"Zarządzanie w pielęgniarstwie"

Spis treści

WSTĘP 16

Część I WYBRANE PROBLEMY NAUKI O ZARZĄDZANIU 20

Anna Ksykiewicz-Dorota 22

PODSYSTEM PIELĘGNIARSTWA 22

Rozdział 1 22

1.1. System ochrony zdrowia i podsystem pielęgniarstwa 22

1.2. Oddziaływanie wybranych koncepcji polityki zdrowotnej i zarządzania opieką na zmiany w podsystemie pielęgniarstwa 25

Anna Piątek 29

1.3. Misja, funkcje i cele podsystemu pielęgniarstwa 29

Grażyna Rogala-Pawelczyk 36

ZARZĄDZANIE – NAUKA I PRAKTYKA 36

Rozdział 2 36

2.1. Zarządzanie – zmiany w teorii i praktyce 36

2.2. Istota współczesnego zarządzania 51

2.3. Etyka zarządzania 57

FUNKCJE KIEROWNICZE 62

Grażyna Rogala-Pawelczyk 62

Rozdział 3 62

3.1. Definicja i istota kierowania zespołami pielęgniarskimi 62

3.2. Planowanie: definicje, istota, zasady, wymiary 65

3.2.1. Planowanie przyszłości w warunkach niepewności organizacyjnej 68

3.2.2. Przyczyny niepowodzeń w planowaniu 69

3.3. Organizowanie 70

3.4. Motywowanie 71

3.4.1. Techniki i narzędzia wpływu na pracowników 77

3.5. Kontrolowanie – istota, proces, zadania i rodzaje 81

3.6. Kierowanie przez delegowanie uprawnień 88

Grażyna Rogala-Pawelczyk 94

PROCES DECYZYJNY 94

Rozdział 4 94

4.1. Istota podejmowania decyzji, typy decyzji 94

4.2. Różne modele podejmowania decyzji 99

4.3. Metoda pozytywnej niepewności w podejmowaniu decyzji w okresie przekształceń systemu opieki zdrowotnej 104

4.4. Decentralizacja podejmowania decyzji kierowniczych. Delegowanie uprawnień decyzyjnych na pielęgniarskich stanowiskach pracy 108

4.5. Zalety i wady grupowego podejmowania decyzji 111

Grażyna Rogala-Pawelczyk, Ewa Stychno 114

STYLE ZARZĄDZANIA 114

Rozdział 5 114

5.1. Ewolucja stylów zarządzania 114

5.2. Rodzaje stylów zarządzania 116

5.3. Uwarunkowania stylów zarządzania 121

5.4. Styl zarządzania a szczebel w hierarchii organizacyjnej podsystemu pielęgniarstwa 124

5.5. Znaczenie stylu zarządzania dla funkcjonowania organizacji 125

5.6. Styl kierowania a istota i cechy przywództwa współczesnego menedżera 127

Anna Ksykiewicz-Dorota 132

ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE 132

Rozdział 6 132

6.1. Proces zarządzania strategicznego 132

6.2. Budowa strategii 135

6.3. Wybrane metody analizy strategicznej 139

6.4. Alternatywne strategie dla systemu ochrony zdrowia i podsystemu pielęgniarstwa 145

6.5. Zarządzanie operacyjne. Wzajemne relacje i różnice między zarządzaniem strategicznym a operacyjnym 152

6.6. Specyfika zarządzania operacyjnego w opiece zdrowotnej i pielęgniarstwie 154

Anna Ksykiewicz-Dorota 158

MARKETING USŁUG ZDROWOTNYCH 158

Rozdział 7 158

7.1. Istota marketingu świadczeń zdrowotnych 158

7.2. Analiza i badanie rynku 160

7.3. Cztery podstawowe etapy w rozwoju zarządzania organizacjami 164

7.4. Segmentacja rynku usług zdrowotnych 167

7.5. Marketing-mix dla oewiadczeń pielęgniarskich 169

Anna Ksykiewicz-Dorota 174

ZARZĄDZANIE ZASOBAMI LUDZKIMI 174

Rozdział 8 174

8.1. Znaczenie zasobów ludzkich w organizacji 174

8.2. Istota i cechy szczególne zasobów ludzkich w systemach zdrowotnych 176

8.3. Planowanie zasobów ludzkich w organizacji, zakres i etapy 179

Anna Ksykiewicz-Dorota 184

PLANOWANIE ZAPOTRZEBOWANIA NA OPIEKĘ PIELĘGNIARSKĄ 184

Rozdział 9 184

9.1. Potrzeby zdrowotne i zapotrzebowanie na opiekę a planowanie obsad pielęgniarskich 184

9.2. Weryfikacja i dostosowanie metod „Patient Classification System” do warunków organizacyjnych krajowych szpitali 186

9.3. Metody klasyfikacji pacjentów w planowaniu obsad pielęgniarskich i położniczych na oddziałach o różnym profilu 190

9.3.1. Oddziały zabiegowe i zachowawcze 191

9.3.2. Oddziały intensywnej opieki medycznej (OIOM) 192

9.3.3. Ośrodki sztucznej nerki 193

9.3.4. Sale porodowe – kobiety rodzące siłami natury 194

9.3.5. Oddziały położniczo-noworodkowe – kryteria opieki dla położnic 197

9.3.6. Oddziały położniczo-noworodkowe – kryteria opieki dla noworodków 198

Anna Piątek 202

9.4. Planowanie kadr pielęgniarskich w podstawowej opiece zdrowotnej 202

Anna Piątek, Kinga Kulczycka 208

NABÓR I DOBÓR PRACOWNIKÓW 208

Rozdział 10 208

10.1. Nabór pracowników w zarządzaniu zasobami ludzkimi w organizacji 208

10.2. Dobór pracowników. Standardowy proces selekcji 213

10.3. Dobór kandydatów na pielęgniarskie stanowiska pracy 217

10.4. Utrzymanie zasobów ludzkich w organizacji 219

ADAPTACJA SPOŁECZNO-ZAWODOWA 222

Lidia Sierpińska 222

Rozdział 11 222

11.1. Pojęcie adaptacji społecznej i zawodowej 222

11.2. Czynniki warunkujące adaptację społeczno-zawodową pielęgniarek 224

11.3. Ramowy program adaptacji społeczno-zawodowej pielęgniarek 227

11.4. Uwarunkowania kultury organizacji 230

11.5. Wpływ kultury organizacji na pracę zespołów pielęgniarskich 235

11.6. Kultura organizacji a kształtowanie wizerunku profesji pielęgniarek i położnych 237

DOSKONALENIE ZAWODOWE 240

Maria Kosińska 240

Rozdział 12 240

12.1. Znaczenie doskonalenia zawodowego dla rozwoju organizacji 240

12.2. System kształcenia podyplomowego pielęgniarek i położnych 242

12.3. Organizacja doskonalenia zawodowego w zakładzie 243

12.4. Metody stosowane w zakładowym doskonaleniu zawodowym 247

12.5. Ocenianie, ewaluacja doskonalenia zawodowego 251

12.6. Ścieżka kariery zawodowej 252

Anna Ksykiewicz-Dorota 258

SYSTEM OCEN PRACOWNICZYCH 258

Rozdział 13 258

13.1. Elementy systemu oceniania 258

13.2. Rodzaje ocen 260

13.3. Sposoby oceniania 261

13.4. Czynniki zniekształcające wyniki oceny 262

13.5. Kryteria oceny pracy na pielęgniarskich stanowiskach wykonawczych i kierowniczych 264

Anna Ksykiewicz-Dorota 270

PROJEKTOWANIE PIELĘGNIARSKICH STANOWISK KIEROWNICZYCH 270

Rozdział 14 270

14.1. Podstawowe podejścia koncepcyjne do problematyki stanowisk pracy 270

14.2. Zakres odpowiedzialności, obowiązków i uprawnień na pielęgniarskich stanowiskach kierowniczych 281

14.3. Zasady formułowania zadań na stanowiskach pracy 293

Lidia Sierpińska 296

14.4. Proces komunikowania na stanowiskach pracy 296

Anna Piątek 304

ZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄ 304

Rozdział 15 304

15.1. Jakość – pojęcia podstawowe 304

15.2. System zapewniania jakości 306

15.3. Geneza zarządzania jakością 307

15.4. Kompleksowe zarządzanie jakością (TQM) 309

15.5. Współczesne podejście do jakości w ochronie zdrowia i pielęgniarstwie 313

15.5.1. Zarządzanie jakością w opiece zdrowotnej 313

15.5.2. Jakość w pielęgniarstwie 318

15.6. Standardy w zarządzaniu opieką pielęgniarską 325

DOSKONALENIE ORGANIZACJI, ZMIANA, KONFLIKT 330

Helena Lenartowicz 330

Rozdział 16 330

16.1. Wprowadzenie 330

16.2. Doskonalenie organizacji 332

16.3. Zmiana, rodzaje zmian 334

16.4. Źródła zmian 336

16.5. Podstawowe zasady przeprowadzania zmian 336

16.6. Proces zmian 343

16.7. Strategie wprowadzania zmian 346

16.8. Rzecznik zmiany 348

Anna Rak 349

16.9. Kierowanie konfliktem 349

Anna Ksykiewicz-Dorota 360

USPRAWNIANIE PRACY W OCHRONIE ZDROWIA I PODSYSTEMIE PIELĘGNIARSTWA 360

Rozdział 17 360

17.1. Metodyka postępowania organizatorskiego w rozwiązywaniu problemów i usprawnianiu pracy 361

17.1.1. Główne podejścia metodyczne w usprawnianiu pracy 366

17.1.2. Metody i techniki organizatorskie a metody i techniki zarządzania 369

Anna Piątek 373

17.2. Badanie metod 373

17.2.1. Powstanie i rozwój badania metod pracy 373

17.2.2. Schemat badania metod pracy 374

17.2.3. Techniki badania metod pracy 375

17.2.4. Zastosowanie badania metod w usprawnianiu pracy na stanowiskach pielęgniarskich 384

Anna Piątek 392

17.3. Techniki heurystyczne 392

17.3.1. Zapotrzebowanie na innowacje w okresie przekształceń systemowych 392

17.3.2. Czynniki sprzyjające rozwijaniu zdolności twórczych 393

17.3.3. Proces rozwiązywania problemów 395

17.3.4.Techniki heurystyczne, rodzaje, istota, zastosowanie 396

Anna Ksykiewicz-Dorota 402

17.4. Mierzenie i normowanie pracy 402

17.4.1. Techniki mierzenia czasu pracy 402

17.4.2. Normowanie pracy 407

Grażyna Iwanowicz-Palus 411

17.5. Wartościowanie pracy 411

17.5.1. Istota wartościowania pracy 411

17.5.2. Metody wartościowania pracy 411

17.5.3. Wartościowanie pracy metodą UMEWAP-2000 414

Anna Ksykiewicz-Dorota 422

ERGONOMICZNA ANALIZA PRACY 422

Rozdział 18 422

18.1. Ergonomia, podstawowe definicje, istota, zakres, podział 422

18.2. Metody pomiaru stopnia obciążenia pracą fizyczną 425

18.2.1. Istota pracy fizycznej 425

18.2.1.1. Metody oceny wysiłku dynamicznego i jego pomiar na pielęgniarskich stanowiskach pracy 427

18.2.1.2. Metody oceny wysiłku statycznego i jego pomiar na pielęgniarskich stanowiskach pracy 433

18.3. Analiza obciążenia psychicznego na pielęgniarskich stanowiskach 435

Genowefa Gaweł 440

18.4. Obciążenie na pielęgniarskich stanowiskach wynikające z narażenia na czynniki środowiska pracy 440

Genowefa Gaweł 448

18.5. Rytmy biologiczne i ich wpływ na aktywność fizyczną i umysłową 448

18.5.1. Rytmy biologiczne 448

18.5.2. Wydolność a praca zmianowa pielęgniarek i położnych 451

18.5.3. Wpływ rytmów biologicznych na planowanie czasu pracy 456

Genowefa Gaweł 459

18.6. Zmęczenie, przerwy w pracy na różnych stanowiskach w podsystemie pielęgniarstwa 459

Część II EKONOMIKA, FINANSE W OCHRONIE ZDROWIA 466

Leszek Grochowski MODELE FINANSOWANIA OPIEKI ZDROWOTNEJ 468

Rozdział 19 468

19.1. Modele systemów zdrowotnych jako pochodna polityki zdrowotnej danego kraju 468

19.2. Ewolucja dotychczasowych modeli i zmiana sposobów ich finansowania 471

19.3. Współpłacenie pacjentów w ochronie zdrowia w krajach zachodnich i państwach Europy centralnej i wschodniej 477

19.4. Finansowanie opieki zdrowotnej w Polsce 481

Ludmiła Waszkiewicz 486

PLANOWANIE, BUDŻETOWANIE, MONITORING USŁUG ZDROWOTNYCH 486

Rozdział 20 486

20.1. Wyjaśnienie podstawowych pojęć z zakresu ekonomiki zdrowia 487

20.1.1. Mechanizm rynkowy 488

20.1.2. Rachunek kosztów 491

20.2. Finanse publiczne 493

20.3. Założenia budżetu publicznego 498

20.4. Dochody i wydatki budżetowe 502

20.4.1. Dochody budżetowe państwa 502

20.4.2. Wydatki budżetowe państwa 503

20.4.3. Dochody i wydatki gminy 508

20.4.4. Dochody i wydatki powiatu 512

20.4.5. Dochody i wydatki miast na prawach powiatu 512

20.4.6. Dochody i wydatki województw 513

20.5. Rachunek kosztów w zakładach opieki zdrowotnej 515

20.5.1. Podstawowe pojęcia 515

Izabela Witczak 520

20.6. Opracowanie budżetu dla wybranej jednostki organizacyjnej 520

20.6.1. Budżet jako część planu strategicznego zakładu opieki zdrowotnej 520

20.6.2. Funkcja kontrolna budżetowania 522

20.6.3. Etapy opracowania budżetu 523

20.6.4. Źródła przychodów budżetowych 524

Izabela Witczak 525

20.7. Opracowanie budżetu na opiekę pielęgniarską w wybranej jednostce organizacyjnej 525

Izabela Witczak 529

20.8. Nadzór nad realizacją budżetu 529

Ludmiła Waszkiewicz 536

WYBRANE ANALIZY FINANSOWE I EKONOMICZNE 536

Rozdział 21 536

21.1. Wady i zalety różnych form finansowania opieki zdrowotnej 536

21.1.1. Finansowanie podstawowej opieki zdrowotnej 538

21.1.2. Finansowanie opieki szpitalnej 539

21.2. Analiza ekonomiczna i analiza finansowa 543

PIŚMIENNICTWO 548

SPIS RYCIN 560

SPIS TABEL 562

INDEKS 564