"Fizjologia człowieka"

Spis treści

PRZEDMOWA 14

1. PODSTAWY FIZJOLOGII KOMÓRKI - Jan Górski 16

1.1. Budowa komórki 16

1.1.1. Błona komórkowa 17

1.1.2. Jądro komórkowe 17

1.1.3. Cytoplazma 17

1.1.4. Organelle 18

1.1.5. Cytoszkielet 18

1.2. Transport przezbłonowy 19

1.2.1. Transport ułatwiony 19

1.2.2. Transport aktywny 19

1.2.3. Kanały jonowe 19

1.3. Regulacja czynności komórki 20

1.2.4. Egzocytoza 20

1.2.5. Endocytoza 20

1.3.1. Przekaźnictwo przezbłonowe 20

1.4. DNA (kwas deoksyrybonukleinowy), RNA (kwas rybonukleinowy), genom 21

1.5. Apoptoza 22

1.6. Homeostaza 22

2. FIZJOLOGIA UKŁADU NERWOWEGO - Piotr Krutki, Jan Celichowski 23

2.1. Rola i podział układu nerwowego 23

2.2. Neuron - jednostka strukturalna i czynnościowa 24

2.2.1. Struktura neuronu 24

2.2.2. Rodzaje neuronów 26

2.3. Komórki glejowe 27

2.4. Osłonki mielinowe. Budowa nerwu 28

2.5. Elektrofizjologia neuronu 29

2.5.1. Błonowy potencjał spoczynkowy 30

2.5.2. Potencjał czynnościowy 32

2.5.3. Przewodnictwo nerwowe 33

2.6. Synapsy i integracja informacji w neuronach 34

2.6.1. Struktura i mechanizm działania synapsy chemicznej 36

2.6.2. Neurotransmitery i neuromodulatory 38

2.6.3. Integracja informacji w neuronie 39

2.6.4. Kod nerwowy 40

2.6.5. Sieci neuronalne 41

2.7. Receptory i czucie 43

2.7.1. Rodzaje receptorów 43

2.7.2. Kodowanie informacji czuciowej 44

2.7.3. Czucie skórne 46

2.7.4. Receptory mięśniowe 49

2.7.5. Narząd przedsionkowy i równowaga 52

2.7.6. Węch 54

2.7.7. Smak 55

2.8. Rdzeń kręgowy. Odruchy rdzeniowe 57

2.8.1. Struktura rdzenia kręgowego 57

2.8.2. Odruchy rdzeniowe. Łuk odruchowy 59

2.8.3. Odruch na rozciąganie 59

2.8.4. Wzajemnie zwrotne unerwienie mięśni. Interneurony Ia hamujące 61

2.8.5. Odwrócony odruch na rozciąganie. Interneurony Ib hamujące 61

2.8.6. Odruch zginania i skrzyżowany odruch prostowania 63

2.9. Pień mózgu. Nerwy czaszkowe 64

2.9.1. Rdzeń przedłużony 64

2.9.2. Most 65

2.9.3. Śródmózgowie 65

2.10. Móżdżek 66

2.10.1. Struktura i połączenia móżdżku 66

2.10.2. Czynność móżdżku 67

2.11. Międzymózgowie 68

2.11.1. Wzgórze 68

2.12. Półkule mózgu 69

2.11.2. Podwzgórze 69

2.12.1. Istota biała półkul mózgu 70

2.12.2. Struktura kory mózgu 70

2.12.3. Programowanie ruchów dowolnych 72

2.12.4. Rola jąder podstawnych 75

2.12.5. Układ limbiczny 76

2.12.6. Uczenie się i pamięć 76

2.12.7. Mowa 79

2.12.8. Specjalizacja półkul mózgu 80

2.13. Układ nerwowy autonomiczny 81

2.12.9. Elektroencefalografia 81

2.13.1. Organizacja i czynność układu współczulnego 82

2.13.2. Organizacja i czynność układu przywspółczulnego 83

2.13.3. Podwójne unerwienie narządów wewnętrznych 84

2.13.4. Organizacja i czynność układu enterycznego 85

2.13.5. Odruchy autonomiczne 86

3. FIZJOLOGIA WZROKU - Renata Zalewska 87

3.1. Wprowadzenie 87

3.2. Budowa gałki ocznej 87

3.3. Układ ruchowy gałki ocznej 88

3.4. Układ optyczny oka i podstawowe wady refrakcji 89

3.5. Fizjologia procesu widzenia 91

3.5.1. Droga bodźca wzrokowego 91

3.5.2. Widzenie obuoczne 91

3.5.3. Widzenie barw 93

3.5.4. Odruchy źreniczne 93

4. FIZJOLOGIA SŁUCHU - Marek Rogowski 94

4.1. Wprowadzenie 94

4.2. Ucho zewnętrzne 94

4.3. Ucho środkowe 95

4.4. Ucho wewnętrzne 96

5. RYTMY BIOLOGICZNE - Małgorzata Jefimow 98

5.1. Definicja rytmu biologicznego 98

5.2. Rodzaje rytmów 98

5.3. Zegar biologiczny 99

5.4. Znaczenie rytmów biologicznych 100

6. FIZJOLOGIA MIĘŚNI SZKIELETOWYCH I GŁADKICH - Adrian Chabowski, Jan Górski 102

6.1. Ogólna charakterystyka mięśni 102

6.2. Budowa mięśni szkieletowych 102

6.2.1. Budowa histologiczna komórki mięśni szkieletowych 103

6.3. Pobudliwość mięśni szkieletowych 105

6.2.2. Sarkomer 105

6.4. Unerwienie mięśni szkieletowych 106

6.4.1. Jednostka motoryczna 106

6.4.2. Odnerwienie mięśni szkieletowych 107

6.4.3. Złącze nerwowo-mięśniowe 108

6.5. Sprzężenie elektromechaniczne 109

6.6. Molekularny mechanizm skurczu 109

6.7. Rodzaje skurczów mięśni szkieletowych 111

6.6.1. „Ślizgowa" teoria skurczu 111

6.7.1. Podział skurczów ze względu na częstotliwość pobudzeń 111

6.7.2. Podział skurczów ze względu na rodzaj wykonywanej pracy 112

6.8. Siła rozwijana przez mięśnie 113

6.8.1. Wstępne rozciągnięcie mięśnia 114

6.8.2. Częstotliwość pobudzeń 114

6.10. Źródła energii wykorzystywane podczas czynności skurczowej mięśni szkieletowych 115

6.11. Rodzaje włókien mięśniowych 115

6.9. Szybkość skracania się mięśnia 115

6.12. Podstawowe funkcje mięśni szkieletowych 116

6.13. Mięśnie gładkie 116

6.13.1. Podział czynnościowy mięśni gładkich 116

6.13.2. Budowa komórek mięśni gładkich 117

6.13.3. Pobudliwość mięśni gładkich 117

6.13.4. Sprzężenie elektromechaniczne 118

6.13.5. Molekularny mechanizm skurczu 118

6.13.6. Regulacja aktywności skurczowej mięśni gładkich 119

6.13.7. Unerwienie mięśni gładkich 120

6.13.8. Sprzężenie elektrowydzielnicze w złączu nerwowo-mięśniowym w mięśniach gładkich 120

7. KREW I HEMOSTAZA - Tomasz Wierzba 121

7.1. Skład i funkcje krwi 121

7.1.1. Osocze i jego składniki 121

7.1.2. Funkcje krwi 123

7.1.3. Krwinki czerwone 123

7.1.4. Płytki krwi 128

7.1.5. Krwinki białe 128

7.2. Mechanizmy odpornościowe 130

7.2.1. Odporność nieswoista 131

7.2.2. Odporność swoista 131

7.3. Układy grupowe krwi 132

7.3.1. Układ grupowy AB0 132

7.4. Hemostaza 133

7.3.2. Układ Rh 133

7.4.1. Fazy hemostazy miejscowej 133

7.4.2. Hemostaza osoczowa 134

7.4.3. Fibrynoliza 135

8. FIZJOLOGIA KRĄŻENIA KRWI - Jan Górski, Małgorzata Knapp 137

8.1. Wprowadzenie 137

8.2. Serce 137

8.2.1. Budowa serca 137

8.2.2. Układ bodźcoprzewodzący 138

8.2.3. Elektrokardiografia 143

8.2.4. Cykl pracy serca 146

8.2.5. Tony serca 151

8.2.6. Praca serca 151

8.2.7. Metabolizm serca 151

8.3. Układ naczyniowy 152

8.3.1. Budowa ściany naczyń 152

8.3.2. Unerwienie naczyń 153

8.3.3. Krążenie duże 153

8.3.4. Ogólnoustrojowe mechanizmy regulujące ciśnienie tętnicze 157

8.3.5. Mikrokrążenie 163

8.3.6. Krążenie narządowe 166

9. FIZJOLOGIA ODDYCHANIA - Adrian Chabowski, Jan Górski 174

9.1. Wprowadzenie 174

9.2. Główne funkcje układu oddechowego 175

9.3. Anatomia czynnościowa układu oddechowego 175

9.3.1. Jama opłucnej 176

9.4. Mechanika oddychania 177

9.4.1. Fazy cyklu oddechowego 177

9.4.2. Opory w układzie oddechowym 178

9.5. Objętości i pojemności płuc 181

9.6. Miejscowe różnice w wentylacji płuc 182

9.7. Miejscowe różnice w przepływie krwi w płucach 182

9.8. Stosunek wentylacja/perfuzja w płucach 183

9.9. Dyfuzja gazów oddechowych w płucach 183

9.10. Regulacja oddychania 184

10. PRZEMIANA MATERII. METABOLIZM - Jan Górski 188

10.1. Przemiana materii 188

10.1.1. Pomiar przemiany materii 188

10.1.2. Podstawowa przemiana materii (PPM) 189

10.1.3. Całkowita przemiana materii (CPM) 189

10.1.4. Współczynnik oddechowy(RQ) 190

10.1.5. Bilans energetyczny ustroju 190

10.2. Metabolizm 192

10.2.1. Węglowodany 192

10.2.2. Tłuszcze (lipidy) 196

10.2.3. Białka/aminokwasy 202

10.2.4. Inne 203

11. UKŁAD WYDZIELANIA WEWNĘTRZNEGO - Maria Górska 205

11.1. Wprowadzenie 205

11.1.1. Rodzaje hormonów 205

11.1.2. Transport hormonów we krwi 206

11.1.3. Mechanizmy regulacji wydzielania hormonów 206

11.1.4. Rytmy wydzielania hormonów 207

11.1.5. Mechanizmy działania hormonów 209

11.2. Podwzgórze i przysadka mózgowa 211

11.2.1. Podwzgórze 211

11.2.2. Przysadka mózgowa 212

11.2.3. Nerwowa część przysadki mózgowej 215

11.3. Tarczyca (gruczoł tarczowy) 217

11.3.1. Regulacja wydzielania hormonów tarczycy 218

11.3.2. Działanie hormonów tarczycy 219

11.3.3. Główne wpływy hormonów tarczycy 219

11.4. Nadnercza 220

11.4.1. Warstwa kłębkowata 220

11.4.2. Warstwa pasmowata 222

11.4.3. Warstwa siatkowata 223

11.4.4. Rdzeń nadnerczy 223

11.5. Gruczoły płciowe 225

11.5.1. Gonada żeńska (jajnik) 225

11.5.2. Gonada męska (jadro) 228

11.6. Wewnątrzwydzielnicza czynność trzustki 229

11.6.1. Insulina 230

11.6.2. Glukagon 232

11.7. Hormonalna regulacja metabolizmu wapnia 233

11.6.3. Somatostatyna 233

11.6.4. Polipeptyd trzustkowy (PP) 233

11.7.1. Parathormon 234

11.7.2. Kalcytonina 235

11.7.3. Witamina D 236

11.8. Inne narządy o czynności wewnątrzwydzielniczej 237

11.8.1. Erytropoetyna 237

11.8.2. Peptydy natriuretyczne (sodopędne) 237

11.8.3. Leptyna 237

11.8.4. Rezystyna 238

11.8.5. Adyponektyna 238

11.8.6. Interleukina 6 (IL-6) 238

12. FIZJOLOGIA PRZEWODU POKARMOWEGO - Grażyna Jurkowska 241

12.1. Wprowadzenie 241

12.2. Motoryka przewodu pokarmowego 241

12.2.1. Podstawy anatomiczno-fizjologiczne funkcji motorycznej przewodu pokarmowego 241

12.2.2. Żucie i połykanie 244

12.2.3. Motoryka przełyku 244

12.2.4. Motoryka żołądka 246

12.2.5. Motoryka jelita cienkiego 247

12.2.6. Motoryka jelita grubego 248

12.3. Czynności wydzielnicze gruczołów trawiennych 249

12.3.1. Wydzielanie śliny 249

12.3.2. Wydzielanie żołądkowe 250

12.3.3. Wydzielanie trzustkowe 254

12.3.4. Wydzielanie w jelicie cienkim 256

12.3.5. Trawienie i wchłanianie jelitowe 258

12.3.6. Wydzielanie i wchłanianie w obrębie jelita grubego 260

12.4. Wątroba i drogi żółciowe 261

12.4.1. Budowa wątroby 261

12.4.2. Pęcherzyk żółciowy 263

12.4.3. Skład żółci 263

13. TWORZENIE I WYDALANIE MOCZU. RÓWNOWAGA KWASOWO-ZASADOWA - Olgierd Smoleński 265

13.1. Wprowadzenie 265

13.2. Budowa nerki 265

13.2.1. Nefron 266

13.3. Hemodynamika nerki 270

13.4. Ocena czynności nerek 271

13.5. Osmolalność i ciężar właściwy moczu 272

13.6. Wytwarzanie moczu 272

13.7. Nerkowa regulacja gospodarki elektrolitowej 272

13.7.1. Sód 272

13.8. Nerkowy transport substancji nieelektrolitowych 273

13.7.2. Potas 273

13.7.3. Wapń 273

13.7.4. Fosforany 273

13.8.1. Aminokwasy 273

13.10. Endokrynna czynność nerek 274

13.11. Wydalanie moczu 274

13.9. Glukoneogeneza w nerkach 274

13.8.2. Kwas moczowy 274

13.8.3. Mocznik 274

13.8.4. Glukoza 274

13.12. Bilans płynów w ustroju 275

13.13. Równowaga kwasowo-zasadowa 275

13.13.1. Roztwory buforowe 276

13.13.2. Rola płuc w gospodarce kwasowo-zasadowej 276

13.13.3. Rola nerek w gospodarce kwasowo-zasadowej 276

13.13.4. Reabsorpcja wodorowęglanów 277

13.13.5. Wydalanie jonów wodoru w postaci kwaśności miareczkowej 277

13.13.6. Wydalanie jonów wodoru przez nerki w postaci jonów amonowych 278

13.13.7. Układ kostny a równowaga kwasowo-zasadowa 279

13.13.8. Gospodarka kwasowo-zasadowa 279

14. TERMOREGULACJA, PODSTAWY DIAGNOSTYKI TERMICZNEJ ITERMIATRII - Michał Caputa 281

14.1. Działanie układu termoregulacji - zasady ogólne 281

14.2. Mechanizm termoregulacji 282

14.2.1. Reakcje termoregulacyjne 283

14.3. Zmiany poziomu nastawczego termoregulacji 286

14.4. Stany termiczne organizmu i ich znaczenie biologiczne 287

14.4.1. Gorączka 288

14.4.2. Anapireksja 289

14.4.3. Hipertermia 291

14.4.4. Hipotermia 291

14.5. Termiatria 292

15. FIZJOLOGIA KOŚCI - Małgorzata Żendzian-Piotrowska 294

16. FIZJOLOGIA WYSIŁKU FIZYCZNEGO - Jan Górski 298

16.1. Wprowadzenie 298

16.2. Ocena wydolności fizycznej 298

16.2.1. Zdolność do wysiłków tlenowych (aerobowych) 299

16.3. Wpływ wysiłku na ustrój 302

16.2.2. Zdolność do wysiłków beztlenowych (anaerobowych) 302

16.3.1. Układ krążenia 302

16.3.2. Układ oddechowy 304

16.3.3. Układ wydzielania wewnętrznego 304

16.3.4. Metabolizm substratów energetycznych 308

16.3.5. Przewód pokarmowy 310

16.3.6. Nerki 310

SKOROWIDZ 311