"Sztuka słowa Mikołaja Reja"

Spis treści

Wstęp 11

1. Psałterz Dawidow w świetle dotychczasowych badań 14

2. Cele pracy i założenia metodologiczne 28

3. Podstawa materiałowa i sposób prezentacji materiału 38

Wykaz skrótów 45

Część I. Między konwencją a indywidualizacją języka, czyli cechy stylistycznojęzykowe Rejowego Psałterza jako tekstu biblijnego 47

na tle leksyki XVI wieku i staropolskich przekładów Psałterza 49

1. Liczba haseł i liczba wyrazów 51

2. Wskaźnik bogactwa leksykalnego (k) 52

3. Przeciętna częstość haseł (F) i grupy frekwencyjne 57

4. Leksyka o najwyższej frekwencji 62

5. Leksyka o najniższej frekwencji 76

6. Charakterystyka autosemantycznych części mowy Psałterza Dawidowego 84

Rzeczowniki 84

Czasowniki 98

Przymiotniki 103

Przysłówki 107

7. Wskaźnik rozbieżności (DR) 110

8. Rozkład leksyki neutralnej, ujemnej i dodatniej w Psałterzu 116

9. Charakterystyka leksyki dodatniej Psałterza 119

10. Charakterystyka leksyki ujemnej Psałterza 165

II. Charakterystyka wybranych połączeń wyrazowych 167

1. Związki wyrazowe, które weszły do tekstu w niezmienionym kształcie 170

2. Związki wyrazowe zmodyfikowane 175

3. Związki wyrazowe imitujące biblijny wzorzec frazeologiczny 184

Związki wyrazowe o charakterze tautologicznym 184

Dwuwyrazowe połączenia analityczne typu mieć nadzieję, zastępujące związki wyrazowe o charakterze syntetycznym 189

Dwuwyrazowe połączenia typu rzecz + przymiotnik 194

Konstrukcje nominalne z użyciem rzeczownika abstrakcyjnego i konkretnego (concretum pro abstracto) typu droga żywota oraz konstrukcje z udziałem dwóch rzeczowników abstrakcyjnych typu chwała wielmożności 195

4. Związki wyrazowe o niebiblijnej genezie 198

Połączenia wyrazowe znane szesnastowiecznej polszczyźnie 198

Połączenia wyrazowe będące indywidualizmami Reja 199

III. Składniowe wykładniki konwencji stylistycznej 203

1. Szyk przydawki względem rzeczownika 204

Szyk zaimkowej przydawki dzierżawczej 204

Szyk przydawki przymiotnikowej 208

2. Szyk orzeczenia 217

3. Orzecznik rzeczownikowy w mianowniku 223

4. Obecność biernych konstrukcji czasownikowych 224

5. Frekwencja konstrukcji imiesłowowych 227

6. Obecność konstrukcji z imiesłowem opisowym (participium graphicum) 230

7. Struktury pleonastyczne z imiesłowem współczesnym i czasownikiem nazywającym mówienie 231

8. Parataksa — hipotaksa. Sposoby łączenia zdań 233

Część II. Poetyckie wartości Rejowego Psałterza 247

I. Środki służące rytmizacji psałterzowej prozy 253

1. Aliteracja 254

Aliteracja inicjalna 255

Aliteracja polegająca na powtarzalności głosek w różnych pozycjach sąsiadujących wyrazów 264

Aliteracja końcowa 265

Harmonia głoskowa 269

2. Figury słowno-dźwiękowe 272

Figura etymologiczna 272

Poliptoton 277

3. Paralelizm składniowy 278

1. Epitet 297

II. Epitet i porównanie jako narzędzia instrumentacji semantycznej Psałterza 297

2. Porównanie 326

Zakończenie 357

Aneks 361

1. Rzeczowniki 363

Indeks wyrazów autosemantycznych Psałterza Dawidowego 363

2. Czasowniki 386

3. Przymiotniki 422

4. Przysłówki 430

Bibliografia 435

Summary 453

Od redakcji 457