

6.4.10. Standardowe badania ultrasonograficzne w czasie ciąży 508

6.4.9. Ultrasonografia trójwymiarowa 508

6.5. Zastosowanie badań dopplerowskich w położnictwie – Mariusz Dubiel 509

6.5.1. Tętnica pępowinowa 512

6.5.2. Tętnica maciczna 513

6.5.3. Krążenie mózgowe 513

6.5.4. Inne naczynia płodowe 515

6.5.5. Krążenie żylne 515

6.5.6. Ciąża wielopłodowa 516

6.5.7. Echokardiografia 516

6.6. Pulsoksymetria płodowa – Wiesław Markwitz 517

6.7. Obrazowanie NMR w położnictwie – Zbigniew Friebe, Alicja Ceran 520

6.7.1. Skutki biomedyczne i niebezpieczeństwa związane ze stosowaniem metody MR 521

6.7.2. Wskazania do wykonania badania MR w ciąży 521

6.7.3. Warunki wykonywania badań tomografii MR w ciąży 523

6.7.4. Diagnostyka budowy miednicy kostnej metodą tomografii MR 523

6.7.5. Łożysko przodujące w tomografii MR 524

6.7.6. Płód w tomografii MR 524

6.7.7. Zastosowanie spektroskopii 31P NMR i 1H NMR w badaniu niedotlenienia mózgu płodu 530

6.8. Biochemiczna ocena rozwoju ciąży – Joanna Kempiak 533

6.7.8. Badanie aktywności mózgu płodu metodą fMRS (funkcjonalna spektroskopia rezonansu magnetycznego) 533

6.8.1. Oznaczenia hormonalne 534

6.8.2. Hormony steroidowe łożyska 537

6.8.3. Alfa-fetoproteina 539

6.8.4. Oznaczenia enzymatyczne 540

6.8.5. Oznaczenia innych substancji 541

7. Noworodek 545

7.1. Adaptacja noworodka do życia zewnątrzmacicznego – Janusz Gadzinowski, Bogumiła Stoińska, Marta Szymankiewicz 545

7.2. Podstawy patologii noworodka – Marta Szymankiewicz 551

7.2.1. Krwiak podokostnowy 552

7.2.2. Złamanie obojczyka 553

7.2.3. Porażenie nerwu twarzowego 554

7.2.4. Zespół zaburzeń oddychania 554

7.2.5. Zespół aspiracji smółki 556

7.2.6. Zapalenie płuc 558

7.2.7. Dysplazja oskrzelowo-płucna 560

7.2.8. Żółtaczki 561

7.2.9. Przetrwały przewód tętniczy 563

7.2.10. Martwicze zapalenie jelit 565

7.2.11. Krwawienia śródczaszkowe 566

Skorowidz 569

8. Rozwój, budowa i fizjologia żeńskich narządów płciowych – Helena Kędzia 611

8.1. Jajnik 611

8.2. Jajowód 620

8.3. Macica 621

8.4. Pochwa 625

8.5. Srom 627

8.6. Krocze 628

8.7. Dno miednicy 628

8.8. Miednica kostna 630

8.9. Unaczynienie narządów płciowych 630

8.10. Unerwienie narządów płciowych 632

9. Cykl miesiączkowy – Leszek Pawelczyk, Beata Banaszewska 633

9.1. Układ podwzgórzowo-przysadkowy 633

9.1.1. Podwzgórze 633

9.1.2. Przysadka mózgowa 637

9.2. Hormony steroidowe jajnika 641

9.2.1. Estrogeny 642

9.2.2. Gestageny 644

9.2.3. Androgeny 645

9.3. Cykl jajnikowy 646

9.3.1. Faza folikularna 646

9.3.2. Owulacja 647

9.3.3. Faza lutealna 648

9.4. Cykl endometrialny 650

9.4.1. Faza miesiączkowa (1.–5. dzień cyklu) 650

9.4.2. Faza proliferacyjna (wzrostowa) (6.–13. dzień cyklu) 650

9.4.3. Faza owulacyjna (14. dzień cyklu) 651

9.4.4. Faza sekrecyjna (wydzielnicza) (15.–28. dzień cyklu) 651

9.5. Cykl szyjkowy 652

10. Wady wrodzone żeńskich narządów płciowych – Zbigniew Friebe, Karina Kapczuk 655

10.1. Podział wad pochwy i macicy 655

10.2. Wady macicy 656

10.2.1. Diagnostyka 657

10.2.2. Leczenie 658

10.3. Wady pochwy 659

10.3.1. Wrodzony brak pochwy 659

10.3.2. Poprzeczne przegrody pochwy 661

10.3.3. Podłużne przegrody pochwy 662

11. Zaburzenia statyki żeńskich narządów płciowych – Andrzej Skręt, Joanna Skręt-Magierło 663

11.1. Fizjologia 663

11.1.1. Prawidłowe położenie macicy i pochwy 663

11.1.2. Siły oddziałujące na narządy płciowe 664

11.1.3. Aparat utrzymujący narządy płciowe 665

11.2. Nieprawidłowości statyki narządów płciowych 668

11.2.1. Częstość występowania 670

11.2.2. Rozpoznanie 671

11.2.3. Leczenie 674

11.2.4. Profilaktyka 682

12. Zakażenia żeńskich narządów płciowych 685

12.1. Zapalenia – Romuald Dębski 685

12.1.1. Zapalenie sromu, pochwy i szyjki macicy 687

12.1.2. Zapalenia górnego odcinka narządów płciowych 694

12.1.3. Zakażenie rany pooperacyjnej 699

12.2. Choroby przenoszone drogą płciową – Krzysztof Tomasz Niemiec 701

12.2.1. Epidemiologia 702

12.2.2. Sytuacja epidemiologiczna w Polsce 703

12.2.3. Etiologia 704

12.2.4. Wywiad 704

12.2.5. Badanie podmiotowe 707

12.2.6. Badania dodatkowe 708

12.2.7. Zasady leczenia i prewencji 708

13. Urologia ginekologiczna – Jan Kotarski 713

13.1. Nietrzymanie moczu u kobiet 713

13.1.1. Fizjologia mikcji 714

13.1.2. Etiopatogeneza nietrzymania moczu 714

13.1.3. Diagnostyka 717

13.1.4. Profilaktyka 719

13.1.5. Leczenie 719

13.2. Uszkodzenia układu moczowego (przetoki moczowo-płciowe) 726

13.2.1. Etiologia 726

13.2.2. Klasyfikacja 726

13.2.3. Objawy 726

13.2.4. Rozpoznawanie 727

13.2.5. Leczenie 727

14. Endokrynologia ginekologiczna 729

14.1. Układ podwzgórzowo-przysadkowy – Alina Warenik-Szymankiewicz, Błażej Męczekalski 729

14.1.1. Podwzgórze 729

14.1.2. Przysadka mózgowa 739

14.2. Zaburzenia cyklu miesiączkowego – Alina Warenik-Szymankiewicz, Błażej Męczekalski 744

14.2.1. Terminologia 744

14.2.2. Klasyfikacje zaburzeń miesiączkowania 746

14.2.3. Zespół napięcia przedmiesiączkowego 750

14.2.4. Bolesne miesiączkowanie 751

14.3. Pierwotna niewydolność jajników – Alina Warenik-Szymankiewicz, Błażej Męczekalski 752

14.2.5. Brak miesiączki pochodzenia macicznego 752

14.3.1. Dysgenezje gonad 753

14.3.2. Niedorozwój jajników (hipoplazja jajników) 756

14.3.3. Przedwczesne wygasanie czynności jajników (POF) 756

14.4. Zaburzenia różnicowania płci – Alina Warenik -Szymankiewicz, Radosław Słopień 758

14.4.1. Obojnactwo prawdziwe 758

14.4.2. Obojnactwo rzekome żeńskie 759

14.4.3. Obojnactwo rzekome męskie 759

14.5. Zespoły hiperandrogenizacji u kobiet – Alina Warenik-Szymankiewicz 762

14.5.1. Hiperandrogenizm 762

14.5.2. Hirsutyzm 763

14.5.3. Jajnikowe przyczyny hiperandrogenizacji 767

14.5.4. Nadnerczowe przyczyny hiperandrogenizacji 773

14.6. Przekwitanie – Radosław Słopień, Alina Warenik-Szymankiewicz 778

14.5.5. Hiperprolaktynemia 778

14.6.1. Terminologia 778

14.6.2. Wiek, w którym występuje menopauza 778

14.6.3. Zmiany hormonalne w okresie przekwitania 779

14.6.4. Zespół klimakteryczny 779

14.6.5. Zmiany zanikowe w tkankach estrogenozależnych 780

14.6.6. Hormonalna terapia zastępcza 782

14.7. Diagnostyka w endokrynologii ginekologicznej – Błażej Męczekalski, Alina Warenik-Szymankiewicz 787

14.7.1. Wywiad 787

14.7.2. Badanie przedmiotowe 787

14.7.3. Ocena drugorzędowych cech płciowych 789

14.7.4. Ocena obwodowego działania hormonów jajnikowych 789

14.7.5. Badania hormonalne 790

15. Niepłodność – Marian Szamatowicz 799

15.1. Diagnostyka niepłodności 801

15.2. Metody leczenia niepłodności 803

15.3. Niepłodność idiopatyczna 804

15.4. Zaburzenia fazy lutealnej 804

15.5. Oligoowulacja 805

15.6. Anowulacja 805

15.7. Czynnik jajowodowy niepłodności 807

15.8. Czynnik maciczny niepłodności 807

15.9. Czynnik szyjkowy niepłodności 808

15.10. Endometrioza 809

15.11. Czynnik męski niepłodności 809

15.12. Skuteczność postępowania terapeutycznego w leczeniu niepłodności 810

15.12.1. Szanse terapeutyczne w przypadku jajnikowego czynnika niepłodności 810

15.12.2. Szanse terapeutyczne w przypadku jajowodowego czynnika niepłodności 810

15.12.3. Szanse terapeutyczne w przypadku szyjkowego czynnika niepłodności 811

15.12.4. Szanse terapeutyczne w przypadku macicznego czynnika niepłodności 811

15.12.5. Szanse terapeutyczne w przypadku męskiego czynnika niepłodności 811

15.13. Techniki rozrodu wspomaganego medycznie 812

15.13.1. Skuteczność leczenia niepłodności bez stosowania technik wspomagania rozrodu 812

15.13.2. Inseminacje domaciczne 812

15.13.3. Zapłodnienie pozaustrojowe – przeniesienie embrionu 812

15.13.4. Docytoplazmatyczne wstrzykiwanie plemników 814

15.14. Diagnostyka przedimplantacyjna 815

15.15. Klonowanie 815

15.16. Niemożność donoszenia ciąży 815

15.17. Psychospołeczne aspekty niepłodności 816

16. Ginekologia dziecięca i dziewczęca – Izabella Rzepka-Górska 819

16.1. Dojrzewanie płciowe 822

16.1.1. Neuroendokrynologiczne aspekty dojrzewania płciowego 822

16.1.2. Sygnał metaboliczny. Krytyczna masa ciała. Leptyna 825

16.1.3. Wiek ginekologiczny i wiek metrykalny – kryteria dojrzałości dziewcząt 827

16.2. Zaburzenia rozwoju płciowego 837

16.2.1. Przedwczesne dojrzewanie płciowe 838

16.2.2. Opóźnione pokwitanie lub brak pokwitania 842

16.2.3. Zahamowania pokwitania lub zahamowanie rozwoju płciowego 848

16.3. Guzy jajnika w wieku rozwojowym 850

16.3.1. Rodzaje nowotworów jajnika u dziewcząt 850

16.3.2. Torbiele czynnościowe 850

16.3.3. Pierwotne nowotwory nabłonkowe 852

16.3.4. Nowotwory specyficzne dla gonad 853

16.3.5. Leczenie nowotworów jajnika u dziewcząt 853

16.4. Prawidłowy i powikłany rozwój sutków 854

16.4.1. Fizjologiczne obrzmienie sutków u noworodków 855

16.4.2. Powiększenie sutków u dziewczynek 855

16.4.3. Nieprawidłowości i zaburzenia rozwoju sutków w okresie pokwitania 855

16.4.4. Guzy nowotworowe sutków 857

16.5. Grupy i czynniki ryzyka w karcynogenezie raka szyjki macicy 858

16.4.5. Hiperprolaktynemia czynnościowa a choroby sutka 858

16.5.1. Zagadnienia dotyczące współżycia płciowego dziewcząt 858

16.5.2. Nadżerka części pochwowej szyjki macicy w wieku rozwojowym 860

16.6. Zapalenia narządów płciowych 861

16.6.1. Zapalenia sromu i pochwy 861

16.6.2. Stany zapalne przydatków 865

17. Onkologia ginekologiczna – Marek Spaczyński, Witold Kędzia, Ewa Nowak-Markwitz 867

17.1. Podział nowotworów 867

17.2. Epidemiologia 870

17.3. Nowotwory sromu 872

17.3.1. Nowotwory niezłośliwe 872

17.3.2. Stany przedrakowe 873

17.3.3. Rak sromu 874

17.4. Nowotwory pochwy 878

17.4.1. Nowotwory niezłośliwe pochwy 878

17.4.2. Nowotwory złośliwe pochwy 878

17.5. Nowotwory szyjki macicy 881

17.5.1. Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego 881

17.5.2. Stan przerakowy 882

17.5.3. Rak śródnabłonkowy 886

17.5.4. Rak szyjki macicy 887

17.6. Nowotwory trzonu macicy 895

17.6.1. Rak błony śluzowej trzonu macicy 895

17.6.2. Nowotwory mezenchymalne trzonu macicy 901

17.6.3. Nowotwory podścieliska endometrium 903

17.6.4. Mieszane nowotwory mezodermalne 904

17.7. Nowotwory jajowodu 905

17.7.1. Rak jajowodu 905

17.8. Nowotwory jajnika 907

17.8.1. Pierwotne nabłonkowe nowotwory jajnika 907

17.8.2. Nowotwory germinalne jajnika 914

17.8.3. Nowotwory o utkaniu monomorficznym 914

17.8.4. Rak zarodkowy 915

17.8.5. Nowotwory odtwarzające tkanki pozazarodkowe 915

17.8.6. Rak kosmówki 915

17.8.7. Nowotwory odtwarzające linie różnicowania zarodkowego 916

17.8.8. Inne nowotwory germinalne 917

17.9. Nowotwory gonadalne jajnika 918

17.9.1. Gyneblastomata 918

17.9.2. Ziarniszczak 918

17.9.3. Otoczkowiak i włókniak 918

17.9.4. Androblastomata 919

17.9.5. Jądrzak 919

17.10. Nowotwory gonadalne mieszane 920

17.11. Nowotwory gonadalne niesklasyfikowane 920

17.12. Nowotwory mieszane germinalno-gonadalne 920

17.10.1. Gynandroblastoma 920

17.12.1. Gonadoblastoma 920

17.13. Pierwotne nowotwory jajnika nieswoiste dla gonady 921

17.14. Nowotwory przerzutowe jajnika 921

17.15. Radioterapia i chemioterapia nowotworów narządów płciowych kobiety – Ewa Nowak-Markwitz 922

17.15.1. Radioterapia 922

17.15.2. Chemioterapia 925

17.16. Nowotwory sutka – Bogusław Dębniak 927

17.16.1. Podział nowotworów sutka 927

17.16.2. Nowotwory niezłośliwe 927

17.16.3. Nowotwory złośliwe 929

17.16.4. Diagnostyka zmian gruczołów sutkowych 931

17.16.5. Leczenie nowotworów sutka 933

17.16.6. Rokowanie 935

18. Endometrioza – Jan Kotarski, Jana Skrzypczak 937

18.1. Etiopatogeneza endometriozy 937

18.2. Kliniczne postacie endometriozy 938

18.3. Rozpoznanie 941

18.4. Badanie kliniczne 942

18.5. Metody inwazyjne diagnozowania endometriozy 943

18.6. Leczenie endometriozy 943

18.6.1. Leczenie operacyjne 944

18.6.2. Leczenie farmakologiczne 945

18.7. Zapobieganie endometriozie 948

19. Osteoporoza – Tomasz Opala, Dorota Rabiega 949

19.1. Etiologia i patogeneza osteoporozy 949

19.2. Podział osteoporozy 950

19.2.1. Kryterium lokalizacji 950

19.2.2. Kryterium etiologiczne 950

19.3. Diagnostyka w osteoporozie 951

19.3.1. Badanie kliniczne 951

19.3.2. Markery kostne 952

19.3.3. Markery kościotworzenia 952

19.4. Badanie densytometryczne 953

19.3.4. Markery resorpcji 953

19.5. Profilaktyka osteoporozy 954

19.6. Leczenie osteoporozy 955

19.6.1. Wzmożony wysiłek fizyczny 955

19.6.2. Suplementacja wapnia 955

19.6.3. Witamina D3 956

19.6.4. Hormonalna terapia zastępcza 956

19.6.5. Selektywny modulator receptora estrogenowego 957

19.6.6. Bisfosfoniany 957

19.6.7. Kalcytonina 958

19.6.8. Inne preparaty stosowane w leczeniu osteoporozy 959

20. Seksuologia – Lechosław Gapik 961

20.1. Zarys historii seksuologii 962

20.2. Rozwój psychoseksualny 964

20.3. Pojęcie normy seksualnej 967

20.4. Patologia seksualna 970

20.4.1. Nerwice seksualne 970

20.4.2. Parafilia 971

20.5. Diagnostyka i terapia seksuologiczna 973

20.5.1. Badanie seksuologiczne 973

20.5.2. Terapia seksuologiczna 974

20.5.3. Psychoterapia 974

20.5.4. Farmakoterapia 976

20.5.5. Leczenie chirurgiczne 977

20.5.6. Inne metody leczenia 978

21. Ginekologia operacyjna 979

21.1. Operacyjne leczenie w ginekologii – Zbigniew Friebe 979

21.1.1. Kwalifikacja i przygotowanie pacjentki do operacji 981

21.1.2. Metody operacyjne 985

21.1.3. Przegląd najważniejszych rodzajów operacji stosowanych w ginekologii 988

21.1.4. Specjalne procedury operacyjne w onkologii ginekologicznej 997

21.1.5. Operacje wykonywane na przydatkach 999

21.2. Laparoskopia w ginekologii – Andrzej Skręt, Bogdan Obrzut 1000

21.1.6. Zachowawcze wycięcie mięśniaków macicy 1000

21.2.1. Technika zabiegu 1001

21.2.2. Wskazania do laparoskopii 1002

21.2.3. Przeciwwskazania do laparoskopii 1003

21.2.4. Laparoskopia diagnostyczna 1004

21.2.5. Laparoskopia operacyjna – wybrane zagadnienia 1005

21.2.6. Powikłania laparoskopii 1007

21.3. Histeroskopia – Stefan Sajdak 1009

21.3.1. Technika histeroskopii 1009

21.3.2. Wskazania 1010

21.3.3. Powikłania 1010

22. Regulacja urodzeń – Leszek Pawelczyk, Beata Banaszewska 1013

22.1. Definicja 1014

22.2. Podział metod antykoncepcji 1015

22.2.1. Metody naturalne 1015

22.2.2. Antykoncepcja hormonalna 1016

22.2.3. Kształtka wewnątrzmaciczna 1022

22.2.4. Metody mechaniczne 1023

22.2.5. Środki plemnikobójcze 1023

22.2.6. Prezerwatywa 1023

22.2.7. Sterylizacja chirurgiczna 1024

23. Diagnostyka ginekologiczna 1025

23.1. Badanie ginekologiczne – Eugeniusz Grys 1025

23.1.1. Badanie podmiotowe 1026

23.1.2. Badanie przedmiotowe ogólne 1027

23.1.3. Badanie gruczołów sutkowych 1027

23.1.4. Badanie ginekologiczne 1028

23.1.5. Badanie zestawione: pochwa – per rectum 1029

23.1.6. Badanie ultrasonograficzne 1029

23.1.7. Procedury diagnostyczne dla poszczególnych części narządów płciowych 1030

23.1.8. Inne metody diagnostyczne 1030

23.2. Badanie histopatologiczne – Helena Kędzia 1031

23.3. Diagnostyka cytologiczna – Eugeniusz Grys 1032

23.3.1. Nabłonek szyjki macicy i pochwy 1033

23.3.2. Zasady pobierania rozmazu cytologicznego szyjki macicy 1035

23.3.3. Ocena preparatów cytologicznych i algorytmy postępowania 1036

23.4. Badanie andrologiczne – Piotr Jędrzejczak 1037

23.4.1. Wywiad 1038

23.4.2. Badanie przedmiotowe 1039

23.4.3. Badania dodatkowe 1040

23.5. Kolposkopia – Antoni Basta, Andrzej Szczudrawa 1048

23.5.1. Budowa i rodzaje kolposkopów 1048

23.5.2. Technika badania kolposkopowego 1048

23.5.3. Etapy badania kolposkopowego 1049

23.5.4. Zadania kolposkopii 1051

23.5.5. Klasyfikacja obrazów kolposkopowych 1051

Pytania kontrolne 1053

Skorowidz 1075