"Parazytologia medyczna. Kompendium"

Spis treści

PRZEDMOWA 6

WSTĘP 12

1. PASOŻYTY I PASOŻYTNICTWO 14

Klasyfikacja pasożytów 15

Klasyfikacja ze względu na czas spędzany na/w żywicielu 15

Klasyfikacja ze względu na lokalizację 15

Klasyfikacja ze względu na liczbę żywicieli koniecznych do zamknięcia cyklu życiowego 16

Klasyfikacja ze względu na specyficzność żywicielską 16

Rodzaje żywicieli 17

Cykle życiowe pasożytów 18

Źródła i transmisja pasożytów 19

Działanie chorobotwórcze pasożytów – mechanizmy patogenetyczne 22

Przystosowania do pasożytnictwa 24

Adaptacje fizjologiczne 24

Adaptacje morfologiczne 25

Adaptacje behawioralne 26

2. DIAGNOSTYKA, LECZENIE I PROFILAKTYKA CHORÓB PASOŻYTNICZYCH 28

Diagnostyka – wykrywanie pasożytów 28

Leki przeciwpasożytnicze 40

Leki przeciw pierwotniakom 40

Malaria 40

Ameboza, giardioza, kryptosporydioza 41

Leiszmanioza 41

Toksoplazmoza 41

Trichomonoza (rzęsistkowica) 41

Trypanosomoza 41

Leki przeciw robaczycom 42

Babeszjoza 42

Leki stosowane przeciw tasiemcom 42

Leki stosowane przeciw przywrom 43

Leki stosowane przeciw nicieniom 44

Leki przeciw ektopasożytom (stawonogom) – do stosowania zewnętrznego 45

Świerzbowiec 45

Wszy 46

Nużeniec 47

Zasady zapobiegania chorobom inwazyjnym 48

Zasady zapobiegania malarii 49

3. PARAZYTOLOGIA SZCZEGÓŁOWA 52

Zasady tworzenia nazw chorób pasożytniczych 52

Protista – Pierwotniaki 54

Giardia intestinalis – ogoniastek jelitowy 55

Trichomonas vaginalis – rzęsistek pochwowy 60

Trichomonas tenax – rzęsistek policzkowy 63

Trypanosoma brucei 64

Trypanosoma cruzi – świdrowiec amerykański 67

Leishmania spp 71

Entamoeba histolytica – pełzak czerwonki 77

Naegleria fowleri 82

Pełzaki amfizoiczne – wolno żyjące 82

Acanthamoeba spp 85

Balamuthia mandrillaris 87

Balantidium coli – szparkosz okrężnicy 88

Cryptosporidium spp 91

Plasmodium spp 95

Toxoplasma gondii 100

Babesia spp 106

Microsporidia – mikrosporydia 109

Platyhelminthes – płazińce 113

Robaki pasożytnicze 113

Trematoda – przywry 114

Fasciola hepatica – motylica wątrobowa 116

Fasciolopsis buski 121

Dicrocoelium dendriticum – motyliczka wątrobowa 123

Opisthorchis felineus – przywra kocia 126

Clonorchis sinensis – przywra chińska 129

Heterophyes heterophyes 131

Paragonimus westermani – przywra płucna 133

Schistosoma spp 137

Trichobilharzia szidati 145

Cestoda – tasiemce 148

Diphyllobothrium latum – bruzdogłowiec szeroki 153

Taenia 157

Taenia saginata – tasiemiec nieuzbrojony 158

Taenia solium – tasiemiec uzbrojony 161

Hymenolepis nana – tasiemiec karłowaty 166

Inne gatunki Taenia 166

Hymenolepis diminuta – tasiemiec szczurzy 170

Dipylidium caninum – tasiemiec psi 173

Echinococcus granulosus – tasiemiec bąblowcowy 176

Echinococcus 176

Echinococcus multilocularis – bąblowiec wielojamowy 182

Nematoda – nicienie 184

Inne gatunki Echinococcus 184

Ascaris lumbricoides – glista ludzka 185

Trichuris trichiura – włosogłówka ludzka 191

Enterobius vermicularis – owsik ludzki 195

Tęgoryjce 199

Strongyloides stercoralis – węgorek jelitowy 205

Trichinella spiralis – włosień kręty 209

Anisakis simplex – anisakis 215

Dracunculus medinensis – robak gwinejski 220

Toxocara spp 224

Filarie 228

Wuchereria bancrofti 229

Brugia malayi 232

Onchocerca volvulus 235

Mansonella ozzardi 238

Loa loa 241

Dirofilaria spp 243

Arachnida – pajęczaki 246

Arthropoda – stawonogi 246

Argas reflexus – obrzeżek gołębi 249

Ixodes ricinus – kleszcz pospolity 250

Ixodes hexagonus – kleszcz jeżowy 254

Dermacentor reticulatus – kleszcz łąkowy 255

Ixodes persulcatus – kleszcz tajgowy 255

Rhipicephalus sanguineus – kleszcz psi 255

Sarcoptes scabiei – świerzbowiec drążący 256

Neotrombicula autumnalis – swędzik jesienny 260

Demodex spp 261

Insecta – owady 263

Pediculus humanus – wesz ludzka 264

Pthirus pubis – wesz łonowa 268

Cimex lectularius – pluskwa domowa 271

Pulex irritans – pchła ludzka 273

Ctenocephalides canis – pchła psia 274

Xenopsylla cheopis – pchła szczurza 275

Tunga penetrans – pchła piaskowa 276

Anopheles maculipennis – komar widliszek 278

Culex pipens – komar kłujący 280

Aëdes aegypti – komar doskwierz 282

Phlebotomus papatasi – ćmianka 283

Simulium – meszki 285

Culicoides pulicaris – kuczman 286

Stomoxys calcitrans – bolimuszka kleparka 286

Glossina palpalis – mucha tse–tse 287

Muszyce – myjozy 287

4. INNE ZAGADNIENIA PARAZYTOLOGII MEDYCZNEJ 291

Znaczenie medyczne stawonogów 291

Larwoterapia – biochirurgia 291

Pasożyty i wektory chorób transmisyjnych 292

Choroby przenoszone przez komary 294

Denga 294

Żółta gorączka 294

Chikungunya 295

Gorączka zika 295

Choroby przenoszone przez kleszcze 296

Gorączka Zachodniego Nilu 296

Kleszczowe zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych (KZM) 297

Borelioza z Lyme 298

Anaplazmoza granulocytarna 300

Erlichiozy 301

Erlichioza monocytarna 301

Neoerlichioza 302

Babeszjoza 303

Paraliż kleszczowy 303

Ochrona przed kleszczami 304

Prawidłowe usuwanie kleszczy 304

Stawonogi jadowite i alergogenne 305

Środowisko wodne jako źródło parazytoz 308

Woda jako bezpośrednie źródło parazytoz 309

Ryby i owoce morza źródłem pasożytów 310

Woda jako środowisko życia wektorów pasożytów 310

LITERATURA 314

POLECANE STRONY INTERNETOWE 315

SKOROWIDZ 316