"Więzienne macierzyństwo"

Spis treści

Wprowadzenie 10

Rozdział 1 O teoriach stawania się osób społecznych i ich wspólnotowej obecności we współczesnym dyskursie naukowym 16

Tytułem wstępu 16

1.1. Teorie wyjaśniające proces i mechanizmy kreowania osób społecznych 19

1.2. Asocjacyjna i dysocjacyjna postać procesów socjalizacyjnych 31

1.3. Metamodele relacji: jednostki i ich środowiska 35

1.4. Ład społeczny a zachowania dewiacyjne 41

Rozdział 2 Diagnoza praktyk macierzyńskich w warunkach polskich zakładów karnych 53

Tytułem wstępu 53

2.1. Aktywne macierzyństwo przestępczych kobiet – przegląd rozwiązań w wybranych krajach 55

2.2. Sytuacja kobiet-matek odbywających karę pozbawienia wolności i ich losy po opuszczeniu jednostki penitencjarnej – przegląd badań 57

2.3. Badania nad losami dzieci doświadczających inicjacji socjalizacyjnej w warunkach instytucji i środowiska karnej izolacji 80

Rozdział 3 Podstawy prawne wykonywania kary pozbawienia wolności wobec kobiet w sytuacji ich aktywnego macierzyństwa w trakcie jej odbywania 87

3.1. Typy i rodzaje zakładów karnych dla kobiet 87

3.2. Analiza danych zawartych w statystykach Centralnego Zarządu Służby Więziennej, dotyczących kobiet tymczasowo aresztowanych, skazanych i ukaranych – z uwzględnieniem ich wieku, rodzajów przestępstw, powrotności do przestępstwa, wymiaru kary i grupy klasyfikacyjnej 89

3.3. Systemy odbywania kary pozbawienia wolności w Polsce 101

3.4. Wykonywanie kary pozbawienia wolności wobec kobiet 104

3.5. Podstawy prawne działalności przywięziennych domów matki i dziecka – casus: Zakład Karny w Krzywańcu 111

Rozdział 4 Metodologiczne podstawy projektu badawczego zorientowanego na socjopedagogiczną diagnozę instytucji przywięzienniego Domu Matki i Dziecka funkcjonującego przy Zakładzie Karnym w Krzywańcu 114

Tytułem wstępu 114

4.1. Biografie skazanych kobiet pełniących aktywne role macierzyńskie jako przedmiot badania 118

4.2. Metoda biograficzna jako odmiana metody monograficznej 124

4.3. Uzasadnienie wyboru terenu badań 134

4.4. Środowiska sytuacji społecznej kobiet odbywających karę pozbawienia wolności wraz z dziećmi w Domu Matki i Dziecka przy Zakładzie Karnym w Krzywańcu 136

Rozdział 5 Organizacja i funkcjonowanie Domu Matki i Dziecka przy Zakładzie Karnym w Krzywańcu 141

5.1. Ideologiczno-pedagogiczne przesłanki uzasadniające utworzenie i funkcjonowanie domów matki i dziecka 141

5.2. Funkcja założona badanej placówki, urządzenie i personel 143

5.3. Regulamin funkcjonowania Domu Matki i Dziecka przy Zakładzie Karnym w Krzywańcu 146

5.4. Oddziaływania dydaktyczne, wychowawcze, edukacyjne, resocjalizacyjne i terapeutyczne prowadzone w Domu Matki i Dziecka 154

5.4.1. Oddziaływania resocjalizacyjne przeznaczone dla matek i dzieci 154

5.4.2. Oddziaływania resocjalizacyjne wobec osadzonych w zakładach karnych kobiet-matek z problemem uzależnienia 156

5.4.3. Oddziaływania ukierunkowane na relacje skazanych kobiet ze współosadzonymi 158

5.4.4. Oddziaływania podejmowane w obszarze: skazana matka a środowisko wolnościowe, zwłaszcza rodzinne 159

5.4.5. Praca z dziećmi przebywającymi w Domu Matki i Dziecka 163

5.4.6. Matki i ich dzieci – socjopedagogiczna charakterystyka 167

5.4.7. Statystyki pobytu matki i dziecka w Domu Matki i Dziecka przy Zakładzie Karnym w Krzywańcu 168

5.4.8. Przegląd działań podejmowanych w Domu Matki i Dziecka w Krzywańcu w 2014 r. i w pierwszej połowie 2015 r 172

5.4.9. Praca wychowawczo-psychologiczna z „więziennymi” matkami 175

Rozdział 6 Więzienne macierzyństwo w podmiotowym i przedmiotowym doświadczeniu – analiza narracji kobiet odbywających karę pozbawienia wolności w fazie aktywnego macierzyństwa 179

Tytułem wstępu 179

6.1. Próba typologii „więziennych” matek 181

Casus 1 – dysocjacja z urodzenia 182

Casus 2 – dysocjacja z urodzenia 186

Casus 3 – dysocjacja w okresie dzieciństwa i młodości 190

Casus 4 – dysocjacja w okresie dzieciństwa i młodości 194

Casus 5 – dysocjacja w okresie dzieciństwa i młodości 198

Casus 6 – dysocjacja w okresie młodości spowodowana „toksyczną miłością” 202

Casus 7 – dysocjacja w okresie młodości, wpływ dewiacyjnej grupy rówieśniczej 210

Casus 8 – dysocjacja w okresie młodości: wpływ dewiacyjnej grupy rówieśniczej 218

Casus 9 – dysocjacja w okresie młodości: wpływ dewiacyjnej grupy rówieśniczej 223

Casus 10 – dysocjacja w okresie młodości: wpływ „toksycznego” partnera …… 230

Casus 11 – dysocjacja w okresie młodości: udział w zorganizowanej grupie przestępczej 237

Casus 12 – dysocjacja z przypadku 241

6.2. Interpretacja uzyskanych wyników badań 250

6.3. Rekomendacje dla praktyki penitencjarnej i polityki karnej – wnioski końcowe 261

Uwagi podsumowujące 268

Bibliografia 269

Motherhood in prison – a sociopedagogical study (Summary) 285