"Ortopedia i traumatologia. Tom 1-2"

Spis treści

AUTORZY 6

PRZEDMOWA 8

ZAGADNIENIA OGÓLNE 16

WSTĘP – Tadeusz Sz. Gaździk 18

1. BADANIE ORTOPEDYCZNE – Tadeusz Sz. Gaździk 20

1.1. Wiadomości ogólne 20

1.2. Badania dodatkowe 60

2. LECZENIE 65

2.1. Leczenie nieoperacyjne – Tadeusz Sz. Gaździk 65

2.1.1. Unieruchomienie zewnętrzne 65

2.1.2. Wyciągi 66

2.1.3. Redresje 66

2.2. Leczenie operacyjne – Tadeusz Sz. Gaździk 67

2.1.4. Blokady i nakłucia 67

2.3. Rehabilitacja 69

2.3.1. Wiadomości ogólne – Mirosław Jabłoński, Mieczysław Gorzelak 69

2.3.2. Patofizjologiczne uwarunkowania rehabilitacji – Mirosław Jabłoński, Mieczysław Gorzelak 69

2.3.3. Następstwa nieczynności oraz przeciwdziałanie im – Mirosław Jabłoński, Mieczysław Gorzelak 72

2.3.4. Profilaktyczne zastosowanie kinezyterapii – Mirosław Jabłoński, Mieczysław Gorzelak 74

2.3.5. Fizykalne sposoby wspomagania kinezyterapii – Mirosław Jabłoński, Mieczysław Gorzelak 75

2.3.6. Leczenie usprawniające po uszkodzeniach kończyn – Mirosław Jabłoński, Mieczysław Gorzelak 76

2.3.7. Zasady rehabilitacji kończyn – Mirosław Jabłoński, Mieczysław Gorzelak 76

2.3.8. Postępowanie usprawniające po urazowych uszkodzeniach kręgosłupa – Mirosław Jabłoński, Mieczysław Gorzelak 81

2.3.9. Kinezyterapia – Mirosław Jabłoński, Mieczysław Gorzelak 82

2.3.10. Fizykoterapia – Tadeusz Sz. Gaździk 89

2.3.11. Zaopatrzenie ortopedyczne – Tadeusz Sz. Gaździk 93

CHIRURGIA URAZOWA NARZĄDU RUCHU 96

3. WIADOMOŚCI OGÓLNE 98

3.1. Uraz – Tadeusz Sz. Gaździk 98

3.2. Uszkodzenie – Tadeusz Sz. Gaździk 98

3.3. Zamknięte uszkodzenia tkanek miękkich – Tadeusz Sz. Gaździk 98

3.3.1. Stłuczenie 99

3.3.2. Uszkodzenia jednostki mięśniowo-ścięgnistej 99

3.4. Rany – Zbigniew Dudkiewicz, Krystian Żołyński 101

3.3.3. Uszkodzenia kaletek maziowych 101

3.4.1. Obrażenia postrzałowe układu narządu ruchu 104

3.5. Złamanie 133

3.5.1. Wiadomości ogólne – Tadeusz Sz. Gaździk 133

3.5.2. Mechanizm powstawania złamania – Tadeusz Sz. Gaździk 133

3.5.3. Biomechanika złamań kości rosnącej – Wojciech Marczyński 134

3.5.4. Podział złamań – Tadeusz Sz. Gaździk 136

3.5.5. Objawy złamania – Tadeusz Sz. Gaździk 137

3.5.6. Ogólne zasady postępowania doraźnego w przypadkach złamań – Tadeusz Sz. Gaździk 139

3.5.7. Postępowanie ostateczne w złamaniach – Tadeusz Sz. Gaździk 141

3.5.8. Leczenie czynnościowe złamań – Tadeusz Sz. Gaździk 145

3.6. Złamania otwarte – Tadeusz Sz. Gaździk 146

3.6.1. Wiadomości ogólne 146

3.6.2. Podział złamań otwartych 146

3.6.3. Postępowanie w przypadkach złamań otwartych 147

3.7. Powikłania złamań – Tadeusz Sz. Gaździk 148

3.7.1. Zrost opóźniony 149

3.7.2. Staw rzekomy 149

3.8. Zapalenie tkanki kostnej – Tadeusz Sz. Gaździk 152

3.9. Przykurcze stawów – Tadeusz Sz. Gaździk 153

3.10. Zesztywnienia stawów – Tadeusz Sz. Gaździk 154

3.11. Skostnienia pozaszkieletowe – Tadeusz Sz. Gaździk 154

3.11.1. Skostnienia mięśni w schorzeniach układu nerwowego 154

3.12. Zespół Volkmanna – Tadeusz Sz. Gaździk 155

3.11.2. Pourazowe skostnienia mięśni 155

3.11.3. Postępujące skostnienia mięśni 155

3.13. Zespół Sudecka (zespół Sudecka–Babińskiego–Leriche’a, choroba Sudecka, ostry zanik kości Sudecka, dystrofia kończyn typu Sudecka, ostry zapalny zanik kości, morbus Sudeck) – Tadeusz Sz. Gaździk 157

3.12.1. Odmiana przykurczu spowodowana niedokrwieniem mięśni przedramienia (Bunnel) 157

3.14. Złamania z przeciążenia (powolne, przewlekłe, marszowe) – Tadeusz Sz. Gaździk 158

3.15. Złamania patologiczne – Tadeusz Sz. Gaździk 159

3.16. Urazy porodowe – Janusz Popko 159

3.17. Urazowe zniszczenie nasad – Tadeusz Sz. Gaździk 160

3.18. Zwichnięcie – Tadeusz Sz. Gaździk 162

3.19. Skręcenie – Tadeusz Sz. Gaździk 163

3.20. Zespoły bólowe stawów – Tadeusz Sz. Gaździk 164

3.21. Uszkodzenia chrząstki stawowej – Tadeusz Sz. Gaździk 166

3.22. Obrażenia detonacyjne – Tadeusz Sz. Gaździk 168

3.23. Zespół zmiażdżenia (crush syndrom) – Tadeusz Sz. Gaździk 169

3.24. Oparzenia – Tadeusz Sz. Gaździk 169

3.25. Odmrożenia – Tadeusz Sz. Gaździk 171

3.26. Uszkodzenia nerwów – Tadeusz Sz. Gaździk 172

3.26.1. Uszkodzenia wybranych nerwów 173

3.26.2. Uszkodzenia splotu ramiennego 176

3.27. Uszkodzenia naczyń – Tadeusz Sz. Gaździk 177

3.28. Zakrzepica żył głębokich i zator tętnicy płucnej – Tadeusz Sz. Gaździk 179

3.29. Amputacja częściowa i całkowita – Tadeusz Sz. Gaździk 180

4. USZKODZENIA KRĘGOSŁUPA I RDZENIA KRĘGOWEGO – Tadeusz Sz. Gaździk 182

4.1. Kręgosłup szyjny 184

4.1.1. Stłuczenie kręgosłupa szyjnego 184

4.1.2. Skręcenia stawów międzykręgowych kręgosłupa szyjnego 185

4.1.3. Podwichnięcia i chwilowe zwichnięcia stawów międzykręgowych 186

4.1.4. Uszkodzenia wyprostne kręgosłupa szyjnego 186

4.1.5. Złamania i zwichnięcia kręgosłupa szyjnego 187

4.1.6. Wybrane urazowe uszkodzenia okolicy pierwszego i drugiego kręgu szyjnego 190

4.2. Uszkodzenia kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego 192

4.2.1. Złamania kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego 192

4.2.2. Stłuczenie kręgosłupa w odcinku piersiowo-lędźwiowym 197

4.2.3. Skręcenie kręgosłupa w odcinku piersiowo-lędźwiowym 197

4.2.4. Złamania wyrostków poprzecznych w odcinku lędźwiowym 197

4.3. Urazowe uszkodzenia rdzenia kręgowego 198

4.3.1. Wstrząśnienie rdzenia kręgowego 200

4.3.2. Stłuczenie rdzenia kręgowego 200

4.3.3. Ucisk rdzenia kręgowego 201

4.3.4. Uszkodzenia naczyniowe rdzenia kręgowego 201

4.3.5. Wybrane zespoły neurologiczne występujące w urazowych uszkodzeniach rdzenia kręgowego 201

4.4. Zaburzenia czynności pęcherza moczowego 203

4.5. Ból w paraplegii 205

4.6. Spastyczność 205

4.7. Skostnienia pozaszkieletowe 206

4.8. Zaparcia 206

4.9. Przykurcze 206

4.10. Odleżyny 207

4.11. Czynności seksualne 207

4.12. Prognoza po uszkodzeniach rdzenia kręgowego 208

5. USZKODZENIA KOŃCZYNY GÓRNEJ – Tadeusz Sz. Gaździk 209

5.1. Złamania obojczyka 209

5.2. Uszkodzenie stawu barkowo-obojczykowego 212

5.3. Zwichnięcie stawu mostkowo-obojczykowego 215

5.4. Złamania łopatki 215

5.5. Skręcenie stawu ramiennego 217

5.6. Zwichnięcie stawu ramiennego 218

5.7. Zwichnięcie nawykowe stawu ramiennego 222

5.8. Niestabilność stawu ramiennego 222

5.9. Uszkodzenie mięśnia dwugłowego ramienia 223

5.10. Uszkodzenie pierścienia rotatorów 224

5.11. Złamania bliższego końca kości ramiennej 225

5.11.1. Złamanie guzka większego kości ramiennej 227

5.11.2. Złamanie guzka mniejszego kości ramiennej 228

5.11.3. Złamania szyjki chirurgicznej i anatomicznej kości ramiennej 228

5.12. Złamania trzonu kości ramiennej 232

5.13. Złamania części dalszej kości ramiennej 236

5.13.1. Złamania nadkłykciowe kości ramiennej 237

5.13.2. Złamania przez- i międzykłykciowe kości ramiennej 242

5.13.3. Izolowane złamania kłykci kości ramiennej 243

5.13.4. Złamanie nadkłykcia bocznego kości ramiennej 243

5.13.5. Złamanie nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej 244

5.13.6. Złamania powierzchni stawowych dalszej nasady kości ramiennej 245

5.14. Zwichnięcia stawu łokciowego 246

5.15. Zwichnięcie głowy kości promieniowej 248

5.15.1. Podwichnięcie głowy kości promieniowej u małych dzieci (Chassaignac) 248

5.16. Złamania kości przedramienia 249

5.16.1. Złamanie wyrostka łokciowego 249

5.16.2. Złamania głowy kości promieniowej 250

5.16.3. Złamania trzonów kości przedramienia 251

5.16.4. Specyficzne złamania w obrębie przedramienia 255

5.16.5. Złamanie dalszej nasady kości promieniowej (w miejscu typowym) 258

5.17. Uszkodzenia w obrębie nadgarstka 263

5.17.1. Zwichnięcie kości księżycowatej oraz zwichnięcia i złamania okołoksiężycowate 263

5.17.2. Złamanie kości łódeczkowatej 265

5.18. Uszkodzenia w obrębie ręki 267

5.18.1. Zwichnięcia w obrębie ręki 267

5.18.2. Złamanie podstawy i kości śródręcza 268

5.18.3. Złamania kości śródręcza 269

5.18.4. Złamania palców 271

5.18.5. Uszkodzenia ścięgien 272

5.18.6. Urazy tkanek miękkich rąk 273

5.18.7. Infekcje w obrębie ręki 274

6. ZŁAMANIA MIEDNICY – Tadeusz Sz. Gaździk, Stanisław Mrozek 278

6.1. Złamania miednicy bez przerwania ciągłości obręczy kończyny dolnej 281

6.1.1. Złamanie kolców biodrowych 281

6.1.2. Złamanie guza kulszowego 281

6.1.3. Złamanie kolca kulszowego 283

6.1.4. Złamanie talerza biodrowego (Duverneya) 283

6.1.5. Złamanie jednej gałęzi kości łonowej 283

6.1.6. Złamanie gałęzi kości kulszowej 283

6.1.7. Złamanie kości krzyżowej 283

6.2. Złamania miednicy z przerwaniem ciągłości obręczy kończyny dolnej 285

6.1.8. Złamanie kości guzicznej 285

6.2.1. Rozejście spojenia łonowego 285

6.2.2. Jednostronne złamanie kości łonowej i kulszowej 287

6.2.3. Obustronne złamanie kości łonowej i kulszowej 287

6.2.4. Zwichnięcia stawu krzyżowo-biodrowego lub izolowane pionowe złamanie w jego okolicy 288

6.2.5. Podwójne złamanie miednicy typu Malgaigne’a 290

6.2.6. Złamania kulszowo-panewkowe (Walthera) 292

6.2.7. Wieloodłamowe złożone złamania miednicy 292

7. USZKODZENIA KOŃCZYNY DOLNEJ – Tadeusz Sz. Gaździk 293

7.1. Zwichnięcia stawu biodrowego 293

7.2. Złamania panewki i centralne zwichnięcia stawu biodrowego 296

7.3. Złamania bliższego końca kości udowej 299

7.3.1. Złamanie szyjki kości udowej 299

7.3.2. Złamania krętarzowe 303

7.3.3. Izolowane złamania krętarzy 306

7.4. Złamanie trzonu kości udowej 307

7.4.1. Złamanie trzonu kości udowej u dorosłych 307

7.4.2. Złamania kości udowej u dzieci 311

7.5. Złamania dalszej części kości udowej 312

7.6. Uszkodzenie aparatu wyprostnego kolana 315

7.6.1. Złamania rzepki 316

7.7. Uszkodzenia więzadeł stawu kolanowego 317

7.7.1. Skręcenia stawu kolanowego (uszkodzenia czynnych i biernych stabilizatorów stawu kolanowego) 318

7.8. Zwichnięcie stawu kolanowego 319

7.9. Niestabilności stawu kolanowego 320

7.10. Uszkodzenia łąkotek 323

7.11. Pourazowe zapalenie błony maziowej 325

7.12. Zapalenie kaletek 325

7.13. Choroba Hoffy 326

7.14. Zwichnięcie rzepki 326

7.15. Złamania kości goleni 327

7.15.1. Złamania bliższego końca kości piszczelowej 327

7.15.2. Złamanie lub zwichnięcie głowy kości strzałkowej 330

7.15.3. Złamanie trzonów kości goleni 330

7.16. Uszkodzenie ścięgna Achillesa 333

7.17. Zespół ciasnoty przedziałów powięziowych w obrębie kończyny dolnej (ZCPP) 334

7.18. Złamania dalszej części kości piszczelowej 336

7.19. Uszkodzenia stawu skokowo-goleniowego 338

7.19.1. Skręcenie stawu skokowo-goleniowego 338

7.19.2. Złamania kostek 339

7.20. Złamanie i zwichnięcie kości skokowej 343

7.21. Złamanie kości piętowej 344

7.22. Złamania kości stępu 347

7.22.1. Złamanie kości łódkowatej 347

7.23. Złamania kości śródstopia 348

7.22.2. Złamanie kości sześciennej 348

7.22.3. Złamania kości klinowatych 348

7.24. Złamania palców 350

7.25. Zwichnięcia w obrębie stopy 350

SKOROWIDZ 352

AUTORZY 376

WRODZONE I NABYTE CHOROBY NARZĄDU RUCHU 384

8. WADY WRODZONE NARZĄDU RUCHU 386

8.1. Część ogólna – Tadeusz Sz. Gaździk 386

8.2. Część szczegółowa 387

8.2.1. Płodowe zbliznowacenie mięśni, wrodzona sztywność stawów, artrogrypoza (arthrogryposis multiplex congenita, myodysplasia foetalis deformans Middleton) – Tadeusz Sz. Gaździk 387

8.2.2. Kręcz szyi (torticollis) – Tadeusz Sz. Gaździk 387

8.2.3. Klatka piersiowa lejkowata, szewska (pectus infundibiliforme, pectus excavatum) – Tadeusz Sz. Gaździk 389

8.2.4. Klatka piersiowa kurza (pectus carinatum) – Tadeusz Sz. Gaździk 390

8.2.5. Wysokie wrodzone ustawienie łopatki, choroba Sprengela (scapula alta congenita) – Tadeusz Sz. Gaździk 390

8.2.6. Żebro szyjne (costa cervicalis) – Tadeusz Sz. Gaździk 392

8.2.7. Wady rozwojowe kręgów – Tadeusz Sz. Gaździk 392

8.2.8. Mielodysplazja i stan dysraficzny – Tadeusz Sz. Gaździk 395

8.2.9. Wady wrodzone kończyn – Tadeusz Sz. Gaździk 396

8.2.10. Wrodzone zniekształcenia stóp – Marek Napiontek, Tadeusz Sz. Gaździk 406

9. POSTAWA I WADY STATYCZNE – Sławomir Snela 440

9.1. Postawa 440

9.2. Wady statyczne kończyn dolnych 442

9.2.1. Stopa płasko-koślawa statyczna (pes planovalgus staticus) 442

9.2.2. Stopa poprzecznie płaska statyczna (pes transversoplanus staticus) 446

9.2.3. Kolana koślawe (genua valga) 447

9.2.4. Kolana szpotawe (genua vara) 450

9.2.5. Paluch koślawy (hallux valgus) 451

10. DEFORMACJE KRĘGOSŁUPA U DZIECI I MŁODZIEŻY – Daniel Zarzycki 454

10.1. Klasyfikacja deformacji kręgosłupa 454

10.2. Boczne idiopatyczne skrzywienie kręgosłupa 455

10.2.1. Charakterystyka skolioz idiopatycznych 456

10.2.2. Naturalna historia bocznych idiopatycznych skrzywień kręgosłupa 461

10.3. Wrodzone skrzywienia (deformacje) kręgosłupa 471

10.3.1. Naturalna historia wrodzonych skrzywień kręgosłupa 474

11. JAŁOWE MARTWICE KOŚCI (NECROSIS ASEPTICA OSSIUM, NECROSIS ISCHEMICA APOPHYSITIS, CHONDROOSTEONECROSIS) – Andrzej Grzegorzewski, Marek Synder 480

11.1. Wiadomości ogólne 480

11.2. Jałowa martwica głowy kości udowej, choroba Calvégo–Legga–Perthesa, choroba Perthesa (osteochondrosis coxae iuvenilis, osteochondropathia deformans coxae iuvenilis) 481

11.3. Martwica guzowatości kości piszczelowej, choroba Osgooda–Schlattera (necrosis aseptica tuberositas tibiae, morbus Osgood–Schlatter) 492

11.4. Jałowa martwica głowy II kości śródstopia (necrosis aseptica capitis ossis metatarsi II, morbus Freiberg, s. Köhler II) 494

11.5. Jałowa martwica guza piętowego (morbus Haglund–Sever, apophysitis calcanei) 496

11.6. Jałowa martwica kości łódkowatej stopy (morbus Köhler) 497

11.7. Martwica kości księżycowatej, choroba Kienböcka (necrosis aseptica ossis lunati, morbus Kienböck) 499

11.8. Oddzielająca martwica kostno-chrzęstna, choroba Königa (osteochondrosis dissecans) 500

11.9. Chrzęstniakowatość stawów (chondromatosis, osteochondromatosis) 502

12. ZNIEKSZTAŁCENIA I DYSFUNKCJE NARZĄDU RUCHU W CHOROBACH UKŁADU NERWOWO-MIĘŚNIOWEGO 504

12.1. Mózgowe porażenie dziecięce – Marek Jóźwiak 504

12.1.1. Postępowanie ortopedyczne w mózgowym porażeniu dziecięcym 504

12.2. Jamistość rdzenia (syringomyelia) – Tadeusz Sz. Gaździk 513

12.3. Wiąd rdzenia (tabes dorsalis) – Tadeusz Sz. Gaździk 514

12.4. Porażenia i niedowłady wiotkie – Tadeusz Sz. Gaździk 515

12.4.1. Porażenie dziecięce, choroba Heinego–Medina (poliomyelitis anterior acuta) 515

13. ZABURZENIA NERWOWE POCHODZENIA OBWODOWEGO – Tadeusz Sz. Gaździk 517

13.1. Zespół ciasnoty kanału nadgarstka (syndroma canalis carpi) 517

13.2. Zespół kanału Guyona (syndroma canalis Guyoni) 518

13.3. Zespół rowka nerwu łokciowego (syndroma sulcus nervi ulnaris) 518

13.4. Choroba Mortona (morbus Mortoni) 519

14. ZMIANY ZWYRODNIENIOWE STAWÓW, CHOROBA ZWYRODNIENIOWA, ZNIEKSZTAŁCAJĄCE ZAPALENIE STAWÓW (ARTHROSIS DEFORMANS, OSTEOARTHROSIS, ARTHRITIS DEFORMANS, OSTEOARTHRITIS) – Tadeusz Sz. Gaździk 520

14.1. Wiadomości ogólne 520

14.2. Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa i stawów międzykręgowych (spondylosis et spondyloarthrosis) 521

14.3. Zmiany zwyrodnieniowe stawu biodrowego (coxarthrosis) 524

14.2.1. Choroba Baastrupa (morbus Baastrupi) 524

14.3.1. Choroba Otto–Chrobaka (protrusio acetabuli intrapelvica) 527

14.3.2. Samoistna martwica głowy kości udowej u dorosłych (necrosis idiopathica capitis femoris) 527

14.4. Zmiany zwyrodnieniowe stawu kolanowego (gonarthrosis) 528

14.5. Zmiany zwyrodnieniowe stawu rzepkowo-udowego (arthrosis art. patello-femoralis) 531

14.6. Zmiany zwyrodnieniowe stawu ramiennego (omarthrosis) 531

14.7. Zmiany zwyrodnieniowe stawu łokciowego (arthrosis cubiti) 532

15. CHOROBY ŚCIĘGIEN, WIĘZADEŁ I TKANKI ŁĄCZNEJ – Tadeusz Sz. Gaździk 533

15.1. Przykurcz Dupuytrena (contractura Dupuytreni) 533

15.2. Zapalenie kaletki maziowej (bursitis) 534

15.3. Zmiany zwyrodnieniowe i odczynowo-zapalne pochewek ścięgnistych (tendovaginitis) 535

15.3.1. Zespół de Quervaina, choroba de Quervaina (tendovaginitis stenosans musculi abductoris longi et extensoris brevis pollicis) 535

15.3.2. Palec przeskakujący, trzaskający, strzelający (tendovaginitis stenosans) 535

15.4. Torbiel galaretowata (ganglion) 536

15.5. Ostroga piętowa (calcar calcanei) 536

15.6. Tenopatie 536

15.6.1. Entezopatia nadkłykcia bocznego kości ramiennej, łokieć tenisisty (enthesopathia epicondyli lateralis humeri, epicondylitis radii) 537

15.6.2. Entezopatia nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej, łokieć golfisty (enthesopathia epicondyli medialis humeri) 537

15.7. Zespół bolesnego barku (periarthritis humeroscapularis, frozen shoulder) 538

15.6.3. Zapalenie okołostawowe kolana (periarthritis genu, epicondylitis genu) 538

15.6.4. Zapalenie okołostawowe biodra (periarthritis coxae) 538

15.6.5. Entezopatia ścięgna piętowego (enthesopathia Achillis) 538

15.10. Fibromialgia 540

15.8. Biodro trzaskające (coxa saltans) 540

15.9. Trzaskająca łopatka (scapula stenosans) 540

16. ZAPALENIA NARZĄDU RUCHU 542

16.1. Nieswoiste zapalenia kości (ostitis non specifica) – Tadeusz Sz. Gaździk 542

16.1.1. Postacie podostre zapaleń 545

16.2. Zapalenie stawów (arthritis) – Tadeusz Sz. Gaździk 546

16.3. Swoiste zapalenia kości i stawów 547

16.3.1. Gruźlica kostno-stawowa – Tadeusz Sz. Gaździk 547

16.3.2. Kiła kości (syphilis ossinum) – Tadeusz Sz. Gaździk 554

16.3.3. Rzeżączkowe zapalenie stawów (arthritis gonorrhoica) – Tadeusz Sz. Gaździk 555

16.3.4. Bruceloza (brucelosis) – Tadeusz Sz. Gaździk 556

16.3.5. Wirusowe zapalenia stawów – Tadeusz Sz. Gaździk 556

16.3.6. Reumatoidalne zapalenie stawów (polyarthritis rheumatoidea) – Paweł Małdyk 557

16.3.7. Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów (polyarthritis chronica juvenilis) – Paweł Małdyk 565

16.3.8. Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (spondyloarthritis ankylopoetica) – Paweł Małdyk 568

16.3.9. Łuszczycowe zapalenie stawów (arthritis psoriatica) – Paweł Małdyk 570

16.3.10. Zapalenia stawów towarzyszące enteropatiom – Paweł Małdyk 571

16.3.11. Reaktywne zapalenia stawów – Paweł Małdyk 572

16.3.12. Zespół Reitera (syndroma Reiteri) – Paweł Małdyk 575

16.3.13. Dna moczanowa (arthritis urica) – Paweł Małdyk 575

16.3.14. Chondrokalcynoza (chondrocalcinosis) – Paweł Małdyk 578

17. NOWOTWORY NARZĄDU RUCHU – Tomasz Mazurkiewicz 579

17.1. Część ogólna 579

17.2. Nowotwory pierwotne złośliwe kości 592

17.2.1. Mięsak kościopochodny (sarcoma osteogenes, osteosarcoma) 592

17.2.2. Mięsak przykostny (osteosarcoma juxtacaticale, parosteal osteosarcoma) 594

17.2.3. Mięsak chrzęstnopochodny, chrzęstniakomięsak (chondrosarcoma) 595

17.2.4. Włókniakomięsak (fibrosarcoma) 596

17.2.5. Mięsak Ewinga 597

17.2.6. Szpiczak mnogi 598

17.3. Przerzuty nowotworów do kości 599

17.4. Nowotwory łagodne i zmiany guzopodobne kości 602

17.4.1. Guz olbrzymiokomórkowy (osteoclastoma, gigant cell tumor) 602

17.4.2. Chrzęstniak (chondroma) 603

17.4.3. Wyrośl kostnochrzęstna, kostniakochrzęstniak (exostosis osteocartilaginea, osteochondroma) 603

17.4.4. Chrzęstniak zarodkowy niezłośliwy (chondroblastoma benignum, chondroblastoma epiphyseale), guz Codmana 605

17.4.5. Włókniak chrzęstnośluzowaty (fibroma chondromyxoides, chondromyxofibroma) 606

17.4.6. Kostniak (osteoma) 607

17.4.7. Kostniak kostnawy (osteoid osteoma) 607

17.4.8. Kostniak zarodkowy (osteoblastoma benignum) 608

17.4.9. Naczyniak (hemangioma) 608

17.4.10. Włókniak (fibroma), włókniak niekostniejący (fibroma non ossificans), włóknisty ubytek (defectus fibrosus) 609

17.4.11. Dysplazja włóknista (dysplasia fibrosa), uogólnione torbielowato-włókniste zwyrodnienie kośćca, zespół Albrighta 610

17.5. Zmiany guzopodobne kości 611

17.5.1. Torbiel samotna kości (cystis ossis solitaria) 611

17.5.2. Torbiel tętniakowata kości (cystis aneurysmatica ossis) 612

17.5.3. Ziarniniak kwasochłonny (granuloma eozynophilicum) 614

17.5.4. Dystrofia kości przytarczyczkowa, guz brunatny spowodowany nadczynnością przytarczyc (osteodystrofia parathyroidea, osteodystrofia fibrosa cystica generalisata) 615

17.6. Nowotwory tkanek miękkich 616

17.6.1. Maziówczak złośliwy (sarcoma synovialis) 616

17.6.2. Tłuszczakomięsak (liposarcoma) 617

17.6.3. Złośliwy mięsak histiocytarny włóknisty (fibrohistiocytoma malignum) 618

17.6.4. Mięsak prążkowokomórkowy (rhabdomyosarcoma) 618

17.6.5. Tłuszczak (lipoma) 619

17.6.6. Barwnikowe kosmkowo-guzkowe zapalenie błony maziowej, kaletek oraz pochewek ścięgien (synovitis bursitis et tenosynovitis villonodularis pigmentosa) 619

17.6.7. Nerwiakowłókniakowatość (neurofibromatosis, choroba Recklinghausena) 619

18. INNE CHOROBY NARZĄDU RUCHU 621

18.1. Młodzieńcze złuszczenie głowy kości udowej (epiphyseolysis capitis femoris) – Tadeusz Sz. Gaździk 621

18.2. Piszczel szpotawa, choroba Blounta (morbus Blount) – Tadeusz Sz. Gaździk 624

18.3. Kręgoszczelina (spondylolysis) i kręgozmyk (spondylolisthesis) – Andrzej Wall 625

18.4. Stenoza kanału kręgowego (stenosis canalis vertebralis) – Andrzej Wall 629

18.5. Zespoły bólowe kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego – Andrzej Wall, Mirosław Kulej 631

18.6. Zespoły bólowe kręgosłupa szyjnego – Szymon Dragan 636

18.7. Algodystroficzne zespoły odruchowo-współczulne – Tadeusz Sz. Gaździk 642

18.8. Choroby układowe narządu ruchu – Janusz Popko 643

18.9. Achondroplazja (chondrodystrophia foetalis, achondroplasia) – Janusz Popko 644

18.10. Wrodzona łamliwość kości (fragilitas ossium congenita, osteogenesis imperfecta) – Janusz Popko 648

18.11. Choroba Pageta (osteitis deformans, morbus Paget) – Edward Czerwiński, Tomasz Chrzanowski 650

18.12. Osteoporoza – Edward Czerwiński, Tomasz Chrzanowski, Maria Czerwińska 653

18.12.1. Wprowadzenie 653

18.12.2. Podział 654

18.13. Osteomalacja – Edward Czerwiński, Przemysław Borowy 661

18.13.1. Patomechanizm osteomalacji 661

18.14. Choroby zawodowe narządu ruchu – Tadeusz Sz. Gaździk 666

18.15. Patologie kości towarzyszące chorobom narządów wewnętrznych – Beata Łącka-Gaździk 668

19. AMPUTACJE I PROTEZOWANIE 675

19.1. Amputacje – Marek Bożek 675

19.1.1. Definicja 675

19.1.2. Zapadalność 675

19.1.3. Wskazania 676

19.1.4. Wiek a wskazania do amputacji 677

19.1.5. Rodzaje amputacji 677

19.2. Podstawy zaopatrzenia protetycznego z elementami ortotyki – Tomasz Bielecki 681

19.2.1. Protezy kończyn górnych 682

19.2.2. Protezy kończyn dolnych 685

SKOROWIDZ 689