"Neurologia wieku rozwojowego"

Spis treści

1. Zaburzenia rozwoju psychoruchowego Maria Mazurkiewicz-Bełdziska, Beata Olchowik, Ewa Pilarska, Krzysztof Sendrowski, Wojciech Sobaniec, Elżbieta Szczepanik, Krystyna Szymańska 24

Rozwój dziecka Krystyna Szymańska 24

Czynniki wpływające na rozwój dziecka 25

Kamienie milowe 26

Rozwój „osoby” 27

Rozwój funkcji ruchowych 27

Rozwój poznawczy dziecka 33

Nietypowe wzorce rozwoju 43

Diagnostyka rozwoju – warunki i pułapki 46

Podsumowanie 50

Opóźnienie rozwoju psychoruchowego Krystyna Szymańska, Elżbieta Szczepanik 51

Definicje i opisy 51

Przyczyny opóźnienia rozwoju psychoruchowego 58

Diagnostyka 63

Algorytmy diagnostyczne i terapia 68

Niepełnosprawność intelektualna Krystyna Szymańska, Elżbieta Szczepanik 72

Epidemiologia 73

Rozpoznanie niepełnosprawności umysłowej 74

Etiologia 80

Współwystępowanie 85

Diagnoza i terapia 87

Badanie neurologiczne – od niemowlęcia do nastolatka Maria Mazurkiewicz-Bełdzińska 91

Badanie noworodków i niemowląt 91

Osobliwości badania neurologicznego małego dziecka (od początku 2. do końca 5. r.ż.) 99

Badanie dziecka szkolnego 103

Zaburzenia napięcia mięśniowego i postawy Krzysztof Sendrowski, Beata Olchowik, Wojciech Sobaniec 107

Napięcie mięśniowe 107

Właściwości lepko-sprężyste ścięgien i więzadeł 107

Mechanizmy regulujące napięcie mięśni szkieletowych 108

Rodzaje napięcia mięśniowego 108

Ocena i badanie stopnia spastyczności 116

Metody leczenia spastyczności 117

Postawa ciała 123

Zaburzenia mowy u dzieci Ewa Pilarska 127

Rozwój osobniczy ośrodkowego układu nerwowego 128

Rozwój dominacji mózgowej 132

Podział zaburzeń mowy 133

Rozwojowe zaburzenia mowy 134

Podsumowanie 146

2. Choroby i zespoły o podłożu genetycznym i metabolicznym Magdalena Badura-Stronka, Sergiusz Jóźwiak, Katarzyna Kotulska, Anna Latos-Bieleńska, Hanna Mierzewska, Michał Piechota, Dariusz Rokicki, Barbara Steinborn, Krystyna Szymańska, Anna Winczewska-Wiktor 148

Choroby metaboliczne z symptomatologią neurologiczną 148

Acydurie organiczne i choroba syropu klonowego Dariusz Rokicki 148

Diagnostyka acydurii organicznych i MSUD Dariusz Rokicki 154

Zaburzenie przemian aminokwasów Dariusz Rokicki 160

Homocystynuria klasyczna jako przykład aminoacydopatii Dariusz Rokicki 165

Zaburzenia cyklu mocznikowego i inne hiperamonemie wrodzone Dariusz Rokicki 174

Wrodzone błędy metabolizmu węglowodanów i zaburzenia β-oksydacji kwasów tłuszczowych Dariusz Rokicki 184

Choroby lizosomalne Dariusz Rokicki 196

Choroby peroksysomalne Dariusz Rokicki 214

Wrodzone zaburzenia neurotransmisji Krystyna Szymańska 219

Choroby mitochondrialne Dariusz Rokicki 229

Encefalopatie metaboliczne Dariusz Rokicki 252

Fakomatozy Sergiusz Jóźwiak, Katarzyna Kotulska 262

Nerwiakowłókniakowatość 263

Stwardnienie guzowate (choroba Bourneville’a; choroba Bourneville’a–Pringle’a) 267

Zespół Sturge’a–Webera (naczyniakowatość twarzowo-mózgowa) 271

Hipomelanoza Ito (incontinentia pigmenti achromians) 272

Zespół Jadassohna 274

Leukodystrofie i genetycznie uwarunkowane encefalopatie Hanna Mierzewska 275

Definicja 275

Klasyfikacja 275

Epidemiologia oraz dziedziczność leukodystrofii i genetycznie uwarunkowanych leukoencefalopatii 276

Diagnostyka leukodystrofii 277

Leczenie i postępowanie zapobiegawcze we wrodzonych chorobach istoty białej 283

Wybrane leukodystrofie i genetycznie uwarunkowane leukoencefalopatie 284

Metody badań genetycznych i poradnictwo genetyczne w neurologii Anna Latos-Bieleńska, Magdalena Badura-Stronka, Michał Piechota 295

Genom człowieka 295

Rodzaje chorób genetycznych – podział według typu zmian materiału genetycznego 296

Diagnostyka genetyczna w neurologii 301

Poradnictwo genetyczne w neurologii 311

Bazy danych i strony internetowe dotyczące genetyki klinicznej 312

Podsumowanie 312

Rozpoznawalne klinicznie zespoły genetyczne z niepełnosprawnością intelektualną Magdalena Badura-Stronka, Anna Winczewska-Wiktor, Barbara Steinborn, Anna Latos Bieleńska 314

Zespół delecji 22q11.2 315

Zespół Smith–Magenis (SMS, Smith-Magenis syndrome) 318

Zespół Potockiej–Lupskiego (PTLS, Potocki–Lupski syndrome) 319

Zespół duplikacji Xq28 320

Zespół Angelmana (Angelman syndrome) 321

Zespół Pradera–Williego (PWS, Prader-Willi syndrome) 323

Zespół Wolfa–Hirschhorna (WHS, Wolf-Hirschhorn syndrome) 324

Zespół Coffi na–Lowry’ego (CLS, Coffi n-Lowry syndrome) 326

Zespół Mowata–Wilsona (MWS, Mowat-Wilson syndrome) 327

Zespół Rubinsteina–Taybiego (RTS, Rubinstein-Taybi syndrome) 328

Zespół Cornelii de Lange (CdLS, Cornelia de Lange syndrome) 330

Podsumowanie 332

3. Stany napadowe Maria Mazurkiewicz-Bełdzińska, Katarzyna Połatyńska, Barbara Steinborn, Janusz Wendorff, Anna Winczewska-Wiktor 334

Padaczka i drgawki w różnych okresach życia dziecka Barbara Steinborn, Maria Mazurkiewicz-Bełdzińska, Anna Winczewska-Wiktor 334

Epidemiologia padaczki u dzieci 334

Etiologia i patofi zjologia padaczki 339

Klasyfikacja napadów i zespołów padaczkowych 353

Semiologia napadów padaczkowych u dzieci 359

Genetyka padaczek 363

Drgawki gorączkowe 385

Padaczki odruchowe 392

Postępujące padaczki miokloniczne 396

Zespoły padaczkowe: okres niemowlęcy, dziecięcy, młodzieńczy 399

Zespół Rasmussena 471

Diagnostyka różnicowa padaczek 479

Leczenie padaczki u dzieci i młodzieży 500

Stan padaczkowy u dzieci i młodzieży 557

Śmiertelność w padaczce u dzieci 573

Padaczka a sport 576

Zaburzenia świadomości u dzieci Janusz Wendorff 583

Wprowadzenie 583

Anatomia stanu czuwania i orientacji w otoczeniu oraz co do własnej osoby (arousal, awareness) 585

Majaczenie 586

Śpiączka, ostra encefalopatia 589

Niedotlenienie i niedokrwienie 599

Prognoza zaburzeń świadomości u dzieci 600

Zawroty głowy Katarzyna Połatyńska 603

Definicje 603

Wstęp 603

Epidemiologia 604

Układowe zawroty głowy 605

Nieukładowe zawroty głowy 608

Zawroty głowy jako objaw choroby poza układem nerwowym i układem równowagi 610

Postępowanie diagnostyczne 612

Leczenie 614

Zespoły epizodyczne Anna Winczewska-Wiktor 617

Nawracające zaburzenia żołądkowo-jelitowe (1.6.1) 618

Łagodne napadowe zawroty głowy (1.6.2) 622

Łagodny napadowy kręcz szyi (1.6.3) 624

Kolki niemowlęce (A 1.6.4) 625

Naprzemienne dziecięce porażenie połowicze (A 1.6.5) 627

Migrena przedsionkowa (A 1.6.6) 628

4. Wady rozwojowe układu nerwowego Krzysztof Zakrzewski 632

Wady cewy nerwowej 632

Wady dysraficzne czaszki 633

Rozszczep kręgosłupa torbielowaty 636

Rozszczep kręgosłupa utajony 638

Wady związane z wielkością czaszki 645

Malformacje korowe 651

Niedorozwój ciała modzelowatego 651

Heterotopia istoty szarej mózgu 652

Holoprozencefalia 653

Schizencefalia 653

Kolpocefalia 654

Lizencefalia 654

Hamartoma podwzgórza 655

Wodogłowie 656

Leczenie wodogłowia z użyciem układów zastawkowych 660

Leczenie wodogłowia z użyciem technik neuroendoskopowych 661

5. Neuroinfekcje Dorota Dunin-Wąsowicz, Wojciech Służewski 666

Neurozakażenia bakteryjne i wirusowe Wojciech Służewski 666

Zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych u niemowląt, dzieci i młodzieży 666

Zapalenia mózgu 682

Neuroborelioza Dorota Dunin-Wąsowicz 689

Wstęp 689

Objawy kliniczne 690

Różnicowanie 695

Diagnostyka 697

Leczenie 699

Zespoły paraneoplastyczne Dorota Dunin-Wąsowicz 702

Wstęp 702

Zespół opsoklonii-mioklonii 703

Paraneoplastyczne limbiczne zapalenie mózgu (PLE, paraneoplastic limbic encephalitis) 706

Wrodzone zakażenia z grupy TORCHS Dorota Dunin-Wąsowicz 713

Wstęp 713

Toksoplazmoza wrodzona 714

Cytomegalia wrodzona 716

Zakażenie wirusem opryszczki HSV-2 i HSV-1 (HHV-1, HHV-2) 722

Zakażenie wirusem różyczki 725

Zakażenie wirusem HIV (podtypy 1 i 2) 727

Zakażenie parwowirusem B19 728

Zakażenie wirusem Varicella zoster 729

Zakażenie enterowirusami 730

Zakażenie wirusem Zika (ZIKV) 730

Wrodzone zakażenie krętkiem Treponema pallidum 731

Zakażenie pałeczkami Listeria monocytogenes 732

6. Choroby nerwowo-mięśniowe Anna Kostera-Pruszczyk 736

Dystrofie mięśniowe 737

Dystrofia mięśniowa Duchenne’a 737

Dystrofia typu Beckera 741

Rdzeniowy zanik mięśni 742

Dystrofie mięśniowe postępujące obręczowo-kończynowe 742

Leczenie 743

Zespoły miotoniczne 744

Diagnostyka 744

Leczenie 744

Porażenia okresowe 745

Porażenie hiperkaliemiczne 745

Porażenie hipokaliemiczne 745

Dystrofia miotoniczna typu 1 746

Zespół Andersen–Tawila 746

Miopatie wrodzone 747

Diagnostyka 747

Leczenie 747

Wrodzona dystrofia miotoniczna typu 1 747

Diagnostyka 748

Choroba Pompego 749

Leczenie 749

Uwagi ogólne dotyczące przewlekłej opieki w uwarunkowanych genetycznie chorobach nerwowo-mięśniowych 750

Polineuropatie zapalne 753

Zespół Guillaina-Barrégo 753

Przewlekła zapalna polineuropatia demielinizacyjna 754

Miastenia 755

Miastenia przejściowa noworodka 757

Miopatie zapalne 758

Wrodzone zespoły miasteniczne 758

7. Drgawki noworodkowe Dorota Dunin-Wąsowicz 760

Definicja 760

Epidemiologia 760

Objawy kliniczne 761

Diagnostyka 762

Czas wystąpienia drgawek noworodkowych 762

Drgawki elektrokliniczne, kliniczne i elektroencefalograficzne 763

Klasyczne badanie EEG (cEEG) 763

Badania neuroobrazowe 764

Badanie aEEG 764

Badania płynu mózgowo rdzeniowego 765

Diagnostyka genetyczna i metaboliczna 765

Różnicowanie drgawek noworodkowych 765

Leczenie drgawek noworodkowych i postępowanie 766

8. Encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna noworodków, neuroprotekcja; inne przyczyny uszkodzeń OUN w okresie prenatalnym i noworodkowym Maria Katarzyna Borszewska-Kornacka 770

Definicja encefalopatii niedotlenieniowo-niedokrwiennej u noworodków 770

Dane epidemiologiczne 771

Encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna u noworodków donoszonych 771

Patomechanizm zmian w encefalopatii niedotlenieniowo-niedokrwiennej 773

Obraz kliniczny ENN 774

Działanie lecznicze hipotermii w ENN 775

Kryteria kwalifikacji do hipotermii leczniczej – oceniane kolejno grupy A i B 776

Etapy procedury hipotermii leczniczej 777

Monitorowanie stosowane w trakcie procedury chłodzenia 777

Encefalopatia u noworodków przedwcześnie urodzonych 778

Przyszłe kierunki terapeutyczne 778

Kryteria wyłączenia z procedury chłodzenia 778

9. Zaburzenia snu Marcin Żarowski 786

Fizjologia snu 788

Fizjologia rytmów okołodobowych 788

Makrostruktura snu 789

Mikrostruktura snu 790

Sen w wieku rozwojowym 791

Diagnostyka zaburzeń snu 792

Dziennik snu 792

Aktygrafia 793

Polisomnografia 793

Test wielokrotnej latencji snu 796

Klasyfikacja zaburzeń snu 797

Test utrzymania czuwania 797

Problemy z zasypianiem i utrzymaniem ciągłości snu (bezsenność) 798

Zaburzenia rytmu snu i czuwania u dzieci 799

Hipersomnie pochodzenia centralnego 802

Zaburzenia ruchowe podczas snu 813

Parasomnie 816

Zaburzenia oddychania podczas snu 816

10. Mózgowe porażenie dziecięce Wojciech Kułak 822

Objawy, które mogą występować u dzieci i młodzieży z mózgowym porażeniem dziecięcym 822

Etiologia 823

Postacie mózgowego porażenia dziecięcego 824

Podział według Ingrama 824

Diagnostyka mózgowego porażenia dziecięcego 825

Podział według Hagberga 825

Postacie spastyczne i niespastyczne 825

Leukomalacja okołokomorowa 826

Metody neuroobrazowania w mózgowym porażeniu dziecięcym 826

Zaniki korowo-podkorowe i inne wady 826

Leczenie 827

Metody neurofizjologiczne 827

Metoda NDT-Bobath (NeuroDevelopmental Treatment, terapia neurorozwojowa) 828

Metoda Petö 828

Leczenie spastyczności 829

Kinezyterapia (leczenie ruchem) 829

Toksyna botulinowa typu A (BTX-A) 830

Pompa baklofenowa 831

11. Zaburzenia ruchowe Andrzej Bogucki, Agata Gajos, Tomasz Kmieć, Agnieszka Słopień 836

Przemijające zaburzenia ruchowe okresu wczesnodziecięcego Agata Gajos, Andrzej Bogucki 836

Łagodny napadowy kręcz szyi (benign paroxysmal torticollis) 836

Jitterines 837

Łagodna idiopatyczna dystonia niemowląt 837

Łagodne noworodkowe mioklonie przysenne 837

Wzdrygnięcia (shuddering) 837

Zespół Sandifera 837

Dystonie Agata Gajos, Andrzej Bogucki 838

Head nodding 838

Napadowe toniczne spojrzenie ku górze wieku dziecięcego (paroxysmal tonic upgaze of infancy) 838

Spasmus nutans 838

Dystonie pierwotne 841

Zespoły dystonia plus (dystonie złożone: dystonia–parkinsonizm i dystonia–mioklonie) 842

Napadowe dyskinezy 843

Dystonie wtórne 844

Pląsawica Agata Gajos, Andrzej Bogucki 846

Łagodna pląsawica dziedziczna 847

Pląsawice o podłożu autoimmunologicznym 847

PANDAS Agata Gajos, Andrzej Bogucki 849

Pląsawica w zespole antyfosfolipidowym i w toczniu układowym Agata Gajos, Andrzej Bogucki 849

Pląsawice o podłożu strukturalnym 850

Pląsawice wrodzone neurodegeneracyjne 850

Mioklonie Agata Gajos, Andrzej Bogucki 851

Mioklonie pierwotne 854

Mioklonie wtórne 855

Padaczki miokloniczne i padaczki miokloniczne bez encefalopatii 855

Postępujące encefalopatie miokloniczne 856

Zespoły startle 858

Diagnostyka elektrofi zjologiczna mioklonii 859

Parkinsonizm Agata Gajos, Andrzej Bogucki 860

Leczenie 860

Etiologia 861

Młodzieńczy parkinsonizm 861

Parkinsonizm wtórny 862

Drżenie Agata Gajos, Andrzej Bogucki 863

Leczenie 863

Podział etiologiczny 864

Leczenie 867

Tiki Agnieszka Słopień 871

Epidemiologia 871

Wprowadzenie 871

Obraz kliniczny 872

Zaburzenia współwystępujące 873

Diagnoza różnicowa 874

Rokowanie 874

Leczenie 875

Choroby neurozwyrodnieniowe z odkładaniem żelaza w mózgu Tomasz Kmieć 877

Objawy chorób zwyrodnieniowych układu nerwowego z odkładaniem żelaza w mózgu 877

Badania genetyczne w chorobach neurozwyrodnieniowych z odkładaniem żelaza w mózgu 878

PKAN (pantothenate kinase associated neurodegeneration) – choroba zwyrodnieniowa układu nerwowego z odkładaniem żelaza w mózgu, związana z wrodzonym niedoborem kinazy pantotenianowej 880

MPAN (mitochondrial membrane protein-associated neurodegeneration) – choroba zwyrodnieniowa układu nerwowego z odkładaniem żelaza w mózgu, związana z niedoborem białka mitochondrialnego 888

12. Bóle głowy i zespoły bólowe w neurologii dziecięcej Leszek Boćkowski, Joanna Śmigielska-Kuzia, Wojciech Sobaniec 898

Ból – definicja i patofizjologia 898

Epidemiologia i klasyfikacja bólów głowy 899

Postępowanie diagnostyczne w bólach głowy u dzieci 901

Najczęstsze pierwotne bóle głowy u dzieci 905

Migrena 905

Bóle głowy typu napięciowego 908

Wtórne bóle głowy 909

Neuralgie nerwów czaszkowych 912

Zespoły bólowe kręgosłupa 912

13. Choroby demielinizacyjne OUN Mariusz Stasiołek 916

Ostre rozsiane zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego (ADEM) 918

Przebieg kliniczny 919

Leczenie 921

Stwardnienie rozsiane 922

Przebieg kliniczny 923

Leczenie 931

Zapalenie rdzenia i nerwów wzrokowych (NMO) oraz choroby spektrum NMO 933

Przebieg kliniczny 934

Leczenie 937

Podsumowanie 938

14. Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego Marcin Roszkowski 942

Wstęp 942

Epidemiologia 943

Klasyfikacja guzów ośrodkowego układu nerwowego 944

Obraz kliniczny 947

Patofizjologia objawów towarzyszących procesom rozrostowym OUN 948

Interpretacja przedoperacyjnych badań obrazowych 954

Leczenie chirurgiczne 958

Nowotwory pochodzenia zarodkowego 959

Wyściółczaki 964

Glejaki 967

Glejaki o niższym stopniu złośliwości 967

Glejaki o wysokim stopniu złośliwości 973

15. Urazy głowy Stanisław Kwiatkowski 990

Podział kliniczny urazów głowy 990

Badanie neurologiczne dziecka po urazie głowy 991

Diagnostyka 991

Urazy lekkie i średniociężkie – algorytm postępowania 992

Wskazania do badania CT u dzieci po urazie głowy 994

Podział urazów głowy na podstawie powikłań zewnątrz i wewnątrzczaszkowych 995

Szczególne powikłania urazów głowy u dzieci 995

Krwiak podczepcowy (subgaleal hematoma) 995

Przedgłowie (caput succedaneum) 995

Krwiak podokostnowy (cephalohematoma) 996

Pourazowy krwotok podpajęczynówkowy (tSAH, traumatic subarachnoid hemorrhage) 996

Złamanie linijne kości czaszki 997

Złamanie czaszki z wgnieceniem 998

Wstrząśnienie mózgu (commotio cerebri, concussion head trauma) 999

Krwiak podtwardówkowy 1000

Rozerwanie mózgu (laceratio cerebri, brain laceration) 1000

Stłuczenie mózgu (contusio cerebri, brain contusion) 1000

Krwiak nadtwardówkowy 1001

Krwiaki wewnątrzmózgowe (tICH, traumatic intracerebral hematoma) 1002

Późne następstwa urazów czaszkowo-mózgowych 1003

Padaczka pourazowa 1003

Zespół pourazowy 1003

16. Choroby naczyniowe mózgu u dzieci Ewa Pilarska 1006

Unaczynienie mózgowia – główne tętnice mózgowia 1007

Udar niedokrwienny 1009

Symptomatologia niedokrwiennego udaru mózgu 1009

Kliniczne zespoły udarowe 1011

Zespoły typowe dla niedokrwienia w obszarach unaczynienia poszczególnych tętnic 1012

Epidemiologia niedokrwiennego udaru mózgu 1014

Czynniki ryzyka prowadzące do wystąpienia udaru niedokrwiennego u dzieci 1015

Objawy kliniczne udaru niedokrwiennego u dzieci 1025

Diagnostyka udarów niedokrwiennych u dzieci 1027

Algorytm postępowania w udarach mózgu u dzieci 1029

Leczenie udaru niedokrwiennego mózgu 1030

Profilaktyka wtórna udaru 1032

Przemijające niedokrwienie mózgu (TIA, transient ischemic attack) 1033

Rokowanie 1033

Krwotoczny udar mózgu 1034

Przyczyny udarów krwotocznych 1034

Wady naczyniowe mózgu 1035

Naczyniaki jamiste 1037

Tętniaki wewnątrzczaszkowe 1037

Krwotok podpajęczynówkowy 1038

Rozpoznanie wady naczyniowej mózgu 1038

Zakrzepica żył i zatok żylnych mózgu 1039

Diagnostyka 1039

Leczenie 1039

Rozpoznanie 1041

Leczenie 1042

17. Ataksje i choroby móżdżku Marta Zawadzka 1046

Objawy uszkodzenia móżdżku 1046

Wstęp 1046

Diagnostyka 1047

Niepostępujące ataksje 1050

Malformacja Arnolda–Chiariego (CM, Arnold–Chiari malformation) 1050

Zespół Dandy’ego–Walkera (Dandy–Walker syndrome) 1051

Zespół Joubert (Joubert syndrome) 1051

Ostre ataksje 1052

Ostra ataksja móżdżkowa 1052

Ostre zapalenie móżdżku 1053

Zespół opsoklonie–mioklonie–ataksja 1053

Napadowe ataksje 1055

Ostre przerywane ataksje metaboliczne 1055

Ataksje epizodyczne (EA) 1057

Przewlekłe ataksje 1058

Ataksje dziedziczone autosomalnie recesywnie (ARCA) 1058

Ataksje rdzeniowo-móżdżkowe dziedziczone autosomalnie dominująco (ADCAs) 1066

Ataksje sprzężone z chromosomem X 1069

Choroby mitochondrialne przebiegające z ataksją 1070

Przewlekle postępujące ataksje metaboliczne 1073

Leczenie 1077

Podsumowanie 1078

18. Choroby układu autonomicznego, zaburzenia w oddawaniu moczu i defekacji Sławomir Kroczka 1082

Wstęp 1082

Budowa i funkcja autonomicznego układu nerwowego 1082

Objawy kliniczne 1083

Definicja choroby 1083

Występowanie 1083

Różnicowanie 1086

Zaburzenia oddawania moczu 1086

Zaburzenia defekacji 1088

Postępowanie (na podstawie najnowszych doniesień) 1091

Leczenie neurogennej dysfunkcji pęcherza u dzieci 1091

Leczenie zaparć u dzieci 1091

19. Wybrane zaburzenia neurorozwojowe Agnieszka Słopień 1094

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z defi cytem uwagi (ADHD) 1094

Wprowadzenie 1094

Epidemiologia 1095

Obraz kliniczny 1095

Diagnostyka różnicowa 1097

Zaburzenia współwystępujące 1097

Leczenie 1098

Zaburzenia ze spektrum autyzmu 1100

Epidemiologia 1100

Wprowadzenie 1100

Obraz kliniczny 1101

Zaburzenia współwystępujące 1102

Diagnostyka różnicowa ASD 1104

Rokowanie 1105

Terapia 1105

20. Badanie dodatkowe w neurologii Barbara Artemowicz, Leszek Boćkowski, Elżbieta Jurkiewicz, Izabela Kaczmarek, Beata Olchowik, Piotr Sobaniec, Wojciech Sobaniec, Marta Szmuda 1108

O czym mówi badanie płynu mózgowo-rdzeniowego? Wybrane zagadnienia Marta Szmuda 1108

Wstęp 1108

Właściwości fizyczne 1109

Badania biochemiczne 1110

Badanie cytologiczne 1110

Obraz PMR w wybranych jednostkach chorobowych 1118

Obrazowanie w neurologii dziecięcej Elżbieta Jurkiewicz 1126

Dostępne metody obrazowania 1126

Możliwości diagnostyczne rezonansu magnetycznego 1129

Badania neurofizjologiczne w neurologii dziecięcej (EMG, ENG, EEG) Wojciech Sobaniec, Leszek Boćkowski, Barbara Artemowicz, Beata Olchowik, Piotr Sobaniec 1155

Zastosowanie badań elektromiograficznych oraz elektroneurograficznych w chorobach wieku rozwojowego 1155

Zastosowanie badania elektroencefalograficznego u dzieci 1160

Badania psychologiczne w neurologii rozwojowej Izabela Kaczmarek 1180

Wstęp 1180

Badanie dziecka – o czym należy pamiętać 1183

Badanie procesów poznawczych w zarysie 1183

Procedura badania 1184

Wywiad i testy 1187

Jak odczytywać wyniki badania neuropsychologicznego? 1188

Podsumowanie 1191

21. Szczepienia – wskazania i przeciwwskazania Joanna Stryczyńska- Kazubska, Ilona Małecka, Jacek Wysocki 1192

Wiadomości ogólne o szczepieniach 1194

Ogólne zasady wykonywania szczepień 1195

Przeciwwskazania do szczepień 1195

Niepożądane odczyny poszczepienne 1198

Uwagi końcowe 1202

22. Neurorehabilitacja Kamila Okulczyk, Wojciech Kułak 1204

Neuroplastyczność 1204

Istota neuroplastyczności 1204

Mechanizmy plastyczności neuronalnej 1205

Neuroplastyczność jako ważny czynnik zdrowienia po uszkodzeniu struktur nerwowych 1205

Rodzaje plastyczności neuronalnej 1205

Procesy regeneracji układu nerwowego po uszkodzeniu 1206

Czynniki modulujące neuroplastyczność 1207

Postępowanie terapeutyczne w neurorehabilitacji pediatrycznej 1208

Wczesne podjęcie usprawniania – dlaczego jest takie ważne? 1209

Formy neurorehabilitacji pediatrycznej 1210

Metody rehabilitacji neurologicznej 1211

Innowacyjne techniki neurorehabilitacji i wspomagania 1213

23. Objawy neurologiczne w chorobach reumatycznych, endokrynologicznych, nowotworowych, serca, płuc, nerek, przewodu pokarmowego Barbara Steinborn, Anna Winczewska-Wiktor 1218

Objawy neurologiczne w chorobach reumatycznych 1218

Badania dodatkowe 1220

Objawy neurologiczne w chorobach endokrynologicznych 1222

Objawy neurologiczne w chorobach nowotworowych 1231

Neuroinfekcje 1232

Powikłania naczyniowo-nerwowe w chorobach nowotworowych u dzieci 1232

Objawy neurotoksyczne spowodowane działaniem leków 1233

Powikłania neurologiczne radioterapii 1234

Zespoły paraneoplastyczne 1236

Objawy neurologiczne w chorobach układu krążenia 1237

Objawy neurologiczne w chorobach układu oddechowego 1248

Objawy neurologiczne w chorobach nerek 1254

Objawy neurologiczne w chorobach przewodu pokarmowego 1260

Skorowidz 1266