"Kardiologia w gabinecie lekarza Podstawowej Opieki Zdrowotnej"
Identyfikator Librowy: 198093
Spis treści
SŁOWNICZEK SKRÓTÓW 27
CZĘŚĆ PIERWSZA Interpretacja najczęstszych odchyleń od normy w badaniach kardiologicznych i zasady postępowania diagnostycznego w gabinecie lekarza POZ 34
ROZDZIAŁ 1. Podmiotowe i przedmiotowe objawy chorób serca w praktyce lekarz POZ – Aleksandra Parczewska, Marcin Gruchała 36
Ból w klatce piersiowej 36
Duszność 40
Kołatanie serca 43
Kaszel 44
Krwioplucie 45
Obrzęki 46
Wodobrzusze 48
Sinica 49
Osłuchiwanie serca 50
Ocena tętna 54
Zawroty głowy 56
Omdlenia i zaburzenia świadomości 57
Piśmiennictwo 58
ROZDZIAŁ 2. Pacjent z nieprawidłowym ciśnieniem tętniczym krwi – Anna Wolska-Bułach, Andrzej Tykarski 60
Podwyższone ciśnienie tętnicze krwi 60
Hipotonia 63
Hipotonia ortostatyczna 64
Hipotonia pierwotna 64
Piśmiennictwo 65
Hipotonia wtórna 65
ROZDZIAŁ 3. Pacjent z wynikiem 24-godzinnego Holtera ciśnieniowego w gabinecie lekarza POZ – Katarzyna Kostka-Jeziorny 66
Piśmiennictwo 73
ROZDZIAŁ 4. Pacjent z nieprawidłowym EKG – podstawy elektrokardiografii – Patryk Siedlecki, Małgorzata Kurpesa 74
Odprowadzenia w elektrokardiogramie 74
Wstęp 74
Składowe elektrokardiogramu 76
Sposób rejestracji elektrokardiogramu 76
Obliczanie częstotliwości rytmu serca 79
Wyznaczanie osi elektrycznej serca 80
Oś pośrednia – oś prawidłowa 80
Odchylenie osi w lewo – lewogram patologiczny 81
Odchylenie osi w prawo – prawogram 82
Oś nieokreślona 82
Rytm zatokowy prawidłowy 83
Zaburzenia przewodzenia przedsionkowo-komorowego 84
Blok przedsionkowo-komorowy I stopnia 84
Blok przedsionkowo-komorowy II stopnia 84
Blok przedsionkowo-komorowy III stopnia (blok całkowity) 86
Nadkomorowe zaburzenia rytmu serca 87
Pobudzenia przedwczesne przedsionkowe 87
Rytm przedsionkowy 88
Jednokształtny częstoskurcz przedsionkowy 89
Migotanie przedsionków 90
Trzepotanie przedsionków 90
Pobudzenia przedwczesne z łącza przedsionkowo-komorowego 93
Zastępcze pobudzenia z łącza przedsionkowo-komorowego 93
Przyspieszony rytm z łącza przedsionkowo-komorowego (nienapadowy częstoskurcz węzłowy) 94
Zastępczy rytm z łącza przedsionkowo-komorowego 94
Napadowy częstoskurcz z łącza przedsionkowo-komorowego 95
Komorowe zaburzenia rytmu serca 97
Przedwczesne pobudzenia komorowe 97
Częstoskurcz komorowy 99
Czynny rytm komorowy 99
Zastępcze pobudzenia komorowe 99
Zastępczy rytm komorowy 99
Migotanie komór 101
Trzepotanie komór 101
Zmiany w EKG w ostrych zespołach wieńcowych 102
Ostry zespół wieńcowy z uniesieniem odcinka ST 102
Ostry zespół wieńcowy bez uniesienia odcinka ST 106
Piśmiennictwo 108
Zmiany zespołów QRS sugerujące martwicę 108
ROZDZIAŁ 5. Pacjent z wynikiem przedłużonego monitorowania EKG metodą Holtera w gabinecie lekarza POZ – Barbara Uznańska-Loch, Małgorzata Kurpesa 110
Monitorowanie EKG metodą Holtera – specyfika badania 110
Kogo kierować na monitorowanie EKG metodą Holtera? 112
Interpretacja wyniku całodobowego monitorowania EKG metodą Holtera 114
Piśmiennictwo 116
ROZDZIAŁ 6. Pacjent z wynikiem badania echokardiograficznego w gabinecie lekarza POZ – Edyta Płońska-Gościniak, Barbara Lichodziejewska, Karina Wierzbowska-Drabik 118
Rodzaje badań echokardiograficznych i tryby obrazowania 118
Wprowadzenie 118
Możliwości diagnostyczne echokardiografii 119
Podsumowanie 123
Piśmiennictwo 124
ROZDZIAŁ 7. Pacjent z lipidogramem w gabinecie lekarza POZ – Krzysztof Chlebus, Marcin Pajkowski 126
Epidemiologia 126
Lipidogram i podział dyslipidemii 127
Leczenie 128
Cele terapeutyczne 128
Farmakoterapia hipercholesterolemii 130
Modyfikacja stylu życia 130
Monitorowanie terapii hipolipemizującej 132
Leczenie hipertrójglicerydemii 133
Piśmiennictwo 136
ROZDZIAŁ 8. Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego w gabinecie lekarza POZ – Piotr Jankowski 138
Ryzyko sercowo-naczyniowe 138
Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego 139
Piśmiennictwo 142
CZĘŚĆ DRUGA Diagnostyka różnicowa najczęstszych objawów podmiotowych w chorobach układu krążenia: przyczyny i wstępna diagnostyka w gabinecie lekarza POZ 144
ROZDZIAŁ 9. Pacjent z bólem w klatce piersiowej: przyczyny sercowe i pozasercowe bólów w klatce piersiowej, postępowanie w gabinecie lekarza POZ – Maciej Lesiak, Aneta Klotzka 146
Miażdżyca tętnic wieńcowych 146
Przyczyny bólu w klatce piersiowej 152
Dławica Prinzmetala, czyli dławica naczynioskurczowa 153
Zator tętnicy wieńcowej 153
Zespół wieńcowy X 153
Tętniak aorty oraz ostre rozwarstwienie aorty 154
Zapalenie osierdzia 155
Zapalenie mięśnia sercowego 156
Zatorowość płucna 156
Ból przełyku 157
Kolka żółciowa 157
Odma opłucnowa 157
Piśmiennictwo 158
Ból neuralgiczny i psychogenny 158
ROZDZIAŁ 10. Pacjent z dusznością – Marta Kałużna-Oleksy 160
Patogeneza duszności 160
Podział duszności 161
Diagnostyka różnicowa duszności 163
Piśmiennictwo 167
ROZDZIAŁ 11. Diagnostyka różnicowa kołatań serca – Adrian Gwizdała 168
Piśmiennictwo 174
ROZDZIAŁ 12. Pacjent z zasłabnięciami i omdleniami – Jacek Gajek 176
Podział omdleń 176
Omdlenia odruchowe 177
Omdlenia ortostatyczne 177
Omdlenia sercowe 177
Diagnostyka omdleń 178
Epidemiologia omdleń 178
Piśmiennictwo 180
CZĘŚĆ TRZECIA Pacjent z najczęstszymi chorobami układu krążenia w gabinecie lekarza POZ 182
ROZDZIAŁ 13. Pacjent z chorobą wieńcową – Maciej Lesiak, Aneta Klotzka 184
Wstęp 184
Symptomatologia choroby niedokrwiennej serca 185
Stabilna choroba wieńcowa 185
Ostre zespoły wieńcowe 187
Rozpoznanie i postępowanie w chorobie niedokrwiennej serca 188
Stabilna choroba wieńcowa 188
Ostry zespół wieńcowy 190
Piśmiennictwo 193
ROZDZIAŁ 14. Pacjent z niewydolnością serca – Ewa Straburzyńska-Migaj 194
Diuretyki 201
Leki hamujące układ neurohormonalny 204
Inhibitory konwertazy angiotensyny (ACEI)/antagoniści receptora angiotensyny (ARB) 206
Leki beta-adrenolityczne (LBA) 208
Antagoniści receptora dla mineralokortykosteroidów (MRA) 209
Sakubitryl/walsartan 210
Iwabradyna 211
Elektroterapia 213
Leczenie inwazyjne 214
Opieka wielospecjalistyczna 214
Piśmiennictwo 215
Podsumowanie 215
ROZDZIAŁ 15. Rozpoznawanie i klasyfikacja zaburzeń rytmu serca – Krzysztof Błaszyk 218
Wstęp 218
Prawidłowy rytm serca (rytm zatokowy) 219
Definicja arytmii 220
Objawy arytmii 220
Klasyfikacja arytmii 221
Epidemiologia 226
Arytmia nadkomorowa 226
Arytmia komorowa 227
Obraz kliniczny 230
Zasady leczenia częstoskurczów 242
Postępowanie doraźne w częstoskurczu z wąskim zespołem QRS 243
Postępowanie doraźne w częstoskurczu z szerokim zespołem QRS 245
Postępowanie w częstoskurczu komorowym i komorowych zaburzeniach rytmu 245
Rola lekarza rodzinnego (POZ) w doraźnym postępowaniu u pacjenta z arytmią – podsumowanie 248
Piśmiennictwo 250
ROZDZIAŁ 16. Pacjent z zaburzeniami automatyzmu i przewodnictwa – Michał Waśniewski 254
Epidemiologia 254
Etiopatogeneza 254
Wstęp 254
Diagnostyka 255
Objawy kliniczne 255
Podział zaburzeń automatyzmu i przewodnictwa 256
Rokowanie 256
Dysfunkcja węzła zatokowego (SSS) 256
Bloki przedsionkowo-komorowe 257
Bloki śródkomorowe 258
Wskazania do stałej elektrostymulacji serca u pacjentów z zaburzeniami automatyzmu i przewodnictwa 260
Piśmiennictwo 261
Podsumowanie 261
ROZDZIAŁ 17. Pacjent z nadciśnieniem tętniczym w gabinecie lekarza POZ – Anna Flotyńska, Andrzej Tykarski 262
Klasyfikacja nadciśnienia tętniczego 262
Diagnostyka 265
Kogo kierować do specjalisty? 265
Leczenie hipotensyjne 267
Piśmiennictwo 273
ROZDZIAŁ 18. Pacjent z wadą serca w gabinecie lekarza POZ – Piotr Hoffman 274
Nabyte wady zastawkowe 274
Wstęp 274
Zwężenie zastawki aortalnej 274
Zwężenie zastawki mitralnej 281
Niedomykalność zastawki aortalnej 285
Niedomykalność zastawki mitralnej 291
Niedomykalność zastawki trójdzielnej 297
Współwystępowanie wad nabytych. Wady wrodzone serca 298
Piśmiennictwo 301
ROZDZIAŁ 19. Pacjent z chorobą zakrzepowo-zatorową w gabinecie lekarza POZ 302
Żylna choroba zatorowo-zakrzepowa – Zbigniew Krasiński 302
Wstęp 302
Czynniki ryzyka zakrzepicy żylnej 303
Definicja i podział 303
Objawy zakrzepicy żył głębokich 304
Rozpoznanie zakrzepicy żył głębokich 305
Leczenie zakrzepicy żył głębokich poza antykoagulacją 307
Rokowanie w zakrzepicy żył głębokich 308
Ostra zatorowość płucna – Tatiana Mularek-Kubzdela 310
Definicja 310
Epidemiologia 310
Rozpoznanie 310
Strategia postępowania diagnostycznego 317
Kogo kierować do szpitala przy podejrzeniu ostrej zatorowości płucnej 318
Zasady postępowania po incydencie ostrej zatorowości płucnej 318
Piśmiennictwo 319
CZĘŚĆ CZWARTA Wybrane problemy terapeutyczne dotyczące pacjentów z chorobami układu krążenia 322
ROZDZIAŁ 20. Pacjent wypisany ze szpitala 324
Pacjent wypisany ze szpitala po ostrym zespole wieńcowym i po zabiegu PCI – Maciej Lesiak, Aneta Klotzka 324
Rehabilitacja kardiologiczna 324
Leczenie przeciwpłytkowe 328
Piśmiennictwo 330
Pacjent wypisany ze szpitala po przezcewnikowej implantacji protezy zastawki aortalnej (TAVI) – Anna Olasińska-Wiśniewska, Marek Grygier 333
Piśmiennictwo 338
Pacjent wypisany ze szpitala po dekompensacji niewydolności serca – Ewa Straburzyńska-Migaj 340
Piśmiennictwo 343
Pacjent wypisany ze szpitala po kardiowersji migotania i/lub trzepotania przedsionków – Adrian Gwizdała 344
Piśmiennictwo 345
Pacjent wypisany ze szpitala po wszczepieniu urządzenia do elektroterapii – stymulatora, ICD lub CRT – Przemysław Mitkowski 347
Problemy ogólne występujące u chorych po zabiegach implantacji urządzeń w praktyce lekarza POZ 347
Problemy chorych po zabiegach implantacji związane z rodzajem wszczepionego urządzenia w praktyce lekarza POZ 350
Piśmiennictwo 352
ROZDZIAŁ 21. Opieka nad pacjentem po przeszczepieniu serca – Hanna Wachowiak-Baszyńska, Ewa Straburzyńska-Migaj 354
Wskazania i ogólne zasady kwalifikacji do przeszczepienia serca 354
Ośrodki przeszczepiające serce w Polsce 356
Przeżycie pacjentów po przeszczepieniu serca 357
Podstawowe informacje na temat opieki nad pacjentem po przeszczepieniu serca 358
Leczenie immunosupresyjne – zasady leczenia, działania niepożądane i interakcje leków immunosupresyjnych 359
Badanie podmiotowe i przedmiotowe 361
Zapis EKG u pacjenta po przeszczepieniu serca 362
Ostre odrzucanie 365
Zaburzenia rytmu w sercu przeszczepionym 365
Choroby współistniejące 366
Późne odrzucanie 366
Cukrzyca 367
Hiperlipidemia 367
Nadciśnienie tętnicze 367
Nowotwory po przeszczepieniu serca 368
Przewlekła choroba nerek 368
Zakażenia 369
Szczepienia ochronne pacjentów po przeszczepieniu serca 370
Podsumowanie 371
Piśmiennictwo 372
ROZDZIAŁ 22. Pacjent po zabiegu zastawkowym – Zofia Oko-Sarnowska 374
Kwalifikacja do zabiegu zastawkowego 374
Sposoby leczenia zabiegowego wad zastawkowych serca 374
Przygotowanie pacjenta do zabiegu 375
Opieka pooperacyjna 376
Wczesny okres pooperacyjny (30 dni po zabiegu) 376
Zasady leczenia przeciwkrzepliwego i/lub przeciwpłytkowego po zabiegu zastawkowym 377
Opieka długofalowa 379
Powikłania odległe 381
Zastawka mechaniczna 381
Piśmiennictwo 383
Zastawka biologiczna 383
ROZDZIAŁ 23. Kobieta w ciąży z chorobą serca w gabinecie lekarza POZ – Olga Trojnarska, Agnieszka Bartczak-Rutkowska 386
Wady serca u kobiet w ciąży 387
Nadciśnienie tętnicze u kobiet w ciąży 391
Zaburzenia rytmu serca u kobiet w ciąży 392
Kardiomiopatia połogowa 393
Choroba wieńcowa u kobiet w ciąży 394
Żylna choroba zatorowo-zakrzepowa u kobiet w ciąży 394
Piśmiennictwo 396
ROZDZIAŁ 24. Aktywność fizyczna pacjentów z chorobami układu krążenia – Ewa Straburzyńska-Migaj 398
Piśmiennictwo 400
ROZDZIAŁ 25. Leczenie stomatologiczne 402
Punkt widzenia lekarza stomatologa – Beata Wiśniewska 402
Punkt widzenia lekarza kardiologa – Aneta Klotzka 403
Piśmiennictwo 407
ROZDZIAŁ 26. Leczenie przeciwpłytkowe – Anna Komosa, Maciej Lesiak 408
Jak długo stosować podwójną terapię przeciwpłytkową? Które leki wybrać? 409
Pacjent leczony przezskórną interwencją wieńcową 409
U kogo wydłużyć terapię powyżej 12 miesięcy? 412
Pacjent leczony zachowawczo 412
Pacjent poddany bezpośredniej rewaskularyzacji mięśnia sercowego 412
Zmiana leku przeciwpłytkowego 412
Rodzaje leków przeciwpłytkowych 413
Klopidogrel 414
Kwas acetylosalicylowy (ASA, aspiryna) 414
Prasugrel 415
Tikagrelor 415
Jak oszacować ryzyko krwawienia i ryzyko niedokrwienne? 416
Przygotowanie pacjenta do zabiegów w trakcie terapii przeciwpłytkowej 418
Czy przed zabiegiem usunięcia zęba należy odstawić leki przeciwpłytkowe? 418
Czy przed badaniem endoskopowym należy odstawić leki przeciwpłytkowe? 419
Kiedy można odstawić DAPT przed operacją niekardiochirurgiczną? 420
Piśmiennictwo 422
Podsumowanie 422
ROZDZIAŁ 27. Leczenie przeciwkrzepliwe w gabinecie lekarza POZ – Anetta Undas 426
Leczenie przeciwzakrzepowe i żylna choroba zakrzepowo-zatorowa 427
Leczenie żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej 428
Czas stosowania leczenia przeciwkrzepliwego 432
Profilaktyka żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej 434
Zakrzepica żył powierzchownych 434
Leczenie przeciwzakrzepowe i migotanie przedsionków 435
Leczenie przeciwzakrzepowe i wady zastawkowe serca 438
Stosowanie antykoagulacji u chorych z wadą zastawkową 438
Stosowanie antykoagulacji i mechaniczne protezy zastawkowe 439
Stosowanie antykoagulacji i zastawki biologicznej 441
Szczególne sytuacje w czasie antykoagulacji 442
Przedawkowanie VKA 442
Zabiegi inwazyjne 442
Powikłania leczenia przeciwkrzepliwego 446
Krwawienia 446
Małopłytkowość 447
Piśmiennictwo 448
Współpraca ze specjalistami 448
ROZDZIAŁ 28. Nagłe zatrzymanie krążenia w gabinecie lekarza POZ – Jarosław Bugajski, Marek Gierlotka 450
Definicje 450
Epidemiologia nagłego zatrzymania krążenia 450
Klasyfikacja nagłego zatrzymania krążenia 451
Postępowanie 451
Rokowanie 458
Piśmiennictwo 459
ROZDZIAŁ 29. Profilaktyka chorób układu krążenia – Tomasz Zdrojewski 460
Epidemiologia 460
Choroby serca i naczyń vs. choroby nowotworowe 461
Umieralność przedwczesna 461
Hospitalizacje z przyczyn sercowo-naczyniowych 462
Aktualne zalecenia ESC (z 2016 roku) dotyczące prewencji chorób serca i naczyń 463
Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego w Polsce 463
Główne cele lekarza rodzinnego w odniesieniu do klasycznych czynników ryzyka 464
Inne markery ryzyka sercowo-naczyniowego 465
Stany kliniczne wpływające na ryzyko rozwoju chorób serca i naczyń 466
Jak prowadzić interwencję prewencyjną w praktyce klinicznej? 467
Wybrane grupy pacjentów 467
Strategia populacyjna w nowoczesnej prewencji chorób serca i naczyń 471
Piśmiennictwo 474
ROZDZIAŁ 30. Podróże pacjenta z chorobą układu krążenia – Dominika Szalewska 476
Zalecenia ogólne 476
Profilaktyka zakrzepowo-zatorowa 480
Piśmiennictwo 482
ROZDZIAŁ 31. Życie intymne osób z chorobami układu krążenia – Jadwiga Wolszakiewicz 484
Przyczyny zaburzeń funkcji seksualnych 484
Bezpieczeństwo aktywności seksualnej pacjentów z chorobami układu krążenia 485
Bezpieczeństwo stosowania leków wspomagających erekcję 487
Piśmiennictwo 487
ROZDZIAŁ 32. Rozwiązania telemedyczne w praktyce lekarza POZ (współpraca specjalisty i lekarza POZ) – Ryszard Piotrowicz 488
Definicja telekonsultacji 490
Telekonsultacje pomiędzy lekarzem POZ a specjalistą 490
Telekonsultacje między pacjentem a specjalistą w obecności lekarza POZ 491
Piśmiennictwo 492
Telekonsultacje między lekarzem POZ/pielęgniarką a pacjentem 492
ROZDZIAŁ 33. Rehabilitacja w ramach programu kompleksowej opieki specjalistycznej (KOS-zawał) rola lekarza POZ – Jadwiga Wolszakiewicz 494
Kompleksowa opieka specjalistyczna po zawale serca (program KOS-zawał) 494
Rehabilitacja kardiologiczna pacjentów po zawale serca 495
Podsumowanie 497
Trening fizyczny w rehabilitacji kardiologicznej 497
Piśmiennictwo 498
SKOROWIDZ 500